Τι είναι το μάθημα ΓΕΠ 286
Οι τεχνητές γλώσσες διαφέρουν από τα συστήματα επικοινωνίας που οι άνθρωποι μαθαίνουν με φυσικό τρόπο επειδή έχουν συνειδητά επινοηθεί από ένα άτομο ή μια ομάδα για διάφορους λόγους. Μερικές από αυτές κατασκευάστηκαν με στόχο να διευκολύνουν την παγκόσμια επικοινωνία, οι περισσότερες όμως έχουν σκοπό να δώσουν ζωή σε φανταστικούς κόσμους, να διευρύνουν τις δυνατότητες της λογοτεχνικής παραγωγής ή απλώς να διασκεδάσουν τους αποδέκτες της δημιουργίας τους. Στόχος του μαθήματος είναι να διερευνήσουμε τι είδη τεχνητών γλωσσών έχουν δημιουργηθεί μέχρι σήμερα και ποια είναι η σχέση τους με τη νοοτροπία κάθε εποχής, με τη φιλοσοφική αισθητική και με την ιστορία των ιδεών. Στο πλαίσιο αυτό, θα μελετήσουμε αναλυτικότερα μερικές τεχνητές γλώσσες ενδεικτικές κάθε κατηγορίας, από τις μουσικές γλώσσες του 17ου αιώνα που αντικαθιστούσαν τις λέξεις με νότες ως τα φανταστικά ντοθράκι του Game of Thrones - χωρίς να παραλείψουμε την εσπεράντο και τις άλλες τεχνητές γλώσσες που φιλοδοξούν να εξελιχτούν στη δεύτερη γλώσσα που κάθε άνθρωπος θα μαθαίνει μαζί με τη μητρική του.
Αξιολόγηση
O τελικός βαθμός προκύπτει από δύο κριτήρια: ενδιάμεση εξέταση (40% του τελικού βαθμού) και τελική γραπτή εξέταση ή εργασία (60% του τελικού βαθμού), που παρουσιάζεται και προφορικά στην τάξη. Για τον τελικό βαθμό λαμβάνεται υπόψη και η συμμετοχή στο μάθημα.
Πιστωτικές μονάδες
Το μάθημα πιστώνεται με 5 πιστωτικές μονάδες.
Διδασκαλία 2025:
Τρίτη και Παρασκευή, ώρα 12:00 - 13:30
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΤΙ είναι οι τεχνητές γλώσσες
Ιστορία και τυπολογία των τεχνητών γλωσσών
ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Τυπολογία γλωσσών και καθολικά χαρακτηριστικά
Δημιουργώντας τη δική μας γλώσσα
Φωνητική – φωνολογία
Βασικό λεξιλόγιο, δάνεια, διεθνισμοί
Μορφολογία και σύνταξη
ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
Φανταστικές και καλλιτεχνικές γλώσσες
Παραμύθια για μικρούς και μεγάλους
Παραμύθια μόνο για μεγάλους
Οι γκρίζες ζώνες: πραγματικές και φανταστικές γλωσσικές κοινότητες
ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ:
Πόσο «αληθινές» είναι οι τεχνητές γλώσσες;
Ημ/νία Περιεχόμενο μαθημάτων
21/01 Εισαγωγή: Φυσικές και τεχνητές γλώσσες
24/01 Η αναζήτηση της θείας γλώσσας
28/01 Επικοινωνώντας με τα μάτια
31/01 Ιστορία και τυπολογία των τεχνητών γλωσσών: γλώσσες a priori
04/02 Ιστορία και τυπολογία των τεχνητών γλωσσών: γλώσσες a posteriori
07/02 Εσπεράντο και εσπεραντοειδείς
11/02 Δημιουργώντας μία τεχνητή γλώσσα: γραφή, προφορά και φωνητικό αλφάβητο
14/02 Δημιουργώντας μία τεχνητή γλώσσα: γραφή, προφορά και φωνητικό αλφάβητο
