• Artearen hezkuntzak gehien aldatu den disziplina da, teknologiara egokitu.

• Jarrera malgua, praktika artistikoen eta kultura aldaketen ondorioz.

• Planteamenduen ardatza, esperientzia eta eraikuntza subjetiboa.

• Bi idei narratibo ezberdinak:

  • Haurtzaro libre eta sortzailea

    • Hezitzailearen papera; haurrei ustea garepen artistiko librea

    • Luquet, Lowenfeld y Brittain, Stern o Freinet baieztu, artearen ezagutza gaitasun innatoa zela.

    • Innatismo artistikoa MITO bat da.

    • Innatismo horretan pentsatzen badugu, leku gutxi usten zaio hezkuntza artistikoari.

    • Gaur egun:

      • Indarra hartu.

      • Innatismoak hezkuntza aukera ezberdintasuna eskaini hiritarrei.

      • Influentzia ezarekin uztartu egiten da, hau ezinezkoa izanik, gizartean bizi gara eta.

  • Artearen ezagutza hezkuntzan.

    • Kontrako ideia, erlazio berria arte eta haurtzaroaren artean.

    • La corriente discuplinante (DBAE) eskulanen kontra.

    • Garrantzia eman artearen sorkuntzari, irakurmenari eta testuinguruari.

    • Gaur egun:

      • Espainian indarra, lehendik deuseztatuta zeuden jarduerak bueltatu.

      • Alde txarra infantilizazioa, forma eta kolore sinpleak eman haurrei.

• Berrikuntxaren bidea

  • Curriculuma hezkuntza artistikora bideratu.

    • 1. printzipioa: Obrak modu irekian hauteman.

      • Dewey, artearen balioa sorkuntzaren esperientzian dago

      • Obrak modu irekian ikusi, ikerkuntza sortzaileari bideratuak.

    • 2. printzipioa: Artearen ikasketaren barruan esperientzia artistikoa sortzen duten baliabideak sartu.

      • Haurren kultura bisuala egunerokotasunean dagoen errekurtso estetikoekin osatu.

    • 3. printzipioa: Ekoizpen eta ulermenaren arteko oreka sustatu.

      • Gehiegizko praktikaren ukaketa.

      • Ekoizpen eta erantzunen arteko oreka.

• Formakuntzaren asmoak berriz hausnartu:

  • • Hezkuntzaren bidez parte hartzea sustatzen duten egoera ezberdinak sortu. (Ranciere 2002)

    • Hezkuntza artistikoaren lana, irudimena aske uztea.

    • Hezkuntza artistikoa; obra eta kultura bisuala kontaera ireki moduan ikustea.

• Estereotipoen terminoa irudi simple eta pobreak definitzeko erailtzen da, hainbat ideia edo ikasbide hauen bidez ezagutzeko.

• Estereotipoen onarpenaren zergatia

  • Lengoai plastikoaren aukeren ezagun eza: Lengoai plastikoak hainbat emozio eta xehetasun ezberdin erakutzi ahal ditu.

  • Programazioak: Irakasleok programazioan dagoena betetzeko nahiak.

  • Lanaren justifikazioa: Fitxa ezberdinak egitea eta hauek gurasoei erakusteko aukera. Normalean fitxa honetan irudi estereotipatuak agertzen dira.

  • Haurrei atxikitutako heldutasun eza helduon partetik: Haurrei mundua sinplifikatzeko nahiak, hauek mundua ulertu dezaten. Honen ondorioz irudi sinplifikatuak (eta hinen ondorioz estereotipatuak) ematen zaizkie.

  • Komunikazio azkarra: Ideia sinpleak komunikazioaren ulermena azkartu egiten dute.

  • Helduei atseginarazteko desira: Estereotipo hauek pertsona helduon baieztapena daukate, gainera hauek mekanikoki errepikatzeko eta ikasteko erraza iruditzen zaie haurrei.

• Capacidades que pueden quedar menoscabadas con el uso de los estereotipos

  • La actitud estática: Irudi eskematikoetan sartzen garenean, munduak dauzkan xehetasun ezberdinak desagertzen dira.

  • La diversidad y la complejidad: Estereotipoak dena sinplifikatzen du, beraz galarazten dute ezberdintasunak eta konplexutasunak ezberdintzea.

  • El desarrollo espacial: Irudi sinpleak beti planoak dira, bakarrik ikuspuntu batetatik ikusten direnak, beraz 3 dimentsiotan marrazteko zailtasunekin aurkitzen gara denbora pasa ahala.

  • La expresión original y creativa: Fitxak erabiltzearen ondorioz, haur guztiak berdina egiten, marrazten edo sortzen dute.

