A Casa do Cabido de Compostela é un edificio barroco construído no século XVIII, situado fronte á Praza das Praterías. A súa función principal era servir como sede do Cabildo Catedralicio, pero tamén desempeñaba un papel escenográfico ao pechar visualmente o espazo sur da praza e ocultar as edificacións adxacentes. O seu deseño busca impresionar e seducir ao espectador a través de efectos de perspectiva e composición arquitectónica, funcionando case como un lenzo ao aire libre.
Denominación: Casa do Cabido de Santiago de Compostela
Tipoloxía: Arquitectura civil
Cronoloxía: Século XVIII
Localización: Praza das Praterías, 6, 15704 Santiago de Compostela, A Coruña
Coordenadas: 42°52'47"N 8°32'39"O
Propiedade: Privada
O edificio componse de dúas plantas e sete tramos, cunha disposición simétrica e unha gran riqueza decorativa na súa fachada. Destacan as pilastras toscanas e os detalles ornamentais, que varían en complexidade dependendo do tramo. A porta de entrada é un elemento central, cunha gran estrutura alintelada decorada con motivos barrocos como unha cuncha na clave e cintas de rocallas. Sobre ela, atópase un balcón cun voluminoso marco adornado con trofeos militares e cunchas xacobeas, en referencia á importancia da cidade como centro de peregrinación.
Na planta baixa distribúense tendas, pensadas orixinalmente como talleres de ourives, en liña coa tradición da praza. A primeira e segunda planta albergan apartamentos, organizados ao redor dun recibidor e escaleiras que comunican os distintos niveis. Aínda que co tempo realizáronse modificacións no interior, aínda se conservan algúns elementos orixinais, como portas e escaleiras.
Está profusamente decorada con motivos xacobeos e castrenses, reflectindo a dualidade de Santiago como apóstolo peregrino e protector da nación. Os emblemas, como as vieiras e as cruces de Santiago, conviven con trofeos militares, canóns e estandartes, unha iconografía que se inspira na tradición barroca compostelá desenvolvida por arquitectos como Andrade e Fernando de Casas.
Un dos aspectos máis singulares do edificio é a súa coroación, que inclúe unha balaustrada e un escudo capitular flanqueado por volutas, querubines e trofeos. No centro, un obelisco culminado por unha estrela de bronce reforza a conexión cos símbolos relixiosos e a tradición arquitectónica romana.
O deseño da Casa do Cabido combina a tradición arquitectónica local con referencias europeas. O seu arquitecto, Clemente Fernández Sarela, formouse en Santiago baixo a influencia de Simón Rodríguez e Fernando de Casas, desenvolvendo o estilo coñecido como barroco de placas compostelán. Aínda que non existen rexistros de viaxes fóra de Galicia, Sarela mostrou un notable coñecemento de tratados arquitectónicos do Renacemento alemán e os Países Baixos, ademais da tradición arquitectónica romana.
O concepto de pantalla arquitectónica que oculta edificacións preexistentes xa se empregou na catedral de Santiago, en obras como a fachada do Obradoiro ou a Porta Santa. Ademais, a disposición da fachada e o uso de arcos nos extremos do edificio lembran solucións adoptadas na Casa dá Parra e o Pazo de Fondevila.
Ao longo do tempo, a Casa do Cabido tivo distintos arrendatarios, na súa maioría artesáns e prateiros con alto poder adquisitivo, o que confirma o seu vínculo coa actividade comercial da praza. No século XX, a súa influencia na arquitectura compostelá foi limitada, aínda que serviu de inspiración para proxectos como o Pavillón de Galicia na Exposición Hispanoamericana de Sevilla de 1929.
Actualmente, a Casa do Cabido é considerada unha das construcións barrocas máis singulares de Galicia. O seu deseño, influenciado tanto por modelos foráneos como pola tradición compostelá, reforza o carácter sacro da contorna catedralicia e convértea nun elemento crave do patrimonio arquitectónico de Santiago de Compostela.
2. fachada da Casa do Cabido
3. Interior da Casa do Cabido
4. Coroación da Casa do Cabido
5. Gárgola da Casa do Cabido
5. Interior dunha das salas de exposicións da Casa do Cabido
Bibliografía:
Panero Pardo, A., Pérez Castro, L. e Martín Prieto, A. (2012). Intervención en la Casa del Cabildo, Colección de Cuadernos Técnicos. Consorcio de Santiago
Taín Guzmán, M. (2012), La casa del Cabildo: inmueble y solar en el paisaje urbano del barroco compostelano. Quintana (11), 259-267
Taín Guzmán, M. (2000), La Casa del Cabildo de Santiago de Compostela (1745-1759). Consorcio de Santiago
Ligazóns a datos e catálogos