1.1 ที่มาและความสำคัญของโครงงาน

 ในปัจจุบันพบว่าบริเวณผิวหนังของมนุษย์จะเห็นได้ว่ามีเชื้อแบคทีเรียหลายชนิดอาศัยอยู่หากทำความสะอาดผิวหนังได้ไม่ดีเพียงพอเชื้อที่อาศัยบนผิวหนังเหล่านี้อาจก่อให้เกิดโรคต่างๆ S.aureus เป็นเชื้อที่พบมากบริเวณผิวหนังและเป็นเชื้อก่อโรคหลายชนิด เช่น การเกิดผื่นคัน ตุ่มหนอง หรืออาจผ่านชั้นผิวหนังเข้าสู่กระแสเลือดและก่อให้เกิดโรคต่าง ๆ ได้แก่ โรคปอดบวม  โรคติดเชื้อในกระดูก และโรคติดเชื้อในกระแสเลือด ซึ่งในปัจจุบันนี้จะพบว่าสมุนไพรบางชนิดมีฤทธิ์ต้านและยับยั้งเชื้อแบคทีเรียได้ จากการสำรวจตลาดในปี พ.ศ.2557 พบว่า สบู่สมุนไพรเป็นที่นิยมมากขึ้น (เปรมชัย  เอี่ยมศรินพกุล และคณะ, 2557)  นอกจากนี้ยังมีการศึกษาสบู่ต้านแบคทีเรียในรูปสบู่เหลว (ปานทิพย์ รัตนศิลป์กัลชาญและคณะ, 2557) ดังนั้นการสกัดสมุนไพรเป็นแหล่งทางเลือกที่สำคัญสำหรับการพัฒนาทำสบู่ทำความสะอาดร่างกายจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่น่าสนใจเพื่อแทนที่การใช้สารเคมีสังเคราะห์ 

  มะกรูด เป็นพืชในสกุลส้ม (Citrus) มีถิ่นกำเนิดในประเทศลาว อินโดนีเซีย มาเลเซีย และไทย ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นิยมใช้ผิวมะกรูดเป็นส่วนหนึ่งของเครื่องปรุงอาหารหลายชนิด นอกจากในประเทศไทยและลาวแล้ว ยังมีความนิยมใน กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย และอินโดนีเซีย ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เป็นไม้เนื้อแข็ง ลำต้นและกิ่งมีหนามยาวเล็กน้อย ใบเป็นใบประกอบชนิดลดรูป มีใบย่อย 1 ใบ เรียงสลับ รูปไข่ คือมีลักษณะคล้ายกับใบไม้ 2 ใบ ต่อกันอยู่ คอดกิ่วที่กลางใบเป็นตอน ๆ มีก้านแผ่ออกใหญ่เท่ากับแผ่นใบ ทำให้เห็นใบเป็น 2 ตอน กว้าง 2.5 - 4 เซนติเมตร ยาว 4 - 7 เซนติเมตร ใบสีเขียวแก่พื้นผิวใบเรียบเกลี้ยง เป็นมัน ค่อนข้างหนา มีกลิ่นหอมมากเพราะมีต่อมน้ำมันอยู่ โดยใบด้านบนสีเข้ม ใต้ใบสีอ่อน ดอกออกเป็นกระจุก 3 – 5 ดอก กลีบดอกสีขาว เกสรสีเหลือง ร่วงง่าย มีกลิ่นหอม มีผลสีเขียวเข้มคล้ายมะนาวผิวเปลือกนอกขรุขระ ขั้วหัวท้ายของผลเป็นจุก ผลมีต่อมน้ำมันกระจายอยู่ที่ผิว (hesperidium) ผลอ่อนมีเป็นสีเขียวแก่ เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองสด พันธุ์ที่มีผลเล็ก  ผิวจะขรุขระน้อยกว่าและไม่มีจุกที่ขั้ว ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก ๆ (อ้างอิง......)  เปปเปอร์มินต์ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Mentha × piperita L.) เป็นมินต์พันธุ์ผสมระหว่างวอเตอร์มินต์ (Mentha aquatica) กับสเปียร์มินต์ มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ทวีปยุโรปและตะวันออกกลางปัจจุบันเพาะปลูกกันอย่างกว้างขวางในหลายบริเวณ        ทั่วโลก สามารถพบได้ในป่ากับสายพันธุ์ดั้งเดิมเป็นบางครั้งลักษณะทางพฤกษศาสตร์

