Embedded Files
Post date: Feb 08, 2017 3:16:39 PM
~ 08.02.2017 ~ Борка Аврамова e родена Тетовчанка, првата македонка академска вајарка - автор на првата самостојна изложба на скулптури во Македонија што отворена во Скопје во 1954, воедно беше и првата самостојна изложба на жена-уметник кај нас.
Таа го задолжува родното Тетово со споменикот ПОБЕДА во 1962. кое денеска се наоѓа покрај Домот на Културата во центарот на градот.
Ова е обид за прв пат детално да се престави делото на оваа Тетовчанка пред нејзиниот град:
Борка Аврамова во своето ателје
Борка Аврамова во своето ателје
Биографија
Борка Аврамова е родена во Тетово на 09.октомври 1924.
Во Скопје завршува Основно училиште, Гимназија и Уметничка школа (1945-1948). По ова заминува во Загреб каде Скулптура студира на Академијата за Ликовни Уметности (1948-1953) во класата на Проф. Фране Кршиниќ. Во Загреб го запознава и во 1950 се мажи за акдемскиот сликар Светозар Домиќ (Сплит, 02.08.1918 — Загреб, 30.01.1993). Со него имале само една ќерка која починала без да остави свои наследници.
Во 1953 се враќа во Скопје каде станува член на ДЛУМ (Друштвото на Ликовни Уметници на Македонија). Тука останува до 1960 каде учествува на самостојни и изложби на ДЛУМ. Во 1954 ја организира првата самостојна скулпторска изложба воопшто организирана во македонската историја од еден македонски вајар (скулптор) во ’Домот на Градежниците’ во Скопје.
Од 1959-1960 е на студиски престој во Париз како стипендист на Фондот Моша Пијаде.
Во 1960 се враќа во Загреб каде истата година станува член на УЛУХ (Удружење Ликовних Уметника Хрватске) организира бројни самостојни изложби и изложби како дел на УЛУХ. Од 1960-1963 е соработник во државната Мајсторска работилница на проф. Фране Кршиниќ во Загреб.
Нејзин основен материјал е глина и бронза, а во подоцнежниот период теракота. Ги работела идејните решенија за споменици (Петрова Гора и Макљен). Делата и се наоѓаат во галерии, музеи и приватни збирки ширум светот.
Во Македонија има околу 25, можеби нешто повеќе дела на Борка Аврамова, земајќи ги предвид „Споменикот Победа“ во Тетово (1962) и мермерната парковска скулптура („Бизон“, 1967) во Прилеп. Најголемиот број е во посед на приватни лица, додека Националната галерија на Македонија во својата колекција има 4 дела, а по едно имаат МСУ, МАНУ, Музејот на Македонија и Дом на културата „Ацо Шопов“ во Штип.
од 1960. во Загреб останува трајно да живее и твори се до својата смрт 25.март 1993.
‘Девојка која седи’ теракота, 1960-ти
Ликовен Израз
Ликовните критичари вака го оценуваат нејзиниот опус:
Првите дела се одликуваат со прочистување на поединостите во корист на цврстит волумен (Каракачанка 1954, портретот Радмила 1958, Јенвски 1959). Изложила портрети со етнографски обележја, но со модерна форма и без класични анатомски пропорции од кои најпозната е ’Албанец’ од 1954.Својот ликовен израз го гради на портретот кој завзема значајно место во нејзиното дело (Д. Иванишевиќ, 1961, Дафне 1961. и 1963. и Ј.Каштелан 1962).
Истражувајќи ги вајарските форми таа понекогаш создава форми од истото дело (Брѓанин 1, 2 и 3). Во композицијата ‘Бизон’ остварува чиста сугестивна форма (Лежечки Бизон 1961, Композиција 1962); Своевидно поврзување на скулптура и слика (Циклус Глифи 1974).
Нејзиниот Споменик на Победата во Тетово
Борка Аврамовска му се оддложи на својот град со траен споменик во центарот на Тетово, изграден во 1962.
Тетовчани ретко знаат дека споменикот оргинално наречен ПОБЕДА (денес неправилно нарекуван ‘споменик на револуцијата’) кое се наоѓа во центарот на Тетово, до денешниот дом на Култура е всушност е изграден од Тетовчанката Борка Аврамова.
Тој е изграден по конкурс на кој победува нејзиното идејно решение во 1962, а поставен пред тогашната зграда на Општина Тетово (денес покрај Домот на Култура).
’Глава на Албанец’ 1954. Национална Галерија
‘Бизон’ 1960-ти - Глиптотека Загреб
Циклус ‘Жена’ теракота - 1960-ти
„Човек од Планина“ 1962. теракота. МСУ Скопје
‘Девојка која стои’ 1977. Загреб
Изложби
Аврамова има бројни преставувања од кои голем број самостојни изложби или изложби заедно со својот сопруг Домиќ.
