การประมวลผลข้อมูล (Data prosessing) หมายถึง กระบวนการที่กระทำกับข้อมูลที่รวบรวมไว้ เพื่อให้ได้ข้อมูลหรือสารสนเทศที่อยู่ในรูปแบบที่ต้องการนำไปใช้ การประมวลผลข้อมูลมี 2 รูปแบบดังนี้
1. การประมวลผลด้วยมือใช้กระดาษปากกาและแรงงานคนในการดำเนินการ
2. การประมวลผลด้วยเครื่องมือใช้เครื่องมือช่วยทุ่นแรง เช่น เครื่องพิมพ์ดีด เครื่องคิดเลข เครื่องนับจำนวน เครื่องนับธนบัตรรูปแบบการประมวลผลข้อมูลที่นิยมใช้ในปัจจุบันเป็นการประมวลผลด้วยเครื่องมืออิเล็กทรอนิก เช่นคอมพิวเตอร์ สมาร์ทโฟน
ในกระบวนการประมวลผลข้อมูลด้วยคอมพิวเตอร์ เราเรียกข้อมูลที่นำเข้าสู่การประมวลผลว่า ข้อมูลเข้า (Input) และเรียกสิ่งที่ได้จากการประมวลผล (Process) ว่าข้อมูลออกหรือผลลัพธ์ (Output) ซึ่งผลลัพธ์นี้อาจถูกนำไปเป็นข้อมูลเข้าของกระบวนการอื่นได้
การประมวลผลมีด้วยกันหลายวิธี โดยอาจเลือกใช้วิธีใดเพียงวิธีเดียว หรือหลายวิธีต่อเนื่องกัน วิธีประมวลผล เช่น
1. การคำนวณ (Computation) เป็นการนำข้อมูลที่มีอยู่แล้วมาคำนวณตามข้อกำหนดของการประมวลผล เพื่อให้ได้ค่าผลลัพธ์ใหม่ เช่น คำนวณอายุปัจจุบันจากปีเกิด หาค่ามากที่สุด ค่าเฉลี่ย
2. การเรียงลำดับ (Sort) เป็นการจัดข้อมูลให้อยู่ในลำดับที่เหมาะสมโดยการจัดเรียงลำดับตัวเลขหรือตัวอักษรตามลำดับที่ต้องการ เพื่อให้เรียกใช้งานได้ง่าย การเรียงอาจเรียงจากมากไปน้อยหรือจากน้อยไปมาก เช่น จัดเรียงเลขประจำตัวตามลำดับรายชื่อนักเรียน การจัดเรียงข้อมูลช่วยให้สามารถค้นหาหรือใช้ข้อมูลได้ง่ายสะดวกและประหยัดเวลา
3. การวิเคราะห์ (Analyse) เช่น การจัดกลุ่ม การแยกประเภท การตีความ
4. สรุป (Summation) เป็นการสรุปใจความสำคัญ ให้เหลือเฉพาะประเด็นหลัก
5. การรายงาน (Reporting) เป็นการนำเสนอผลลัพธ์ที่ได้ ในรูปแบบต่าง ๆ เช่น เล่มรายงานหรือไฟป้ายนิเทศ อินโฟกราฟิก