18/02 Δημιουργώντας μία τεχνητή γλώσσα: βασικό λεξιλόγιο, δάνεια
21/02 Τυπολογία, καθολικά και επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας
25/02 Δημιουργώντας μία τεχνητή γλώσσα: μορφολογία και σύνταξη
28/02 Τοπικές, διεθνείς και… διαγαλαξιακές βοηθητικές γλώσσες
04/03 Τεχνητές γλώσσες στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο
07/03 Ενδιάμεση εξέταση
11/03 Παραμύθια για μικρούς και μεγάλους
14/03 Παραμύθια μόνο για μεγάλους: οι γλώσσες του GoT
18/03 Οι γκρίζες ζώνες: κρυπτική και χιουμοριστική λειτουργία της γλώσσας
21/03 Δυστοπική λογοτεχνία και κινηματογράφος
25/03 Αργία
28/03 (αν υπάρχουν εργασίες) Προετοιμασία παρουσιάσεων
01/04 Αργία
05/04 (αν έχουμε ολοκληρώσει τα μαθήματα) Προετοιμασία παρουσιάσεων
08/04 Παρουσιάσεις φοιτητών
11/04 Παρουσιάσεις φοιτητών
19/04 Απολογισμός: πόσο ‘αληθινές’ είναι οι τεχνητές γλώσσες;
02/05 Απολογισμός: οι τεχνητές γλώσσες ως μέρος της ιστορίας των ιδεών
Η εργασία πρέπει παρουσιαστεί προφορικά στην τάξη πριν από τις διακοπές του Πάσχα και να παραδοθεί γραπτά σε έντυπη (εκτύπωση) και ηλεκτρονική μορφή (με μέηλ) μέχρι τις 16/05/2025. ΠΡΟΣΟΧΗ, εκπρόθεσμες εργασίες δεν θα γίνουν δεκτές.
Αν έχει θέμα την κατασκευή μίας γλώσσας, η εργασία πρέπει να περιλαμβάνει:
1. Εισαγωγή, στην οποία θα αναφέρεται ο στόχος της εργασίας, η μεθοδολογία που ακολούθησε η ομάδα και το σενάριο για το οποίο θα χρησιμοποιηθεί η γλώσσα που δημιουργήθηκε.
2. Γραμματική περιγραφή της γλώσσας, δηλαδή:
Πίνακες των φθόγγων με πρότυπο το ΔΦΑ
Φωνολογικούς κανόνες (π.χ. κατανομή των φωνημάτων, τονισμός, συλλαβές…)
Μορφολογικούς κανόνες (π.χ. κλίση των ρημάτων, πτώσεις, χρήση των προθέσεων…)
Συντακτικούς κανόνες (π.χ. σειρά των όρων, δομή των φράσεων και των προτάσεων…)
3. Λεξικό με όσες λέξεις δημιουργήθηκαν, τη μετάφρασή τους στα ελληνικά και ενδεχομένως άλλες γραμματικές (όχι πραγματολογικές!) πληροφορίες.
Για το καθένα από τα πιο πάνω η ομάδα μπορεί να προσθέσει σχόλια και παρατηρήσεις.
4. Χρήση της γλώσσας σύμφωνα με το σενάριο. Αυτή θα φανεί κυρίως στην παρουσίαση, το υλικό όμως που θα χρησιμοποιηθεί (διάλογοι, ασκήσεις για την τάξη, υπότιτλοι σε βίντεο…) θα παρουσιαστεί και θα σχολιαστεί γραπτώς στο πλαίσιο της εργασίας.
5. Δεν είναι απαραίτητο να γράψετε τα κλασικά «συμπεράσματα», αν θέλετε και νομίζετε ότι είναι χρήσιμο, μπορείτε να γράψετε ένα καταληκτικό σχόλιο για να ενισχύσετε την παρουσίαση της γλώσσας σας.
Τελευταίο, αλλά σημαντικό: μην παραμελείτε την εμφάνιση της εργασίας που θα παραδώσετε! Δεν χρειάζεται να γίνετε γραφίστες, αλλά με τα σημερινά τεχνικά δεδομένα δεν είναι αποδεκτό οι φοιτητές να μην μπορούν να παρουσιάσουν ένα έντυπο με αξιοπρεπή εμφάνιση.