Door het Prins Bernhard Cultuurfonds in 1953 ingesteld ter nagedachtenis van de dichter Martinus Nijhoff (1894-1953). De prijs dient als bijdrage tot positieve beeldvorming van het vertalen als scheppend ambacht, ter bevordering van een verantwoorde introductie van belangrijke literaire werken uit andere talen in het Nederlandse taalgebied en omgekeerd. Het Cultuurfonds reikt de Martinus Nijhoff Vertaalprijs jaarlijks uit. De Vertaalprijs is de belangrijkste Nederlandse onderscheiding voor vertalers. De prijs is ingesteld ter nagedachtenis aan de dichter en vertaler Nijhoff, zelf destijds lid van het bestuur van het Cultuurfonds en voor het eerst uitgereikt in 1955. De Martinus Nijhoff Vertaalprijs wordt toegekend aan een vertaler die in het Nederlands vertaalt. De prijs wordt sinds 2015 eens in de vijf jaar toegekend aan een vertaler die uit het Nederlands vertaalt. Aan de Nijhoff Vertaalprijs is een zeer aanzienlijk bedrag en de Martinus Nijhoff Vertaalprijs Penning verbonden.
jaar winnaar
1954 - Aleida G. Schot, negentiende-eeuwse bellettrie Russisch
1955 - Bertus van Lier, Sofokles' Antigone
1956 - James S. Holmes, klassieke en moderne dichtwerken Engels
1957 - H.W.J.M. Keuls, Dantes La Vita Nuova Italiaans en Jules Supervielle Frans
1958 - Dolf Verspoor, poëzie Frans, Spaanse, Italiaans, Portugees
1959 - Bert Voeten, vertalingen en toneelstukken Frans, Engels
1959 - Max Schuchart, vertalingen, met name Engels van Tolkiens The Lord of the Rings
1960 - Francisco Carrasquer, voor Antología de poetas holandeses contemporáneos
1961 - Evert Straat, voor vertalingen van werken van Shakespeare en Euripides
1961 - Gerda van Woudenberg, voor Poesia olandese contemporanea
1962 - Adriaan Morriën, voor vertalingen uit het Frans
1962 - Ernst Roy Edwards, voor de vertaling van Nederlands proza in het Engels
1963 - Charles B. Timmer, voor de vertaling van negentiende-eeuwse Russische schrijvers
1963 - Johannes Piron, voor de vertaling van moderne Nederlandse poëzie in het Duits
1964 - Christiaan N. Lijsen, voor vertaling uit het Frans
1964 - Giacomo Prampolini, voor vertalingen in het Italiaans
1965 - Ernst van Altena, voor de vertaling uit het Frans van het werk van François Villon
1965 - Ludwig Kunz, voor poëzie, met name Vijftigers en Hugo Claus in het Duits
1966 - Jacob Hemelrijk, voor de vertaling van Plautus uit het Latijn
1966 - James Brockway, voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Engels
1967 - Alexander Brotherton, voor vertalingen in het Engels
1967 - Gerrit Kouwenaar, voor toneelvertalingen
1968 - Felipe M. Lorda Alaiz, voor de vertaling van werken in het Spaans
1968 - Ida Gerhardt, voor de vertaling uit het Latijn van Vergilius' Georgica
1969 - Marko Fondse, voor de vertaling van Russische literatuur
1969 - Olga Krijtová, voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Tsjechisch
1970 - John Vandenbergh, voor de vertaling van James Joyce' Ulysses
1971 - Else Hoog, voor vertalingen uit het Engels
1971 - Lode Roelandt, voor vertalingen in het Frans, met name de Max Havelaar
1972 - E. Kummer, voor de vertaling van Célines Voyage au bout de la nuit
1973 - H.B. Jassin, voor de vertaling van de Max Havelaar in het Indonesisch
1973 - Peter Verstegen, voor de vertaling uit het Engels van Nabokovs Pale Fire
