Brief van de gezamenlijke Ouderplatforms aan de Tweede Kamer, Kamerbrief AO 11 december 2014

Post date: 11-jun-2015

Woerden, 10 december 2014

Geachte Kamerleden,

Voor de gezamenlijke inbreng van ouders refereren wij graag naar het artikel “Gemeenten klaar voor nieuwe zorgtaken” in de Telegraaf van maandag 8 december 2014. Met alleen de inkoop die gepaard gaat met forse kortingen is de zorg continuïteit nog niet gegarandeerd. Gemeenten zijn na het vaststellen van het beleid in oktober/november nog volop bezig met de inrichting van het proces. Dit betekent dat gemeenten nog geen duidelijkheid kunnen bieden naar ouders over veel vragen die leven, als ouders überhaupt weten waar ze moeten aankloppen. Vanaf 18 december hebben veel gemeenten hun kerstreces, ze gaan dicht zonder dat de cliënt voldoende is geïnformeerd. Ouders en jeugdigen weten in de veel gemeenten niet waar zij aan toe zijn. Daarbij merken ze op dat knelpunten nog niet zijn opgelost en de onduidelijkheid voortduurt.

Eigenbijdrage jeugdwet:

Vanaf 1 januari geldt voor alle zorg die onder de Jeugdwet valt een eigen bijdrage voor kinderen die moeten verblijven in een instelling. Die eigen bijdrage kan, afhankelijk van de leeftijd, oplopen tot € 1500 per jaar. Dat geldt ook voor kinderen die als gevolg van een psychische aandoening niet langer thuis kunnen of mogen zijn omdat voor hun behandeling een klinische setting noodzakelijk is. Dit geldt zowel voor dag- als nachtplaatsingen. Deze kosten komen bovenop de noodzakelijke reis- en verblijfkosten die deze behandelingsvorm al met zich mee brengt.

Ouders hebben ernstig bezwaar tegen deze regeling. Het is discriminerend en stigmatiserend voor deze groep ernstig zieke kinderen. Nergens in de somatische zorg worden dergelijke bijdragen gevraagd. In de Zorgverzekeringswet zijn kinderen juist vrij van premie en eigen risico. Wij vinden deze maatregel en dit onderscheid tussen kinderen met een psychische en somatische ziekte onaanvaardbaar. Een (psychische) ziekte en een klinische opname is noodzakelijk en geen keuze. Er zijn duidelijke en dringende signalen dat kinderen door deze maatregel vanaf 1 januari 2015, niet meer behandeld kunnen worden. De kosten zijn voor ouders vaak niet op te brengen. Ouders in de bijstand krijgen te horen dat zij, indien noodzakelijk, een voorschot kunnen krijgen op hun vakantiegeld. Gemeenten weigeren in deze gevallen bijzondere bijstand. Om geen onderscheid te maken tussen verschillende doelgroepen binnen de jeugdwet hebben we ook bezwaar tegen de eigenbijdrage voor de ouders van kinderen die gebruik maken van jeugdzorg. Alle kinderen hebben recht op goede zorg en dit moet niet belemmerd worden door de eigen bijdrage.

Eigenbijdrage dagbesteding/logeerfunctie:

Ouders die thans voor hun kinderen te maken hebben met dagbesteding/logeerfunctie via PGB krijgen, zodra hun indicatie afloopt in 2015, te maken met de eigenbijdrage. Deze eigenbijdrage is onwenselijk. Deze kinderen maken om uiteenlopende reden gebruik van dagbesteding bij een zorgboerderij of andere jeugdhulp aanbieder. Deze zorg is noodzakelijk omdat er geen enkele andere vorm van dagbesteding is. Kinderen die gebruik maken van deze zorg zijn vanwege hun problematiek vaak vrijgesteld van school.

De zorg en activiteiten die aldaar worden verstrekt zijn gericht op behoud van compensatie van de zelfredzaamheid en dienen in de meeste gevallen tot voorkoming van duurdere opname in een instelling en verdere verwaarlozing van deze kinderen. Door een eigen bijdrage te vragen zijn ouders niet meer in staat om deze voorziening voor hun kinderen in te zetten. Hierdoor wordt passende zorg aan kinderen bemoeilijkt. Dit is strijdig met art.24 IVRK. Het niet inzetten van deze, voor veel kinderen passende zorg, kan leiden tot opname in instellingen. Deze zorg is vele malen duurder. Tevens kan dit leiden tot overbelasting van het gezin. Dit staat haaks op de jeugdwet waarin het juist de bedoeling is om ouders in hun kracht te zetten.