  • Autonomia: Fitxak haurrek autonomia erabiliz haien prozedurak sortzea eragiten dute.

  • Askatasuna: Marrazki libre bat egitea esaten diegunean, beti estereotipoetatik ikasiko dutena erreproduzituko dute.

​

• Ez dago praktika teoriarik gabe, eta alderantziz.

• Logozentrista metodoa:

  • Erdi Arotik XX. mendera arte.

  • Honek dio ezagutza kontuan hartuta, praktikan jarri behar dela artearen printzipioak.

  • Ikasleak ezagutu, hartu eta menperatu artearen gaitasunak definitzen dituzten irizpideak eta arauak.

  • Estrategia metodologikoak:

    • Artista obraren prozesuaren instrumentu gehio bat da.

    • Prozesuaren errespetua

    • Aditu baten beharra

    • Metodologia: ezagutzak barneratzen direla ziurtatu.

    • Praktika momentu oro

• El metodo expresionista:

  • Haurrentzat arte espresatzeko bide bat da, pentsamenduzko lengoia.

  • Askatasuna eta sormena.

  • Hezkuntza artistikoa baloratu, ikaslearen arlo pertsonalaren garapenarako.

  • Helburuak:

    • Norberaren identitatea garatu

  • Edukiak:

    • Marrazkia espresatzeko bidea. Ez da ikaskuntzaren edukia, baizik eta autoespresatzeko bidea.

  • Metodoak:

    • Haurren sormen eta irudimenean konfiantza jarri

    • Imitazioa

    • Ikaskuntza praktikaren bidez (espontaneitatea)

    • Ebaluaziorik ez

    • Irakaslearen laguntza

• El metodo filolingüístico

  • Komunikazioan arreta jartzen du.

  • Gaur egungo materiala edota pertzepzio mekanismoak lagungarriak dira

  • Helburua

    • Haurrek beharrezko ezagutzak eskuratzea irudiaren atzean dagoen zentzua ulertzeko.

  • Estrategia metodologikoak:

    • Irudietan agertzen diren zeinuak aztertu.

• LOS MOVIMIENTOS DE RECONSTRUCCIÓN DISCIPLINAR.

  • Oinarriak:

    • Kulturaren manifestazioak eragina izan du haurtzaroan subjetibitatean

    • Esperientziak

    • Errepresentazioa bisualak: zer gertatzen ari den adierazteko eta ikusleak partaideak sentiarazteko.

      • Batzuetan ikusi nahi edo ezin duguna erakusten dute.

      • Gizartean gertatutako egoerak izan ohi dira.

  • Estrategia metodologikoak:

    • Irakasleak taldea gidatuko du, baina prozesuan zehar gertatzen diren egoerak haiek erabakiko dituzte; hau da, beren erabakiak, esperientzien… arabera.

    • Galderak planteatu.

• GALDERA ERAGILEAK (3. TESTUA)

  • 1. Zeintzuk dira agertzen diren kontzeptu/ideia nagusiak?

Nola aldatu den artearen ikuspuntua, edo behintzat, erabilitako metodoak. Teoria guztia barneratzeko, ezinbestekoa da hori guztia praktikan jartzea, baina, aldi berean, alderantzizko prozesua ere garrantzitsua da.

• • 2. Zer estrategia metodologiko/baliabide/teknika detektatzen dituzu ideia/kontzeptu horiek gauzatzeko?

Esan bezala, testu honek hainbat metodo desberdin aipatzen ditu hizkuntza ikusizkoa aurrera eramateko.

• • 3. Zeintzuk sortzen dizkizute zalantzak? Zergatik?

Hasieran nahiko galduta nengoen testuarekin, ez nuelako oso ondo ulertu. Baina ideiak apuntatzerakoan, arreta gehiago jarri nuenez, kontzeptuak ulertzen joan nintzen. Aukeratzerakotan, lehenengo metodoa, logozentrista, izango litzateke, izenak ez duelako pistarik ematen.

• • 4. Zeinekin zaude ados? Zergatik?

Hirurekin, azken finean, artea irakasteko metodo desberdinak dira, eta guztiak baliagarriak dira.

• • 5. Agertzen diren ideien eta metodologien artean zeintzuk iruditzen zaizkizu baliozkoak zure proiekturako edo zure etorkizuneko irakaskuntzarako? Zergatik?

Aurreko galderan aipatu bezala, nire ustez hirurak oso funtsezkoak dira irakaskuntzarako, batez ere artearen munduan. Halaber, agertzen diren estrategia metodologikoak oso baliagarriak direla uste dut, batez ere haurraren ikaskuntzan arreta jartzen dutelako.

