Elementos singulares
As Marías
Coralia e Maruxa Fandiño eran dúas irmás populares en Santiago na segunda metade do século XX, asiduas paseantes da Alameda ás dúas da tarde. A súa maneira de vestir era moi chamativa para a época, encarnando valores progresistas durante a ditadura de Franco. A escultura foi realizada por César Lombera no 1994.
Estatua de Méndez Núñez
Realizada en bronce por Sanmartín de la Serna e inaugurada no 1885, rinde unha homenaxe ao contraalmirante da Armada Nacional, primeiro en dar a volta ao mundo nun acorazado e participante na guerra do Callao. Escultura realista, onde o heroe militar aparece cos atributos militares que o identifican. Actualmente, está situada no medio dun estanque.
Quiosco de música
Templete para concertos de estilo modernista, obra de García Vaamonde do 1896. Ten unha base de pedra sobre a que se asenta unha estrutura de ferro forxado que mostra símbolos musicais e aves mitolóxicas.
Banco acústico
Proxectado por Fernández Rangel no 1916, é un banco semicircular de pedra construído de forma que transmite polo seu interior o son de lado a lado, sendo usado antigamente, segundo se di popularmente, para escoitar as conversas dos namorados.
Igrexa do Pilar
Construída en 1717, tal vez sobre planos de Domingo de Andrade. A fachada foi reformada máis tarde, conservando os rasgos principais do barroco compostelán. O peche do atrio é de finais do século XX.
Escola infantil Santa Susana
Proxectada en 1908 por Antonio Palacios, é de estilo modernista. A súa construción coincidiu coa Exposición Rexional Galega levada a cabo en 1909, da que formou parte. Tamén foi un laboratorio. Dende mediados dos 70 é unha escola infantil.
Estatua de Pedro Pais Lapido
Obra de Larrauri do 1916. Foi o presidente da Exposición Rexional Galega do 1909, motivo polo que se erixiu o monumento.
Escalinata de Santa Susana
Foi proxectada para salvar o desnivel da igrexa co paseo da Ferradura. O proxecto inicial é de finais do XIX, con modificacións posteriores, realizándose finalmente a proposta de 1903 de Pereiro Caeiro, modificada con posterioridade.
Igrexa de Santa Susana
Fundada polo arcebispo Xelmírez no século XII, foi destinada para albergar as supostas reliquias da santa, traídas polo arcebispo dende Braga, buscando así reforzar o interés relixioso da cidade. A igrexa actual é de estilo barroco, quedándolle algúns restos románicos, como a portada.
Estatua de Rosalía de Castro
Obra de Isidro de Benito e de Francisco Clivilles do 1917. É unha homenaxe a unha das figuras máis importantes da cultura galega. O monumento inclúe personaxes populares, presentes nas súas obras, e títulos dalgunhas delas, así como placas conmemorativas de agrupacións que a recordan.
Escalinata ao Campus Sur
Proxecto inicial de Candeira Pérez, reformado por José María Banet no 1940, une o paseo da Ferradura co Campus Sur. Componse de catro planos conectados mediante escaleiras dobres enfrontadas.
Estatua de Manuel Ventura Figueroa
Realizada por Vidal y Castro a finais do século XIX, é unha homenaxe a este prelado, embaixador de Carlos III e fundador dunha institución benéfica que aínda perdura. Inicialmente estaba situada fronte ao Colexio de San Clemente, onde está actualmente a fonte.
A Leiteira
Estatua realizada por Xosé Eiroa na primeira metade do século XX, é unha homenaxe ás leiteiras, que ían vendendo de casa en casa nas cidades galegas ata finais do século XX.
Cruceiro do Gaio
Típico cruceiro do rural galego, realizado no século XVII como ofrenda dun matrimonio devoto.
Escultura de Valle-Inclán
Obra de César Lombera de 1999, é unha homenaxe ao escritor creador da estética do esperpento.
Porta dos Leóns
Proxecto de Julián Pastos do 1835, está composta por dous corpos abertos con dous leóns acostados nas súas cimas. Orixinalmente, estaba situada fronte á Porta Faxeira, estando na actualidade no inicio do paseo da Ferradura.
Monumento a Castelao
Realizado por Francisco Leiro en 1995, rinde unha homenaxe a un dos expoñentes máximos do galeguismo.
FONTES
CORES, M., El urbanismo en Santiago de Compostela en el siglo XIX, Santiago de Compostela: Universidad de Santiago, 1962.
http://www.parquealamedasantiago.com/monumentos-del-parque, (consulta [10/02/2020]).
https://www.santiagoturismo.es/2013/10/curiosidades-de-la-alameda-de-santiago.html, (consulta [10/02/2020]).