Los van de eigenbijdrage voor dagbesteding krijgen ouders te maken met forse kortingen op het budget voor dagbesteding. Deze kortingen kunnen oplopen tot 50% t.o.v. het huidige budget voor dagbesteding. Indien deze forse budgetkorting wordt gehandhaafd, zal dit leiden tot opname van kinderen in instellingen.

Ook voor de logeerfunctie c.q. tijdelijk verblijf, ooit in het leven geroepen als respijtzorg en ontlasting van ouders, zal een eigenbijdrage worden geheven. Hierdoor zal deze functie voor veel kinderen vervallen. Een groep ouders zullen niet in staat zijn om deze eigenbijdrage te betalen. Gevolg is extreme overbelasting van ouders en het gezinssysteem. Eigenkracht, eigen regie van ouders wordt dan onmogelijk. Een beroep op inzet van zwaardere zorg voor het hele gezin is dan niet meer te voorkomen.

Ouderparticipatie:

In de memorie van toelichting is opgenomen dat ouders en jeugdigen bij het opstellen van het beleid betrokken moeten worden. Onze indruk en de signalen vanuit de ouders laat zien dat zeker het betrekken van individuele ouders zeer beperkt is vorm gegeven en door een aantal gemeenten helemaal niet. De verordeningen en het beleid wat er nu ligt wordt in de meeste gevallen niet gedragen door ouders en jeugdigen. Van Eigenkracht en eigen regie belangrijke pijlers van de wet is hier geen sprake. Tot op heden hebben gemeenten geen enkel idee hoe zij ouder en jeugd-participatie gaan vormgeven en duidelijke richtlijnen ontbreken. Dit is een gemiste kans omdat ouders juist kennis en ervaring bezitten over het integraal werken tussen de verschillende vormen van zorg en ondersteuning met ook de verbinding naar onderwijs. Dit is brede kennis die juist nodig is voor de echte transformatie. Om dit zo snel mogelijk een impuls te geven is het belangrijk dat hier de noodzakelijk faciliteiten voor beschikbaar komen om enerzijds de gemeenten te stimuleren en anderzijds de ouders en jongeren te organiseren en trainen om dit tot een succes te maken. We zien goede resultaten bij gemeenten waar afgelopen jaar is geïnvesteerd in ouderparticipatie.

Onafhankelijke Cliënt ondersteuning

In de nieuwe WMO wet hebben alle burgers recht op onafhankelijke cliënt ondersteuning Ook voor de doelgroepen die te maken krijgen met de jeugdwet en de wet passend onderwijs dienen gemeenten onafhankelijke cliëntondersteuning te realiseren. Gemeenten borgen in veel gevallen niet de onafhankelijkheid van de cliënt ondersteuning. De meeste gemeenten willen de cliënt ondersteuning binnen het wijkteam leggen. We zien ook dat alleen MEE wordt ingezet waarmee niet de cliënt ondersteuning voor alle doelgroepen geborgd is. Wij maken ons hier ernstig zorgen over. In tijden van veranderingen en nieuwe regels kunnen ouders niet zonder deze ondersteuning. Dit helpt juist in de ontwikkeling van eigen kracht en regie wat ook het doel is van veel beleidsplannen. Helaas zijn dit holle woorden als de onafhankelijke cliënt ondersteuning niet aanwezig is.

Zorg continuïteit:

De zorg continuïteit voor jeugdigen die hun zorg via een instelling betrekken lijkt te zijn geregeld. Niet gegarandeerd kan worden dat jeugdigen hun eigen hulpverlener houden. Het behouden van dezelfde hulpverlener is echter van essentieel belang voor jeugdigen in behandeling en begeleiding. Het niet kunnen behouden van dezelfde hulpverlener zal leiden tot verstoring van de behandeling met alle gevolgen van dien. De behandeling zou langer kunnen duren waardoor de kosten stijgen.

Bij ouders en jeugdigen met een PGB, is de zorg continuïteit niet in alle gevallen gewaarborgd. Voor PGB indicaties die aflopen tussen heden en 31 maart 2015 is het niet zeker dat er zorg continuïteit is. Deze ouders worden met vragen over het verlengen van hun indicatie van het kastje naar de muur gestuurd. De toegang van de gemeente is nog niet geregeld tevens indiceren BJZ en CIZ niet meer. Om stagnatie in het zorgproces te voorkomen verzoeken ouders uw kamer dringend: om PGB indicaties die aflopen tussen voornoemde data ambtshalve tegen dezelfde voorwaarden met een halfjaar te verlengen. Deze vorm van zorg continuïteit voorkomt stress bij ouders en voorkomt een hogere inzet van zorg in een later stadium.

