VK liet virus gaan in de zomer en hoopt nu lockdown te ontlopen
Joost Dobber 24 nov 2021 FD
De vele besmettingen in de zomer heeft tot slachtoffers geleid, maar er ook voor gezorgd dat de bevolking beter beschermd is tegen het virus. Foto: Stephen Chung/ANP
In het kort
Het VK kent geen coronarestricties en lijkt toch het virus onder controle te hebben.
Dat komt vooral door de vele derde prikken en de hoge besmettingsaantallen deze zomer.
Keerzijde is dat deze aanpak in de voorbije maanden veel dodelijke slachtoffers heeft gemaakt.
Helemaal zeker van hun zaak zijn de Britten nog niet. 'Donderwolken vormen zich boven het continent', zei premier Boris Johnson op zijn meest recente persconferentie over de coronasituatie. 'Een nieuwe golf van het coronavirus baant zijn weg door Europa en heeft onze naaste buren in West-Europa bereikt. We weten niet in hoeverre deze nieuwe golf onze kust zal bereiken, maar we hebben geleerd dat we niet achteloos kunnen zijn.'
Toch is er volop hoop in het Verenigd Koninkrijk dat het land dit keer zal ontsnappen aan de ergste effecten van de jongste oprisping van het virus. Volgens Johnson zit er ‘nog niks in de cijfers’ dat erop wijst dat hij de teugels weer moet aanhalen. De vooraanstaande epidemioloog Neil Ferguson noemde het ‘onwaarschijnlijk’ dat het VK net als vorig jaar met een ‘catastrofale wintergolf’ te maken zou krijgen.
Derde prik
Inderdaad blijkt het VK vooralsnog opvallend immuun voor de exploderende besmettingscijfers aan de overkant van de Noordzee. Het aantal positieve tests loopt slechts langzaam op, terwijl ziekenhuisopnames en sterftecijfers zelfs iets dalen. Dat terwijl er al maanden nagenoeg geen coronarestricties meer gelden. De verklaring zit in de vele derde prikken die al in het VK zijn gezet, gecombineerd met de zeer hoge infectiegraad van afgelopen zomer.
De Britten lagen voorop met de vaccinatiecampagne en waren dus ook de eerste in Europa die de afname in effectiviteit van de vaccins voor de kiezen kregen. Al sinds september worden er daarom derde prikken gezet, die nu beschikbaar zijn voor iedereen die ouder is dan 40 en die de tweede prik zes maanden terug heeft gekregen. 27% van de Britten boven de 12 jaar heeft al een derde prik gekregen.
Het effect is duidelijk in de cijfers te zien. In de leeftijdsgroepen boven de 65 jaar, waarbij het boosterprogramma vergevorderd is, dalen zowel de besmettingen als de ziekenhuisopnames scherp.
Groepsimmuniteit
Bovendien zijn er minder Britten ontvankelijk voor het virus. Waar de meeste Europese landen deze zomer zeer voorzichtig heropenden, besloot de Britse regering om vanaf juli alles vrij te geven. Daardoor was het Britse besmettingscijfer de voorbije vier maanden grofweg viermaal zo hoog als in Nederland.
Veel meer Britten zijn ziek geweest en hebben nu enige immuniteit opgebouwd; volgens datawetenschapper John Burn-Murdoch van de Financial Times zelfs 30% in het VK tegen bijvoorbeeld 15% in Frankrijk. Dat stuwmeer aan natuurlijke besmettingen heeft de gaten in de vaccinatiedekking deels gedicht.
Keerzijde
‘Of het nu inzicht was of toeval, het VK had gelijk toen het de Wereldgezondheidsorganisatie negeerde en covid-19 op semi-gecontroleerde wijze liet rondgaan in de zomer en de vroege herfst’, concludeerde commentator Ambrose Evans-Pritchard in de Daily Telegraph.
De keerzijde is dat die route richting groepsimmuniteit veel leed heeft veroorzaakt. Sinds de heropening op 19 juli heeft het virus 15.000 Britse levens gekost, beduidend meer dan in andere West-Europese landen. ‘Velen van hen zouden deze herfst veel gehad kunnen hebben aan het boosterprogramma en nog steeds kunnen leven’, merkte hoogleraar Christina Pagel van UCL op. ‘Maar ze hebben die kans nooit gekregen, omdat we zulke hoge besmettingscijfers accepteerden.’
Oxford-vaccin
Dinsdag suggereerde ceo Pascal Soriot van AstraZeneca bij de BBC nog een andere mogelijke reden waarom het VK er momenteel beter voorstaat dan veel Europese landen: het vaccin van Oxford/AstraZeneca. Dat is in het VK veel meer gebruikt bij oudere mensen dan in Europa.
Volgens Soriot zou het zo kunnen zijn dat zijn vaccin langer beschermt omdat het bij oudere mensen een betere reactie van zogeheten T-cellen uitlokt dan de mRNA-vaccins van de concurrentie. T-cellen vormen een traag maar duurzaam deel van het afweersysteem. Al moest Soriot toegeven dat bewijs hiervoor ontbreekt. ‘We hebben meer data nodig om dit te analyseren.’
Druk op ziekenhuizen
Intussen is de druk op de Britse ziekenhuizen nog altijd enorm. Eerder deze maand waarschuwden de zorgbestuurders dat het Britse zorgstelsel 'op breken' staat, vanwege de aanhoudende personeelstekorten en de opgelopen wachtlijsten.
De Britse regering heeft een 'plan B' klaarstaan voor als de druk op de ziekenhuizen te groot wordt, maar is voorlopig niet van plan dat al te activeren. Dat plan B voorziet in de terugkeer van de mondkapjesplicht en het thuiswerkadvies, plus de komst van QR-codes voor evenementen. Schotland en Wales gebruiken die QR-codes al.
Volgens epidemioloog Tim Spector van King’s College London ziet het ernaar uit dat het virus tot kerst redelijk stabiel zal blijven. ‘Daarna denk ik dat het weer erger wordt’, zo waarschuwde hij bij Sky News
Lees het volledige artikel: https://fd.nl/samenleving/1420570/vk-liet-virus-gaan-in-de-zomer-en-hoopt-nu-lockdown-te-ontlopen