เปปเปอร์มินต์ ถูกบรรยายลักษณะครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2296 (ค.ศ. 1753) โดย คาร์ล ลินเนียส จากตัวอย่างที่ถูกรวบรวมในสหราชอาณาจักร แต่ในปัจจุบันเป็นที่ยอมรับจากสากลว่าเป็นพันธุ์ผสม เป็นพืชมีลำต้นใต้ดิน เติบโตได้ถึง 30-90 เซนติเมตร (12-35 นิ้ว) ลำต้นยืดออกกว้าง ใบยาว 4-9 เซนติเมตร (1.6-3.5 นิ้ว) กว้าง 1.5-4 เซนติเมตร (0.59-1.57 นิ้ว) ใบสีเขียวเข้ม ดอกสีม่วงยาวขนาด 6-8 มิลลิเมตร (0.24-0.31 นิ้ว)สรรพคุณเปปเปอร์มิ้นต์เปปเปอร์มิ้นต์เป็นสมุนไพรที่ทำให้ลมหายใจสดชื่น เพราะใบของเปปเปอร์มิ้นต์มีสารในน้ำมันหอมระเหย คือ เมนทอล(Menthol), เมนโทน (Menthone) and ลิโมนีน (Limonene)ช่วยต่อสู้กับแบคทีเรียได้หลายชนิดเปปเปอร์มิ้นต์ช่วยฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคที่เกิดจากอาหารและการเจ็บป่วยที่ติดต่อกันได้(อ้างอิง......)จากสมุนไพรที่กล่าวมาข้างต้นเป็นสมุนไพรที่พบได้ทั่วไป 

ดังนั้น ผู้จัดทำโครงงานวิทยาศาสตร์จึงมีความสนใจ และเล็งเห็นความสำคัญในการดูแลตัวเองเบื้องต้น เพื่อลดความเสี่ยงในการติดเชื้อแบคทีเรีย รวมถึงเชื้ออื่น ๆ ทางผู้จัดทำโครงงานจึงพัฒนาสบู่ให้มีรูปแบบเป็นสบู่กระดาษเพื่อให้ใช้งานได้สะดวกสามารถพกพาไปทำความสะอาดและฆ่าเชื้อได้ทุกที่ทุกเวลา จากเดิมเป็นสบู่ก้อน หรือสบู่เหลว  นอกจากนี้ยังเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับผลมะกรูด และใบเปปเปอร์มิ้นต์ และนำผลงานโครงงานวิทยาศาสตร์ไปเป็นต้นแบบในการพัฒนาสบู่กระดาษในระดับอุตสาหกรรมต่อไป จึงเป็นที่มาของการทำโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่อง การศึกษาสารสกัดสมุนไพรที่มีฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรีย เพื่อพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์สบู่กระดาษ

1.2 จุดมุ่งหมายของการศึกษาค้นคว้า

1.  เพื่อศึกษาสมุนไพรแต่ละชนิดมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย ด้วยชุดหม้อต้มกลั่นน้ำมันหอมระเหยที่สร้างขึ้น เทียบกับอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ชุดกลั่นน้ำมันหอมระเหย 

2.  เพื่อศึกษาฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียจากสารสกัดน้ำมันหอมระเหย 

3. เพื่อศึกษาความเข้มข้นของสารสกัดน้ำมันหอมระเหย ที่มีต่อลักษณะทางกายภาพของผลิตภัณฑ์สบู่กระดาษ

4. เพื่อศึกษาความพึงพอใจต่อผู้ใช้ผลิตภัณฑ์สบู่กระดาษที่มีส่วนผสมจากสารสกัดน้ำมันหอมระเหย

1.3 สมมติฐานของการศึกษาค้นคว้า

1. ปริมาณสารสกัดน้ำมันหอมระเหยที่สกัดจากชุดหม้อต้มกลั่นน้ำมันหอมระเหยที่สร้างขึ้น มีปริมาณสารสกัดเทียบเท่ากับอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ชุดกลั่นน้ำมันหอมระเหย

2.  สารสกัดจากเปลือกผลมะกรูดมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียได้ดีกว่าสารสกัดจากใบเปปเปอร์มิ้นต์

3. ชนิดและปริมาณความเข้มข้นของสารสกัดน้ำมันหอมระเหยมีผลต่อลักษณะทางกายภาพของผลิตสบู่กระดาษแตกต่างกัน 

4. ความพึงพอใจผู้ใช้ผลิตภัณฑ์สบู่กระดาษที่มีส่วนผสมจากสมุนไพรอยู่ในระดับมาก