Ouders stellen vast dat veel zorgverzekeraars m.i.v. 2015 de vergoeding voor psychosociale therapieën uit het aanvullend pakket hebben gehaald. De reden hiervoor is dat alle jeugdhulp naar de gemeenten zal gaan. Ouders hebben geen idee hoe de reeds ingezette hulp voor 2015 wordt voortgezet. Er ligt een groot grijs gebied over de vergoeding voor deze zorg. Gemeenten hebben het antwoord niet paraat en beperken zich tot de zorg uit het basispakket. Instellingen die deze zorg bieden hebben een patiëntenstop voor 2015 omdat voor hen onduidelijk is wie deze zorg gaat vergoeden.

Wat gaat de staatssecretaris doen om te zorgen dat deze kinderen niet tussen wal en schip vallen? Welke garantie geeft hij dat ook deze kinderen het ingezette zorgtraject kunnen afronden?

Wijkteams/Toegang:

Een rondgang langs de eerste ervaringen van ouders met wijkteams en andere vormen van toegang is niet hoopvol. Ouders die gesprekken hebben gehad missen expertise die nodig is om in te schatten welke zorg nodig is. De nadruk in de wijkteams ligt te veel op preventie en hulp in de eerste lijn. Dat gaat ten koste van gespecialiseerde hulp die nodig is bij kinderen met zwaardere (psychiatrische) problematiek of trauma. In de meeste wijkteams ontbreekt de visie op gespecialiseerd zorg. Indien visie ontbreekt, is er vaak ook gebrek aan kennis. Dit zal onvermijdelijk leiden tot stepped care werken waar matched care de norm zou moeten zijn. Tevens horen we van veel ouders dat vragen niet correct of onbeantwoord blijven omdat processen en beleid nog niet duidelijk zijn bij de medewerkers in de toegang. Hoe voorkomt de staatsecretaris dat de wijkteams een bureaucratisch monster worden? Hoe voorkomt de staatssecretaris dat ouders en jeugdigen te lang op passende zorg moeten wachten omdat de expertise ontbreekt? Hoe wordt voorkomen dat er veel onrust ontstaat bij de ouders omdat processen en beleid niet duidelijk zijn bij de medewerkers die hun vragen moeten beantwoorden? Kan er met spoed aandacht besteedt worden aan de individuele vragen maar ook aan de communicatie van gemeentelijk beleid en uitvoeringsprocessen naar de burger? Informatie moet beschikbaar zijn voor alle ouders.

Ontschotting jeugdhulp onderwijs

Een goede verbinding tussen onderwijs en jeugdhulp is belangrijk. Ouders constateren dat deze verbinding moeizaam op gang komt. Gemeenten hebben alleen nog beheer over huisvesting en hebben weinig idee over de problematiek van gezinnen met betrekking tot onderwijs. Passend onderwijs heeft in vele samenwerkingsverbanden nog niet zijn gewenste vorm gekregen en is nog volop in ontwikkeling. Bezuinigingen op onderwijsopvangvoorzieningen, het speciaal onderwijs en gebrek aan maatwerkoplossingen hebben tot gevolg dat er meer leerlingen geen onderwijs genieten. Ook leerlingen die uitstromen vanuit het (V)SO, vinden niet altijd een plekje in het reguliere onderwijs. De jeugdwet geeft meer mogelijkheden voor onderwijszorg arrangementen maar we zien dat veel gemeenten dit nog helemaal niet in beeld hebben of er niet voor openstaan. Verantwoordelijkheden worden afgeschoven waardoor kinderen tussen wal en schip dreigen te vallen. Hierdoor krijgen gemeenten later met stijgende kosten te maken op het gebied van ondersteuning uit de WMO en participatiewet. Hoe kan deze belangrijke verbinding voor ouders en kind gestimuleerd worden zodat deze kinderen niet tussen wal en schip vallen?

Bovengenoemde punten geven veel onrust en onzekerheid bij ouders in de toch al heftige decembermaand voor veel van onze gezinnen. Wij wensen u veel wijsheid toe in het debat en hopen op goede oplossingen zodat de rust mag terugkeren voor de feestdagen.

Met vriendelijke groet,

UW Ouderplatform:

Nely Sieffers

Jacqueline Gomes

Ouderplatform Rijnmond:

Thea de Groen

Desiree van Doremalen

Ouderplatform Ouders Maas en Waal:

Martine van ’t Hek

Ouderplatform Zuid Holland Zuid:

Anke Elze de Jong Rietstap

Transitie Jeugdzorg Ouders:

Angelique Bergsma