Cemiterio de Boisaca

No ano 1893 apareceu o problema de non ter espazo para poder enterrar a xente, e por iso o concello de Santiago manda construír o cemiterio en Boisaca. En 1919 Santiago atópase co problema da falta de espazo polo crecemento da cidade. Durante a Gran Guerra España viviu un momento de crecemento económico que expandiu a demografía. Polo que o director deste proxecto, Fernández Ragel, buscou en primeiro lugar un emprazamento que puidese conter o cemiterio municipal. O lugar elixido estivo situado a tres quilómetros da cidade, polo que constrúese na periferia. Inda así o territorio non estaba en perfectas condicións, polo que comézanse as labores de acondicionamento. Durante a primeira fase da ditadura de Primo de Rivera a construción foi paralizada, e culminará durante a terceira década da anterior centuria, sendo quen culmine o proxecto José María Banet.

A superficie que abarca o cemiterio e de 80.396 metros cadrados. No primeiro proxecto que a forma do cemiterio sexa rectangular cunha arcada semicircular a modo de capela central cercada, a cal se pode acceder a través dos extremos que presentan a forma de vestíbulos. Inda así existirían máis entradas polos laterais. Na parte traseira proxéctase a idea dun cemiterio civil, un osario e un cerramento contiguo para enterrar os nenos que morreran sen bautizar.

Un dos problemas que se debe facer fronte dende o goberno é a humidade , o cal resólvese plantando árbores que absorban esta humidade, dando tamén permiso a familiares a plantar os seus propios arbustos.

Un dos primeiros problemas ven da man las reformas que se teñen que levar a cabo en 1919 cando se pide que se modifique a arcada e a capela. Isto proven do alto intrusismo político por parte dos párrocos que, coa aprobación do arcebispo, emiten un comunicado no que esixen que o cemiterio siga as normas establecidas por Roma, o que implica a construción dun muro de pedra que rodee todo a contorna do cemiterio, a construción dunha casa-habitación para un capelán que viviría alí e a construción dunha cruz de pedra en proporción o tamaño do cemiterio.

Finalmente o 27 de agosto de 1919 apróbase a construción da necrópole, autorizando a alcaldía a tramitar o expediente. Posterior a súa construción o cemiterio sufriu varias ampliacións de nichos, a vez que se ocupaban.

Durante a guerra civil o bando franquista asasinaron a máis de cen persoas enxuizadas: os líderes do Comité da Fronte Popular ou lideres obreiros da rexión. Este cemiterio non so foi o final para a xente de Santiago, pois aquí enterrouse a xente de Noia, Zas, Ordes, Boiro ou Negreira. Na ditadura leváronse a cabo varias reformas e ampliacións entre as que destacan a apertura da avenida do cemiterio de Boisaca ou a construción de douscentos nichos novos.

Nos últimos anos levouse a cabo un acondicionamento dos accesos e do interior do cemiterio, replantando algunhas árbores, reforzando o transporte urbano que daba acceso o cemiterio e facilitar os accesos a pé.

Aquí están enterrados personalidades relacionadas coa política, coa literatura, coa medicina ou coa intelectualidade: Ramón María del Valle-Inclán, Roberto Novoa Santos, las dos Marías, Roberto Vidal Bolaño, Isaac Díaz Pardo entre outros.

Bibliografía:

• Canales Solé, A. et al. (2017). Estudio sobre el cementerio de Boisaca. Universidade de Santiago de Compostela

Imaxes:

1. JonnyJonny, Rúa principal do cemiterio de Boisaca, marcado como dominio público, para más detalles véase Wikimedia Commons

2. JonnyJonny, Entrada principal ó cemiterio de Boisaca, marcado como dominio público, para más detalles véase Wikimedia Commons