Arte de la acción:

• 60ko hamarkadan agertu zen, eta hurrengo hamarkadara arte ez zen arte-ingurunetzat hartzen hasi.

• Kontzeptu orokorra da, eta praktikan gainerako guztiak biltzen ditu (Happening, gorputz-artea, fluxus...).

• Joera horiek bat datoz artistak espazioan egiten dituen ekintzekin, objektuekin, bere gorputzarekin edo beste parte-hartzaile batzuekin.

• Happening, gorputz-artea, fluxus... ekintza-arte mota desberdinagoak dira. Batzuek antzeko ezaugarriak dituzte, eta beste batzuek, berriz, bereziagoak.

• Ikusleak ohiko ikusle pasiboaren jarrera ez bezalakoa hartzen du.

• Lan parte-hartzailea eta irekia da.

• Bere helburu argienetako bat arte kategoria tradizionalen desegitea da.

Performance:

• 70eko hamarkadan sortutako terminoa, "ekintza", "gauzatzea" edo "gauzatzea" esan nahi duena.

• 1950eko hamarkadako lehen abangoardiekin hasten da.

• Gaur egun, erabilera orokortzearen ondorioz, "ekintza-arte" gisa geratu da..

• Artistaren aurrean datza ekintza. Objektuak edo osagarriak erabil ditzakezu, eta gidoi bat, gutxi gorabehera zehatza.

• Ezaugarri bereizgarriak:

• Baliabide teknologikoekin osa daitezkeen praktika artistikoen eremu zabala biltzen du.

• Efimeroa da. Performanceek ekintza bakarrak dituzte.

• Eszenaratzea zehatza eta kalkulatua da, gehienetan errepikaezina, eta ikusle pasiboekin.

Happening:

• 1960ko hamarkadako forma artistikoa. Urte honetan lehen Happening delakoa berrezarri da.

• Europan ideologia kontestuagoa hartzen du, politika eta gizarte kritikarako asmoekin.

• Emaitzetan baino gehiago, prozesuan oinarritutako planteamendu ludikoa da.

• Ekitaldi artistikoa efimero eta une batekoa da.

• Hiru baliabide nabarmentzen dira: plastiko-bisuala, musikala eta antzerkia.

• Ezaugarriak:

• Garrantzi handia ematen dio ikuslearen parte-hartze aktiboari.

• Ez du ez hasiera, ez amaiera egituraturik. Forma irekia eta jariakorra du.

• Gertaera bat testuingurutik atera nahi da.

• Tabu teknikak erabiltzen dira (sexualitatea, politika...)

• Obra ez dago produktu bukatu eta merkaturagarri gisa.

Fluxus:

• Estatu Batuetan hasi eta gero Europara esportatu zuten.

• Ezaugarri hauek ditu: musika-inklinazio handiagoa, ikuslearekiko urruntasun handiagoa edo sinpleagoa.

• "Fluxu-kontzertuak" izenekoetan garatzen da, eta modu inprobisatuan igarotzen dira.

• Helburu estetiko hutsak ditu. Herri-artea aldarrikatzen dute (zirkua, azokak...),

Body art:

• 60ko hamarkadaren amaieran eta 70eko hamarkadaren hasieran agertu zen.

• Artistak bere gorputza erabiltzen du arte-sorkuntzarako euskarri gisa.

• Ahozko hizkuntzaren ordez gorputz hizkuntza erabiltzen da

• Hainbat modutan bilatzen da:

• Gorputza eta erritualismo espresionista, probokatzailea eta nihilista lotzen ditu.

• Jotzen du, min egiten dio..., sufrimenduaren mugetaraino.

• Mina fisikoa edo psikikoa eta erreala edo irreala izan daiteke.

• Gorputza mozorro baten bidez edo kirurgia bidez eraldatzen du.

• Indarkeriarik ez duen eta efektu plastikoetan erredundantzia handia duen body art bat dago

Process art:

• 60ko eta 70eko hamarkadetako ekintza-artearen korronte propioak biltzen dira, baina baita beste mugimendu batzuk ere, hala nola "povera artea", "land art" edo "arte ekologikoa".

• Prozesu-arte osoak lan irekia eskatzen du, material efimeroak erabiltzea eta artelanaren iraunkortasuna ukatzea.

Poesía fonética:

• Poema bati, hitzik gabeko konposizioari... soinu- eta plastiko-balioa ematean datza.

• Jatorriak poesia dadaistakoak dira.

Videoperformance:

• Lana baliabide bideografikoen bidez eskaintzen da.

• Hiru forma har ditzake:

• Ekintza baten dokumentu-erregistro gisa.

