Галоўная»Тэарэтычны раздзел»Тэма 5.7. Ніл Гілевіч
Галоўная»Тэарэтычны раздзел»Тэма 5.7. Ніл Гілевіч
Тэма 5.7. Ніл Гілевіч
Ніл Сымонавіч Гілевіч (1931-2016)
Ніл Гілевіч – вядомы беларускі паэт, перакладчык, празаік, драматург, літаратуразнавец, фалькларыст, дзіцячы пісьменнік, палітык, грамадскі дзеяч, апошні народны паэт Беларусі, якому афіцыйна было прысвоена гэта ганаровае званне ў 1991 годзе. Брат Міколы Гіля.
Паэт узнагароджаны балгарскім ордэнам Кірыла і Мяфодзія I ступені. А ў 1986 годзе ён стаў лаўрэатам самай высокай у Балгарыі Міжнароднай прэміі імя Х. Боцева, заслужаны дзеяч навукі БССР (1980), узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1984), Дружбы народаў (1981), медалём Францыска Скарыны (1990), ордэнам “Югаслаўскай зоркі” са стужкай (1986), ордэнам князя Яраслава Мудрага III ступені (2006; уручаны міністрам замежных спраў Украіны Барысам Тарасюком па даручэнні прэзідэнта Украіны). Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Янкі Купалы (1980) за кнігу паэзіі “У добрай згодзе”.
Ганаровы грамадзянін балгарскага горада Враца (Балгарыя).
Пседанімы – Адась Абабак, Антось Кудзеля, Банадысь Папруга, Дзед Архіп, Мікола Сведка [4].
Пытанні
Падумайце, якія факты біяграфіі Ніла Гілевіча абумовілі яго жыццёвую і аўтарскую пазіцыю.
Ахарактарызуйце паэта як чалавека і грамадзяніна. Чаму мастак слова не абмежаваўся толькі пісьменніцкай дзейнасцю?
Якія творы паэта вам вядомыя за курс сярэдняй школы? Акрэсліце іх тэмы і мастацкія адметнасці.
Многія вершы Н. Гілевіча пакладзены на музыку. Назавіце вядомыя вам песні на яго словы. Паразважайце, чаму яны сталі візітнай карткай Беларусі.
Праслухайце песню на верш паэта “Казачная зямля”. Хто аўтар музыкі? Вызначце ідэю твора.
Якія пачуцці і чаму выклікаюць у вас вершы паэта на патрыятычную лірыку?
У чым адметнасць кампазіцыі верша “Я – беларус”? Раскрыйце ідэйна-тэматычную адметнасць, лірычную ўзнёсласць, патрыятычную накіраванасць верша. Вывучыце верш на памяць.
Пакажыце лірычную аснову, псіхалагічную пранікнёнасць вершаў для маленькіх.
Раскрыйце паэтызацыю прыроды і дзяцінства ў вершах паэта (на ваш выбар). Якімі паўстаюць дзеці ў гумарыстычных творах Ніла Гілевіча? Як паказваюцца іх узаемаадносіны з дарослымі?
Вызначце пазнавальнасць, дакладнасць апісанняў у трох вершах пра жывёл і птушак (на ваш выбар).
Якія пачуцці і чаму выклікаюць у вас вершы Ніла Гілевіча?
Акрэсліце тэматычны дыяпазон дзіцячай лірыкі паэта. Растлумачце прыярытэтныя напрамкі яго творчасці.
Ахарактарызуйце лірычнага героя твораў Ніла Гілевіча.
Паразважайце, у чым выяўляецца пераемнасць творчасці Ніла Гілевіча з паэзіяй Янкі Купалы, Якуба Коласа, М. Багдановіча.
Літаратура
Беларуская дзіцячая літаратура: вучэб. дапам./ А.М.Макарэвіч [і інш.]; пад агульн. рэд. А.М.Макарэвіча, М.Б.Яфімавай. – Мінск: Выш. шк., 2008. – 688 с.
Гілевіч, Н.С. Шчаслівыя хвіліны: Вершы, казкі, байкі, небыліцы, загадкі / Н.С.Гілевіч. – Мінск: Юнацтва, 2001. – 247 с.
Гілевіч, Н.С. Паэтыка беларускіх загадак / Н.С.Гілевіч. – Мінск: Маст. літ., 1976. – 191 с.
Сіненка, Г.Д. Ніл Гілевіч: Нарыс творчасці / Г.Д.Сіненка. – Мінск: Выш. школа, 1981. – 269 с.