A Igrexa das Orfas de Santiago de Compostela forma parte dun conxunto arquitectónico relixioso de estilo barroco situado na rúa das Orfas, na zona oriental da cidade vella. Este conxunto está composto polas dependencias monásticas, a igrexa e un colexio, e foi fundado a finais do século XVI polo arcebispo Juan de San Clemente co obxectivo de ofrecer aloxamento e educación a nenas orfas ou de escasos recursos. Desde a súa fundación, a igrexa e o colexio desempeñaron un papel fundamental na vida social e relixiosa de Santiago de Compostela, sendo un punto de referencia na asistencia e formación das menores desamparadas.
Denominación: Igrexa das Orfas
Tipoloxía: Arquitectura relixiosa; Igrexa
Cronoloxía: Século XVII
Localización: Rúa das Orfas, 3, 15703 Santiago de Compostela, A Coruña
Coordenadas: 42°52′40″N 8°32′36″O
Propiedade: Privada
A igrexa foi construída entre 1666 e 1671 baixo a dirección do arquitecto Melchor de Velasco, quen faleceu antes de ver concluída a obra. Posteriormente, sufriu reformas e ampliacións a cargo de Fray Gabriel de Casas (1698) e Fernando de Casas Novoa (1715), dous arquitectos de gran renome na época. A estrutura da igrexa é de cruz latina cunha soa nave, cuberta con bóveda de canón sostida por arcos fajones e pilastras de orde toscano. A cantería de granito dálle solidez e presenza monumental ao edificio, destacando pola súa sobriedade e elegancia.
A fachada destaca polas súas dúas grandes pilastras toscanas que chegan ata a cornixa. A porta principal está enmarcada por unha moldura con ornamentación en "orellas", e sobre ela atópase unha xanela cegada cunha decoración similar. No centro, o entaboamento e o frontón están interrompidos para albergar o escudo do arcebispo San Clemente. No seu conxunto, a fachada reflicte a estética barroca compostelá, caracterizada pola súa monumentalidade e riqueza ornamental.
O interior da igrexa presenta unha decoración austera pero elegante. O altar maior, obra de Francisco de Lens, é de estilo rococó e destaca pola imaxe da Inmaculada Concepción esculpida por Xosé Gambino en 1756. Esta imaxe atópase flanqueada por San Xosé e Santiago. Ademais, a igrexa alberga diversas capelas laterais con imaxes de santos de gran devoción na época. A combinación do barroco e o rococó na ornamentación interior proporciona unha sensación de grandiosidade e solemnidade, en consonancia coa función relixiosa do templo.
2. Interior da Igrexa das Orfas
O conxunto segue cumprindo a súa función educativa a través do Colexio Nosa Señora dos Remedios, que popularmente aínda se coñece como "As Orfas". Ao longo dos séculos, a institución educativa evolucionou para adaptarse ás necesidades contemporáneas, pero sen perder o seu espírito fundacional de acollida e formación. A igrexa continúa aberta ao público e acolle oficios relixiosos diariamente, mantendo así a súa relevancia tanto a nivel patrimonial como espiritual dentro da cidade de Santiago de Compostela.
Ademais, o conxunto arquitectónico é un dos exemplos máis destacados da arquitectura relixiosa barroca en Galicia e constitúe un punto de interese turístico e cultural. A súa localización na cidade vella, declarada Patrimonio da Humanidade pola UNESCO, contribúe ao seu valor histórico e artístico. Moitos visitantes e peregrinos inclúen a Igrexa das Orfas no seu percorrido por Santiago de Compostela, atraídos pola súa historia, a súa arquitectura e a importancia do legado relixioso e educativo que representa.
Bibliografía
del Castillo, A. (1987). Inventario monumental y artístico de Galicia. Fundación Barrié
Turismo de Santiago. (s.d.). Convento, Iglesia y Colegio de las Huérfanas. Recuperado o 13 de febreiro de 2025 de https://www.santiagoturismo.com/monumentos/convento-igrexa-e-colexio-das-orfas-3
Imaxes