Het onzichtbare leed van gebroken gezinnen

Post date: 4-okt-2016

“Als we het hebben over hoog-conflictscheidingen dan hebben we het over een categorie scheidingen van een geheel andere dimensie.

Ik lees vaak artikelen die door mediators, advocaten en hulpverleners worden geschreven. Zij leggen graag zaken uit over hun werk en menen precies te weten waar het bij een conflictscheiding om gaat.

Toch is er een kanteling gaande waarbij er in het beroepsmatige circuit steeds vaker kennis en inzicht gevraagd wordt van een ‘hoopverlenend lotgenot’. Met andere woorden: de ervaringsdeskundigen onder ons die hun herstel hebben doorleefd. Zij die dichterbij de scheidende mens staan.

Bij hoogconflictscheiden spelen vaak psychische problemen of persoonlijkheidsproblematieken een rol. Vaak is er een welwillende ouder en een onwelwillende ouder. Tussen deze twee ouders die niet meer kunnen communiceren zitten kinderen vol met frustratie, irritatie, verdriet, pijn, loyaliteitsconflicten, verwardheid en gevoelens van onmacht.

Kinderen zitten ertussen, zonder daar iets aan te kunnen veranderen. Zij zijn het die dit hele proces lijdzaam moeten ondergaan.

Zij worden geconfronteerd met een scheiding en daaruit voortkomend onoplosbare ruzies, manipulaties, armoede, werkloosheid, gezondheidsproblemen, concentratieproblemen op school/werk, loyaliteitsproblemen, broers of zussen die uit het zicht raken en andere problemen. Het gaat over een situatie welke jarenlang voortsleept.

Zij mogen in een briefje, of in een kort ‘persoonlijk’ gesprek met een vreemde meneer of mevrouw, op een vreemde locatie, vertellen wat zij vinden. En wat verwacht de rechter daar van? Openheid? Kinderen spreken alleen in vertrouwen, en bij voldoende aandacht en tijd.

Persoonlijk denk ik dat jonge kinderen er baat bij zouden hebben om op de eigen school spelenderwijs samen met een kindbehartiger een vertrouwensband op te bouwen. Ik denk dat dit een meer geschikte plek is om te praten met kinderen. Met op de achtergrond de steun van hun eigen juf of meester.

De welwillende ouder wordt vaak in een bepaalde positie gedrukt. Een plek van waaruit hij of zij alles ziet gebeuren, met man en macht allerlei alarmbellen indrukt en dan blijft het stil. De welwillende ouder vraagt hulp en vaak blijft het ook dan angstvallig stil.

Weten mensen hoe het is om onzichtbaar gemanipuleerd te worden en terecht te komen in langslepende, steeds maar weer opnieuw aangespannen rechtszaken over alimentatie en gezag? Weten mensen hoe de weg ernaar toe is, de terugkerende gang naar de rechtbank en de slepende weg naar huis en het dagelijks leven?

Want, een besluit door de rechtbank genomen, is totaal de oplossing nog niet.

De deskundigen die beroepsmatig, maar zonder de praktijkervaring, blijven vertellen hoe het moet terwijl jij als ‘overlevende van…’ probeert te blijven overleven. De armoede en financiële rampen die zich binnen het gezin voltrekken, mede door de kostbare rechtszaken. Thuis, daar voltrekt zich pas echt de onzichtbare ellende na de zoveelste juridische gang. Jaar na jaar proberen de boel overeind te houden.

Hebben we nog genoeg eten, kleding en andere basisbenodigdheden? Kan de school van mijn kinderen nog wel betaald worden? Geld voor sporten of iets noodzakelijk als de tandarts is er niet. Een kapotte laptop kan niet gerepareerd worden want daar is geen geld voor. Ook voor schoolreisjes is er geen geld.

Bedenk ook dat het gezin vaak financieel afhankelijk is van één ouder omdat de ander zijn/haar alimentatieverplichting niet nakomt! Tot kinderen tot de conclusie komen dat ze voor hun eigen school, kleding en andere zaken werken moeten.