1974 - Adriënne Dixon, voor de vertaling in het Engels van Mulisch' Het stenen bruidsbed
1974 - C.A.G. van den Broek, voor de vertaling van García Márquez' Cien años de soledad
1975 - Barber van de Pol, voor de vertaling van met name Cortázars Rayuela
1976 - H.R. Radian, voor vertalingen in het Roemeens, met name de Max Havelaar
1977 - Een jaar waarin de prijs niet werd toegekend wegens onvoldoende vertalingen
1978 - Anneke Brassinga, voor de vertaling van Nabokovs The Gift
1978 - Júlia Májeková, voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Slowaaks
1979 - Ingrid Wikén Bonde, voor vertaling in het Zweeds van Boons De Kapellekensbaan
1979 - Karel van het Reve, voor vertaling van de Russische Toergenjew werken
1979 - Robert Lemm, voor de vertaling van met name Alejo Carpentiers Concierto Barocco
1980 - Hans van Pinxteren, voor de vertaling van Flauberts Salammbô
1980 - Janko Moder, voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Sloveens
1981 - Erika Dedinszky, voor de vertaling van Hongaarse poëzie in het Nederlands
1981 - Philippe Noble, voor de vertaling van Du Perrons Het land van herkomst
1981 - Tom Eekman, voor de vertaling van Russische literatuur
1982 - Rien Verhoef, voor de vertaling van Anthony Burgess' 1985
1982 - Sjaak Commandeur, voor de vertaling van Anthony Burgess' 1985
1983 - Andrzej Wojtás, voor de vertaling van Nederlandse proza in het Pools
1983 - August Willemsen, voor Pessoa, Drummond Adrade, Bandeira, Guimarães Rosa
1984 - Peter Kaaij, voor vertalingen van Günter Grass' Der Butt
1984 - Rosemarie Still, voor de vertaling in het Duits van Lucebert en W.F. Hermans werk
1985 - C. Ouwehand, voor de vertaling van moderne Japanse literatuur
1985 - Henriëtte ten Harmsel, voor de vertaling van 17e-eeuwse literatuur in het Engels
1986 - Jenny Tuin, voor vertalingen van Franse en Italiaanse letterkunde in het Nederlands
1986 - M. d'Hane-Scheltema, voor de vertaling van De Satiren van Juvenalis
1987 - Kees Mercks, voor vertalingen van moderne Tsjechische letterkunde
1988 - Alain van Crugten, voor vertalingen in het Frans van Claus' Het verdriet van België
1988 - Frans van Woerden, voor vertalingen uit het Frans van Louis-Ferdinand Céline
1989 - Ad den Besten, voor vertaling uit het Duits van gedichten van Friedrich Hölderlin
1990 - Béla Szondi, voor vertalingen in het Hongaars van Nederlandse letterkunde
1990 - Frans van Dooren, voor vertalingen van klassieke Italiaanse letterkunde
1991 - Gerard Koolschijn, voor vertalingen van klassieke Griekse letterkunde
1991 - Per Holmer, voor vertalingen in het Zweeds van Nederlandse letterkunde
1992 - Helga van Beuningen, voor vertalingen in het Duits van modern Nederlands proza
1992 - Wilt Idema, voor vertalingen van klassieke Chinese poëzie
1993 - René Kurpershoek, voor de vertaling van Ada van Vladimir Nabokov
1994 - Henry Kammer, voor Hongaars werkmet name Emlékiratok könyve van Péter Nádas
1995 - Jerzy Koch, voor vertalingen, met name Multatuli's Max Havelaar
1996 - Paul Claes, voor vertalingen van poëzie uit verschillende talen in het Nederlands
1997 - Gerard Rasch, voor vertalingen van Poolse werken van Bruno Schulz
1998 - Anne-Marie de Both-Dietz, voor vertalingen van Nederlandse literatuur in het Frans
1999 - Thérèse Cornips, voor haar gehele oeuvre, in het bijzonder het werk van Proust
