O Pazo de Raxoi sitúase na praza do Obradoiro, xusto fronte a fachada oeste da Catedral, tendo ós seus lados o colexio de San Xerome (actual sede do Rectorado da Universidade) e o Hostal dos Reis Católicos.
Denominación: Pazo de Raxoi
Tipoloxía: Arquitectura civil; Pazo
Cronoloxía: 1766-1772
Localización: Praza do Obradoiro, 15705, Santiago de Compostela, A Coruña
Coordenadas: 42°52′49″N 8°32′46″O
Propiedade: Pública
A súa ubicación é estratéxica, rodeado por importantes edificios como o Colexio de San Xerome, sede do Reitorado da Universidade de Santiago, á dereita, e o Hospital Real dos Reis Católicos, que desde 1954 funciona como Parador Nacional, á esquerda.
O solar sobre o cal se ergue o Pazo de Raxoi foi inicialmente ocupado polos cárceres civil e eclesiástico da cidade, así como un treito da muralla medieval que defendía Santiago pola súa parte oeste. A existencia de dous propietarios, o Bispado e o Concello, xerou unha serie de desacordos. O Concello presentou un proxecto en 1764, obra de Lucas Ferro Caaveiro, para aloxar a Casa do Concello entre os cárceres. Por outro lado, o arcebispo Bartolomé de Raxoi quería construir nese lugar o Seminario de Confesores e unha residencia para os nenos do coro da catedral, propoñendo o seu propio proxecto, encargado a Andrés García de Quiñones.
Este conflicto levou á intervención da Capitanía Xeral de Galicia e da Real Cámara, resolvéndose en 1767 que o futuro edificio acollerá tanto o Consistorio compostelán como o Seminario de Confesores e os cárceres, segundo o proxecto do enxeñeiro Carlos Lemaur. As obras, dirixidas por frei Manuel de los Mártires e executadas polos mestres Juan López Freire e Alberte Ricoy, comezaron en 1766 e finalizaron en 1772. O Pazo de Raxoi mellorou notablemente a praza do Obradoiro, un espazo que antes carecía dun edificio monumental no seu lado occidental.
2. Soportais do Pazo de Raxoi
O Pazo de Raxoi segue un modelo palaciano francés inspirado en François Mansart, que se asenta sobre influencias italianas. A súa planta rectangular e lonxitud de case 90 metros destacan pola súa horizontalidade. A fachada, cun estilo sobrio e elegante, está composta por soportais con 20 arcadas de medio punto nos laterais e cinco alinteladas no centro, e dous corpos superiores flanqueados por columnas colosais de orde xigante. Entre estas columnas abrense cincuenta vanos, que proporcionan luz ás estancias internas.
No remate do edificio, un ático cunha balaustrada adornada preside a construción, coroada por frontóns curvos laterais e un frontón central con un relevo que representa a batalla de Clavijo, onde, segundo a lenda, interveu o Apóstolo Santiago en auxilio dos cristiáns. Este relevo foi obra do pintor galego Gregorio Ferro e executado en mármore polos escultores galegos Xosé Gambino e Xosé Ferreiro, quen tamén esculpiu o Santiago ecuestre na cimeira do frontón central.
3. Lateral do Pazo de Raxoi
O arquitecto francés J. Sermet foi o primeiro en apuntar, en 1950, que o estilo do Pazo de Raxoi podería estar inspirado no Capitolio de Tolosa, Francia (1750-1760), unha obra de Cammás. Outros expertos, como Alfredo Vigo Trasancos, tamén identificaron influencias de edificios franceses da mesma época, como o Hôtel de Ville de Nancy, deseñado por M. Heré.
Desde a súa construción, o Pazo de Raxoi foi utilizado como Casa Consistorial e albergou aos confesores que administraban penitencias aos peregrinos. Tamén acolleu cárceres municipais na súa parte posterior. Durante máis de dous séculos, o edificio foi residencia dos cóengos da Catedral. Tras a transición democrática, en 1968 comezou a albergar a Presidencia da Xunta de Galicia. Desde 1991, tamén serve de sede ao Consello da Cultura Galega. O Pazo de Raxoi continúa sendo un dos edificios máis emblemáticos de Santiago, tanto pola súa beleza arquitectónica como pola súa relevancia na historia política e cultural da cidade.
Bibliografía
Chamoso Lamas, M (1980). Santiago de Compostela. A Coruña
Otero Túñez. R. (2011). Rajoy, constructor. Revista Eumesa de Estudios, (8), 57
VVAA. (2016). El neoclasicismo académico en la arquitectura española. Anales de la Real Academia de Doctores, 1(1), 32-68
Ligazóns a datos e catálogos