Geastrum pectinatum

• Geastrum pectinatum - Persoon - Synopsis methodica fungorum: 132 (1801)

• Geaster pectinatus - Persoon - Synopsis methodica fungorum: 132 (1801)

• Plecostoma pectinatum - (Persoon) Desvaux - Journal de botanique rédigé par une Société de botanistes 1(1): 100 (1809)

• Plecostoma pectinatus - (Persoon) Desvaux - Journal de botanique rédigé par une Société de botanistes 1(1): 100 (1809)

• Geastrum tenuipes - Berkeley - London J. Bot. 7: 576 (1848)

• Geaster tenuipes - Berkeley - London J. Bot. 7: 576 (1848)

• Geastrum pectinatum var. pectinatum - Persoon - Synopsis methodica fungorum: 132 (1801)

• Geastrum calyculatus - Fuckel - Jahrbücher des Nassauischen Vereins für Naturkunde 23-24: 37 (1870)

• Geastrum calyculatum - Fuckel - Jahrbücher des Nassauischen Vereins für Naturkunde 23-24: 37 (1870)

• Geaster bryantii subsp. calyculatus - (Fuckel) G. Winter - (1884)

• Geastrum bryantii subsp. calyculatus - (Fuckel) G. Winter - (1884)

• Geastrum bryantii var. calyculatus - (Fuckel) De Toni - Sylloge Fungorum 7: 76 (1888)

• Geastrum bryantii var. calyculatum - (Fuckel) De Toni - Sylloge Fungorum 7: 76 (1888)

• Geaster bryantii var. calyculatus - (Fuckel) De Toni - Sylloge Fungorum 7: 76 (1888)

• Geastrum pectinatum var. tenuipes - (Berkeley) Cleland & Cheel - J. Proc. R. Soc. N.S.W. 49: 227 (1915)

De Grote aardster is een middelgrote tot grote aardster met een lang gesteeld, donker bolletje. De onderzijde van het bolletje is zeer geleidelijk (trechtervormig) in de steel versmald en straalsgewijs geplooid. De mondzone is hoog kegelvorming en gevoord-geplooid en heeft soms een ringvoor. De Grote aardster heeft 6 tot 10 slippen met vastgegroeide aarde aan de onderzijde. Ongeopende vruchtlichamen groeien meestal geheel ondergronds en zijn bolvormig tot afgeplat bolvormig, zelden ook uivormig, 15-30 mm breed en met vastgegroeide aarde.

Zeer jonge stadia van de Grote aardster en de Baretaardster (G. striatum) lijken heel sterk op elkaar. Beide hebben een dikke vlezige cilinder rond de steel. Pas na indrogen wordt het verschil in vorm van de apophyse (onderzijde van het bolletje) duidelijk. Ook de Heideaardster (G. schmidelii) wordt wel verward met de Grote aardster, maar heeft een kortere steel en andere apophyse en een lagere, brede, steeds scherp begrensde mondzone met minder en grovere plooien.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

De Grote aardster (Geastrum pectinatum) is een typische bos-aardster met een sterke voorkeur voor naaldbomen (Spar, Douglasspar, Den, Jeneverbes). De soort wordt ook aangetroffen bij alleenstaande naaldbomen in (duin)struwelen en parken. De Grote aardster groeit op kalkloze tot matig kalkrijke, droge tot matig vochtige zandbodems met een meestal dikke en slecht verterende strooisellaag, en ook wel op leem- en kleibodems. In de duinen staat de soort vooral in de enigszins ontkalkte binnenduinrand-zone.

In Nederland komt de soort zowel in de duinen als het binnenland voor, maar niet in gebieden met zware klei of veenbodem. In België staat de soort vooral in sparrenplantages. De Grote aardster komt voor in heel Europa, van de Middellandse Zee tot de poolcirkel en is in Zuid-Scandinavië opvallend talrijk.

Leo Jalink, 2019  CC-BY-SA 3.0

• Hansen L. & H. Knudsen (1997) - Nordic Macromycetes, Vol. 3:  342

• Jalink, Leo M (1995) - De aardsterren van Nederland en België. Coolia 38 Supplement

• Kelderman, P.H. (1996) - Aardsterren en Gesteelde stuifzwammen in Limburg. Natuurhistorisch maandblad 86(10): 235-249

• Læssøe, T.; J.H. Petersen; T.G. Frøslev & J.Heilmann-Clausen (2024) – Key to star-shaped gastromycetes (Astraeus, Geastrum and Myriostoma). Keys to the fungi of temperate Europe

• NMV (?) - Veldgids zeereep: Aardsterren (Geastrum en Myriostoma) online

• Wertwijn, J.W. (?) - Determinatietabel aardster-achtigen voor natuurgidsen.  Natuur in en om Diemen

• Anderson, R. (1994) - Geastrum pectinatum Pers. (Gasteromycetes: Lycoperdales), an Earth Star New to Ireland. The Irish Naturalists' Journal 24(9): 357-360

• Breitenbach & Kränzlin (1986) - Pilze der Schweiz 2: 382 nr. 499

• Chrispijn, R. ed. (1999) - Champignons in de Jordaan (De paddenstoelen van Amsterdam), Schuyt en Co, 162-163. 

• Dam & Kuyper (2016) - Veldgids paddenstoelen II: 161 (met foto)

• Fricke, S. & H-H. Handke (1961) -Untersuchungen zur 0ffnungsweise der Geastraceen-Fruchtkörper. Zeitschrift für Pilzkunde 27: 113-122

• Jeppson, M., Nilsson, R.H. & Larsson, E. (2013) - European earthstars in Geastraceae (Geastrales, Phallomycetidae) – a systematic approach using morphology and molecular sequence data. Systematics and Biodiversity 11(4): 437-465

• Jülich (1984) - Nichtblätterpize, Gallertpilze und Bauchpilze: 477

• Keizer (1998) - Geïllustreerde Paddenstoelenencyclopedie: 146

• Kelderman, P.H. - Hoe is het anno 2010 met de aardsterren in Limburg gesteld. Natuurhistorisch maandblad 2010 99-10 blz. 217-225

• Knijnsberg, L. (2013) - Aardsterren in de duinen van Kennemerland. tussen Duin & Dijk - Natuur in Noord-Holland 12(3): 12-15

• Læssøe & Petersen (2019) - Fungi Temperate Europe 2: 1252 (foto)

• Palmer, J.T. (1959) - Observations on Gasteromycetes—VIII. Persoon’s specimens of Geastrum pectinatum Pers. and a reassessment of Geastrum plicatum Berk. and G. tenuipes Berk. Persoonia 1(1): 149-164

• Tanchaud, Patrice 2016 -- Geastrum pectinatum. MycoCharentes

• Vries, G.A. de (1985) - Squamanita odorata en Geastrum pectinatum, twee zeldzame fungi in de bossen tussen Baarn en Hilversum. Coolia 28(3): 53-55

• Vuyck, L. (1930) - Geaster pectinatus (P)Lloyd - Gekamde aardster. Flora Batava 27: plaat 2102