En nee, dat ziet de rechter allemaal niet bij zijn of haar besluit. Dat kinderen werken moeten voor hun basisbenodigdheden, omdat er een alimentatieverplichting niet wordt nagekomen. Hij of zij ziet ook niet dat een goedbedoelende ouder vaak alleen loopt te tobben, teveel moet dragen en daardoor met gezondheidsproblemen kampt.

Ook wordt het stille verdriet van de welwillende ouder niet gezien, die ouder die tobt, die ouder die ongewild de kinderen tekort moet doen.

Mijn gedachten gaan uit naar de welwillende ouders die te maken hebben met ouderverstoting of persoonlijkheidsproblematiek van de onwelwillende ouder. Plannetjes die gesmeed worden waar jij als goedbedoelende ouder, na jaren ervaring, op bent voorbereid.

Kinderen die niet meer weten of hun welwillende ouder wel een welwillende ouder is. Er gaan verhalen rond. Er wordt verwarring gezaaid. Kinderen gaan twijfelen, worden onzeker, merken dat er iets is met de onwelwillende ouder. Beseffen ook dat van die ouder geen verantwoordelijkheid komt. Een kind moet dit zelf dragen.

Een scheiding is complex. Voor kinderen, omdat zij soms niet meer weten wie of wat ze moeten geloven. Welk verhaal is waar? Ze houden van beide ouders, willen loyaal aan hen allebei blijven. Hoe het werkelijk zit, is voor hen niet zichtbaar.

Welwillende ouders hebben dus altijd zorgen om hun kinderen en vergeten de verantwoordelijkheid voor hen nooit of te nimmer. Dat is een mythe die ik weg wil nemen. Op mijn pad kom ik vele bezorgde ouders tegen die voortdurend wegen naar hulp zoeken.

Zij hebben in dit systeem echter geen mogelijkheid om de juiste hulp te krijgen. Zij zoeken en vinden niet. Dat maakt dat deze ouders zich alleen voelen staan. Dat maakt dat zij degenen zijn die zich het lot van hun kinderen aantrekken, maar geen manier kunnen vinden waarop zij met steun van de overheid hun kinderen een veilige opvoeding kunnen bieden.

Zij zien dat in het geval van een persoonlijkheidsproblematiek van een onwelwillende ex-partner er ook voor de welwillende ouder passende hulp dient te komen. Meestal is er juist één ouder die zich over alle gezinsleden zorgen maakt. Het is schrijnend om een gezin te zien afglijden, terwijl het voorkomen kan worden.

Door waarheidsbevinding/feitenonderzoek zou in een vervroegd stadium bovenstaande ellende grotendeels voorkomen kunnen worden. Probeer niet koste wat kost alle ouders samen aan de overlegtafel te krijgen. Bij conflictscheidingen zijn dit soort overlegvormen voeding voor volgende conflicten.

Kijk of het onderwijs, de veilige plek voor kinderen, een plek kan zijn voor betere hulpverlening. Een plek waar een kindbehartiger/ bijzonder curator een goede ingang kan vinden. Want school is een vertrouwde plek.

Volgens mij zou het veel beter zijn als bij echtscheidingen andersom begonnen wordt. Besteed aandacht aan de emoties, begin met rouwverwerking en pak daarna, zodra er meer rust is, het juridische gedeelte op.

Zorg voor stabiliteit aan het begin van de scheiding. Zorg ook voor permanente deskundige hulp binnen alle gemeenten voor mensen die scheiden.

Bij een veranderende maatschappij, met relaties die korter duren of sneller beëindigd worden, zijn er ook andere maatregelen nodig. Dus veranderingen rondom hulpverlening en wetgeving met betrekking tot echtscheidingen zijn noodzakelijk.

De ideeën uit de vorige eeuw passen niet meer in deze tijd.

Elles Menke

Bron: http://www.marysjabbens.nl/blog/onzichtbare-leed-gebroken-gezinnen