• Artistak ez du jendearentzat egiten ekintza, kamerarentzat baizik.

• Artistak monitore bat edo gehiago kokatzen ditu, ekintzaren agertokian grabatutako irudiekin, eta irudi horiekin elkarreraginean jardun dezake edo ez

• Instalatutako arteak narrazioak kontazeko kapazidade handia du, non ikusleekin konektatu beharko duten eta gai pertsonal edo gertukoak izan beharko diren; honekin identitatea, biolentzia, multikulturalitatea, etc. identifikatzeko ikusleen paperetik.

• Instalazio artistikoak 60. mendean sortu ziren. Instalazioak espazio batean daude, non honetan arte lan bat sortuko den eta non honetan, paretak, lurra, argiak eta beste zenbait objetu aurkitu ahal ditugun

• Arte eszenikoen garrantzia esperimentazioa lantzea da.

• Instalatutako artean, sortzen den giroa eta esperimentatzen dena hartuko dute garrantzia.

• JOLASA ETA ARTEA:

  • Bai jolasa eta bai artea, exploratzen diren prozesu sinbokikoen bidez garatzen dira. Jolasaren ezaugarriek metaforak artikulatzen dituzte, horrela errealitatean esku hartzeko eta eraldatzeko. Artean berdin pasatzen da, metafora espazioen, denboren eta material artistikoen manipulazioaren bidez expresatzen delako

  • Bietan oso garrantzitsua da parte-hartzea.

  • Biak partekatzen dute experientziaren garapenean tono festiboa.

• Instalazia sortzeko, espazio bat beharko dugu. Espazio hau izango da gure ekintza artistikoari esanahia emango dioena.

• Instalazio bat egitea “modu ezberdinetara erabili ahal den toki bat lantzea eta prestatzea” da.

• INSTALAZIO ARTISTIKOAK METODOLOGIA GISA:

  • Helduekin edo haurrekin ez da metodologia berdina erabiliko. Haurrekin, errealitatearen experimentazioaren beharra, manipulazioa eta irudimenaren garrantzia azpimarratuko da.

  • Prozesu ezberdinak landu daitezke instalatutako artean: adibidez: irudikapena eta norberaren presentazioa, aurkikuntza, parte-hartzea, kooperazioa eta harremanak, pentsamendu kritiko eta dibergentea, eta azkenik, sentsibilitatea eta enpatia.

• Instalatutako artea ETORKIZUNEKO IRAKASLEENTZAT:

  • “Ensayo-error” Saiakuntza-errorea: helburutzat edukita:

    • Egoera ezberdinak lantzea konpetentzia kritikoa lantzeko

    • Espazio eta denboraren lanketa

    • Pentsamendu dibergentea lantzeko metodologia ezberdinak

    • Erabakiak hartzeko, modu global batean analizatzen ikasteko metodologiak

    • Experimentazioarekin garatzea eta ikastea

Arte, hezkuntza eta kreatibitatearen harremana eta lotura.

Hezkuntza artistikoan kreatibitatea existitzeko aukera eta beharra dauka.

Kreatibitatea: kontzeptu eztabaidagarria

Kreatibitatearen esanahia ez da zehatza

Tatarkiewicz (1987, 292). Kreatibitatearen ezaugarri orokor bat berritasuna da, baina horrek ez du esan nahi berrria den guztia kreatiboa dela. Hori dea eta, askotan berritasunak modarekin harremantzen da eta.

E. Eisner (1995, 198-203). Eisnerren planteamendua jarraituz 4 jokaera sortzaile mota dude:

1. Mugak zabaltzen dituena. Objetu-eremua espektatibekin apurtu, hau da, obektuek dituzten ezaugarriei ez erreparatu, eta beste testuinguru batera moldatu eta beste eginbeharrekin.

2. Asmamen jokaera. Ezaguna den zebaitetik objektu berri bat sortu, berregituraketaren bitartez. Sortzen duen indibiduoak ez da mugak zabaltzearekin konformatzen, zerbait berria sortu behar du, eta gero agian mugak zabaldu dezake ere bai.

3. Mugak apurtzen dituena. Onartutak dauden ikuskerak eta errefusatzen ditu, baita horren arazoa. Intuizioa eta imaginazioa jokaera honen ezaugarriak dira

4. Antolamendu estetikoa. Koherentea, atsegina eta orekatua den zerbait sortzea. Jokaera honetan ez da ez erabileta ez objetu berri bat sortzen, baizik eta ikuskatzen eta birantoaltzen da existitzen diren elementuak, antolamendu estetikoa hobetzen eta estrukturaren koherentzia.