1954. Прва самостојна изложба - Скопје, Дом на Градежниците
1955. дел од Биенале на медитеранските земји - Александрија, Египет
1956. дел од Медитеранско Биенале во Милано и Ријека
1956. дел од Меѓународна изложба на графика и скулптура во Carrara
1962. Втора самостојна изложба - Загреб, Salon ULUH
1962. изложба со сопругот - Сплит, salon ULUH
1963-1964. изложби на слики и скулптури дарувани за Скопје - Загреб и Скопје
1964. изложба со сопругот - Загреб, Salon ULUH
1964. Втор Триенале - Белград
1965. Трета самостојна изложба - Милано, Galleria Montenapoleone
1965. Scultura nella casa - Милано
1965. Четврта самостојна изложба - Белград, Salon ULUS
1965. изложба на Дарувани дела 26. juli 1963. – 26. juli 1965. во Скопје
1966. вајарски симпозиум ‘Мермер’ - Прилеп
1966. изложба со сопругот - Сплит, Galerija umjetnina
1966. изложба со сопругот - Задар, Moderna galerija
1967. изложба со сопругот - Ријека, Salon doma JNA
1967. дел од изложба ‘Југословенски Портрет’ - Тузла
1968. дел од Меѓународна изложба на отворен простор во Legnano
1970. Загреб, Zagrebački salon
1970. Петта самостојна (ретроспективна) изложба - Скопје, Уметничка Галерија
1970. Ликовни средби - Суботица
1970. Peti zagrebački salon - Загреб
1971. дел од ‘Скулптури на жени во Хрватска’ - Gliptoteka JAZU u Zagrebu
1972. Шеста самостојна изложба - Загреб, Galerija Dubrava
1974. Kiparstvo XIX i XX st. u Hrvatskoj, Загреб
1975. Šesta izložba Saveza likovnih umjetnika Jugoslavije, Сарајево
1975. дел од Меѓународна изложба на отворен простор во Legnano
1975. Recentna hrvatska likovna umjetnost, Загреб
1977. 20 godina hrvatskog kiparstva, Загреб
1978. Седма самостојна изложба - Загреб, Galerija Lotrščak
1978. Ликовна Колонија - Примоштен
1978. Вуковар
1979. Винковци
Во 2012 постхумно се организираше во Скопје голема ретроспективна изложба на целокупниот опус на оваа значајна македонска вајарка (повеќе: ОВДЕ)
Извори:
Narodno Sveuciliste Dubrava - http://www.ns-dubrava.hr/
Hrvatski Biografski Leksikon - http://enciklopedija.lzmk.hr/
Gliptoteka Zagreb - http://gliptoteka.mdc.hr/park_skulptura.aspx
Музеј на Современа Уметност - http://msuskopje.org.mk/old/msu.php?mode=exh&mid=1&id=19&exhid=110
Утрински Весник - Делата на Борка Аврамова во Хрватска се високо проценети
Утрински Весник - Изложба на Борка Аврамова
Dimče Koco: Prva samostojna izložba na Borka Avramova. Nova Makedonija, 11(1954) 29. X.
Elena Cvetkova (E. C): Snaga volumena. Večernji list, 4(1962) 874(7. V), str. 7.
Josip Depolo: Privrženost figuraciji. Vjesnik, 23(1962) 5477(22. V), str. 7.
Vladimir Maleković: Inspirirani Skopljem. Vjesnik, 25(1964) 6330(1. X), str. 6.
a.c.: Gallerie milanesi. L’Italia (Milano), 1965, 29. IV.
Josip Budak: Likovno osvježenje. Narodni list, 17(105)(1966) 791(26. XI), str. 7.
Vanda Ekl: Dvije izložbe tri autora. Suštinska vrijednost volumena. Vjesnik, 27(1967) 7168(2. II), str. 6.
Miodrag Kolarić: Avramova (predgovor katalogu izložbe). Skoplje 1970.
Grgo Gamulin: Izgubljeni spomenik. Hrvatsko sveučilište, 1(1971) 19(22. IX), str. 13.
Vladirnir Maleković: Žena, stvoritelj i stvaralac. Vjesnik, 33(1972) 9001(10. III), str. 5.
Juraj Baldani: Avramova i Domić. Čovjek i prostor, 20(1973) 245, str. 31.
Oltre sessanta scultori alla XI-a Mostra internazionale di scultura all’aperto. La Prealpina (Legnano), 1975, 24. IV.
Žarko Domljan: Borka Avramova (predgovor katalugu izložbe). Zagreb 1978.
Google Sites
Report abuse