Convento de San Francisco

A lenda di que San Francisco de Asís se aloxou nunha cabana no Monte Pedroso, onde un carboeiro chamado Cotolai lle ofreceu acubillo. O santo, agradecido, encargoulle a construción dun mosteiro e indicoulle o lugar onde atoparía un tesouro para financiar a obra. Así, o terreo onde se erixiu o convento foi cedido polo Mosteiro de San Martiño Pinario a cambio dunha cesta anual de peixe, tradición que se mantivo ata finais do século XVIII.

A construción inicial do convento sufriu diversas modificacións ao longo dos séculos. A edificación primitiva foi derrubada a comezos do século XVIII, conservándose hoxe unicamente cinco arcos apuntados no claustro principal e o sepulcro de Cotolai. A reconstrución comezou en 1742, seguindo o deseño do arquitecto Simón Rodríguez, e xerou certa controversia, xa que os monxes de San Martiño Pinario se queixaban de que o novo edificio lles restaba luz e ventilación. Como consecuencia, reduciuse a altura da nova igrexa.

O convento destaca polo seu estilo arquitectónico, que combina elementos do barroco e do neoclásico.

A igrexa do convento, iniciada en 1742, segue as trazas de Simón Rodríguez, aínda que a súa construción foi lenta e contou coa intervención doutros mestres. A súa planta responde ao modelo "xesuítico", cunha estrutura de cruz latina inscrita nun rectángulo. A nave central está flanqueada por capelas laterais intercomunicadas sobre as que discorre unha tribuna. A bóveda é de canón e a cúpula do cruceiro ten forma de media laranxa.

A fachada da igrexa, deseñada en estilo barroco por Simón Rodríguez, foi executada por Frei Manuel Caeiro. Non estaba concluída en 1770, polo que a súa parte superior adoptou elementos neoclásicos. A parte inferior, de estilo barroco, inclúe catro columnas dóricas que flanquean unha imaxe de San Francisco realizada por Xosé Ferreiro. O segundo corpo, dominado por un ventanal e columnas xónicas, remata nun frontón triangular. As torres laterais presentan remates bulbosos, inspirados na arquitectura alemá do século XVIII.

O claustro principal, finalizado antes de 1607, é obra de Ginés Martínez e segue un estilo clasicista, con dous andares de pilastras toscanas e arcos de medio punto. Outro claustro, xunto coa escaleira entre ambos, foi realizado cara a 1634 por Juan González Araujo seguindo os planos de Bartolomé Fernández Lechuga.

Na actualidade, o convento segue habitado por unha comunidade de franciscanos. Ademais, unha parte do edificio alberga un hotel monumento de catro estrelas con 70 habitacións e restaurante, mentres que outra parte acolle o Museo da Terra Santa, con coleccións de arqueoloxía, belas artes, numismática e maquetas arquitectónicas. O convento tamén desenvolve diversas actividades sociais e culturais, mantendo a súa importancia histórica e patrimonial dentro da cidade de Santiago de Compostela.