A Rúa da Acibechería é unha das arterias máis emblemáticas de Santiago de Compostela, cunha historia que se estende desde os primeiros tempos medievais ata a súa configuración actual. Situada ao norte do centro histórico, esta rúa serve como punto de paso para os peregrinos que arriban á cidade polos principais camiños de Santiago, como o Francés, o Primitivo, o do Norte e o dos Ingleses. A súa traxectoria está intimamente ligada ao desenvolvemento urbano e comercial de Compostela, reflectindo a evolución da cidade ao longo dos séculos.
Denominación: Rúa da Acibechería
Tipoloxía: Entramado urbano; Rúa
Cronoloxía: Século IX
Localización: Rúa da Acibechería, Santiago de Compostela, 15704 Santiago de Compostela, A Coruña
Coordenadas: 42º52'52"N 8º32'37"O
Propiedade: Pública
No século IX, co aumento do número de peregrinos que visitaban a tumba do Apóstolo Santiago, foron xurdindo barrios periféricos ao redor da antiga barreira de madeira que protexía o Locus Sanctus. Un destes barrios foi o denominado Forum, actualmente coñecido como Praza de Cervantes. Baixo o mandato do bispo Sisnando I (879-919), constrúese en 899 o mosteiro de Santo Estevo Pinario, fóra do Locus, no que hoxe é o Mosteiro de San Martín Pinario. Estes dous puntos de atracción contribuíron ao desenvolvemento de edificacións ao longo do camiño exterior á barreira, que levaba á antiga Porta do Paraíso, hoxe desaparecida.
Durante o episcopado de Sisnando II (951-968), a cidade experimentou unha transformación significativa, pasando de ser un "Locus" a unha "Villa Burguensis". Este cambio levou á substitución da antiga estacada por unha muralla de cachotaría, delimitando o perímetro da cidade medieval. O foso desta muralla seguía aproximadamente o trazado da actual Rúa da Acibechería no seu lado sur.
2. Trazado da Rúa da Acibechería
Nos séculos XII e XIII, a rúa experimentou unha maior consolidación. O arcebispo Xelmírez mandou construír en 1120 unha capela no novo palacio arcebispal, situada "ante a que se acuña a moeda, fronte da igrexa de Santiago, á dereita ao saír da mesma". Este lugar correspondía á actual Rúa da Acibechería, tamén coñecida como rúa da Moeda, debido á presenza de casas de moeda na zona. Ademais, a rúa foi coñecida como rúa dos Cambeas, debido á presenza de cambistas que operaban na área.
A Rúa da Acibechería converteuse nun importante eixo comercial durante a Idade Media. A presenza de obradoiros de acibecheiros (traballadores do xet) contribuíu ao nome da rúa. Desde o século XV, a Praza da Acibechería, situada ao final da rúa, foi un centro neurálxico para os peregrinos, xa que era unha das primeiras prazas que encontraban ao chegar a Santiago polo Camiño Francés. A praza tamén era coñecida como Porta do Paraíso, debido á súa función como entrada principal á cidade para os peregrinos.
A arquitectura da rúa reflicte a súa evolución ao longo dos séculos. Edificios como o número 3, de planta baixa e tres andares, manteñen balcóns de madeira que lembran épocas pasadas. Outros números, como o 8 e o 12, presentan galerías características do século XIX, obra do arquitecto Manuel Pereiro Caeiro. Estas galerías son exemplares da arquitectura compostelana da época e contribúen ao encanto visual da rúa.
Un dos monumentos máis destacados na Rúa da Acibechería é o antigo Hospital de Santiago, tamén coñecido como Colexio de San Xerome. Fundado no século XII polo arcebispo Xelmírez, este hospital atendía aos peregrinos que chegaban a Compostela. Tras sufrir un incendio en 1484, foi reconstruído e ampliado, converténdose nunha institución de referencia na cidade. No século XVII, o edificio foi adquirido pola Universidade de Santiago e transformado no Colexio de San Xerome. Hoxe en día, a súa fachada barroca é un testemuño da súa rica historia.
3. Número 8 da Rúa da Acibechería
Outro elemento significativo é a Praza da Inmaculada, situada ao final da rúa. Esta praza presenta unha forma irregular e está delimitada pola fachada do Mosteiro de San Martín Pinario, o Pazo Arcebispal e a fachada norte da catedral, coñecida como Acibechería. No centro da praza, a Porta das Praterías destaca como un exemplo emblemático do arte románico compostelán. A Torre do Reloxo, tamén coñecida como Berenguela, engade un toque barroco ao conxunto arquitectónico da praza.
A Rúa da Acibechería ten unha relevancia especial na Ruta Xacobea. É a última rúa que os peregrinos percorren antes de chegar á catedral desde o Camiño Francés. A súa proximidade á Praza da Acibechería e á Porta das Praterías ofrece aos peregrinos unha transición simbólica cara ao corazón espiritual de Santiago. A presenza de albergues, tendas de recordos e restaurantes ao longo da rúa tamén reflicte a súa función como punto de acollida e servizo para os visitantes.
Ao longo dos séculos, a Rúa da Acibechería experimentou varias transformacións urbanas. A demolición de soportais no século XIX permitiu ampliar a rúa, pero tamén alterou parte do seu carácter tradicional. A venda do antigo Colexio de San Xerome en 1651 aos monxes do Mosteiro de San Martín Pinario deu lugar á creación da Praza da Inmaculada, modificando a configuración urbana da zona.
Bibliografía:
Pereiro Alonso, J. L. (1996). Rincones de Compostela. La Obra de Manuel Pereiro Caeiro. Ronsel
Rosende Valdés, A. A. (2004). Unha historia urbana: Compostela 1595-1780. Nigra Trea
Vicente López, S. e Prado Seijas, J. (2010). Compostela, una historia entretenida. Atlas histórico ilustrado de la ciudad de Santiago. Santiago de Compostela
Imaxes:
Castelao, Rua da Acibecheria-desde o numero 2-2, marcado como dominio público, para máis detalles véxase Wikimedia Commons
OpenStreetMap contributors e Castelao, Rua Acibechería Santiago-numerada e marcada, CC BY-SA 2.0
Castelao, Rua da Acibecheria-numero 8-6, marcado como dominio público, para máis detalles véxase Wikimedia Commons