Videoverslag beantwoording vragen van Advies- en Meldpunt Jeugd 24-11-2021

Dordrecht, woensdag 24 november 2021

Geachte leden van de Commissie Sociale Leefomgeving, de heer van der Linden, ambtenaren en de mensen thuis, superfijn dat ik vandaag weer voor jullie mag spreken.

Ik ben Anke-Elze de Jong-Rietstap, voorzitter van STICHTING Ouderplatform Zuid-Holland Zuid, inwoner van onze schitterende stad Dordrecht en moeder van 2 adolecenten met een ASS.

Wij zijn actief sinds 2014 en uitgegroeid tot een belangenorganisatie ter bevordering van psychische, sociale en maatschappelijke gezondheid. Wij bieden hoop en ondersteunen met dank aan onze 31 vrijwilligers, regionaal zo’n 600 en in Dordrecht ongeveer 300 ouders en jeugdigen.

Vorige week sprak ik over ouders uit de jeugdzorg die wonen in hun woede, Anton Tsjechov, vernedering en wat dat met de toepassing van de wetten en met de uitvoering binnen het sociaal domein te maken heeft. Wij zagen dat in vrijwel al onze casussen stelselmatige systemische vernederingen in mindere of meerdere mate plaats hebben gevonden.

Toen ik de stukken voor vandaag bekeek sloeg de schrik mij om het hart. Op de één of andere manier heb ik/hebben wij ons met alle onderwerpen op de agenda, op één na, al meer dan eens bemoeid. Ik zal u niet vermoeien met die feiten en diens data maar ik zal voor vanavond proberen orde in de chaos te scheppen die Jeugdhulp lijkt te zijn.

Eigenlijk is de Jeugdwet helemaal niet zo moeilijk en we moeten ons dan ook niet langer van de wijs laten brengen.

In de basis gaat het allemaal over algemene voorzieningen en individuele voorzieningen, al dan niet met verblijf.

Ik weet het van de toenmalige Staatssecretaris Martin Van Rijn en het staat ook in de eerste zinnen van de Memorie van toelichting bij de Jeugdwet onder 1.1. Bruggen slaan’ naar de jeugd:

“Alle kinderen moeten gezond en veilig kunnen opgroeien, hun talenten ontwikkelen en naar vermogen participeren in de samenleving. Ouders zijn hiervoor eerst verantwoordelijk. De overheid komt in beeld als dit niet vanzelf gaat. Dan moet het jeugdstelsel snel, goed en op maat functioneren. Deze inzet vloeit mede voort uit het VN-Verdrag betreffende de rechten van het kind (IVRK).

We weten dat gemeenten, dus ook de gemeente Dordrecht, een zorgplicht hebben. Hieruit en met name uit het woord ‘alle’ valt onzes inziens af te leiden dat het niet is toegestaan om jeugdhulp inhoudelijk af te bakenen. Bijvoorbeeld door in een verordening te bepalen welke producten wel en welke producten niet ingekocht zullen gaan worden. Als de wetgever dat had beoogt dan had hij dat immers in de Jeugdwet zelf wel gedaan.

‘De overheid komt in beeld als dit niet vanzelf gaat. Dan moet het jeugdstelsel snel, goed en op maat functioneren.’ Het woord ‘goed’ is een verwijzing naar de morele aspecten van de jeugdhulp en het sociaal domein in het algemeen. 

Harold van Garderen, jullie bekend van 4vitae, complexiteitskundige, en ik leerden elkaar bij de oprichtingsvergadering van ‘Ouderkracht voor ’t kind’ in 2014 kennen. Harold en ik zijn het eens: ‘Afbakenen op morele grondslagen mag’.

Nee, afbakenen op morele grondslagen moet!

Laten we ook vandaag voorop stellen dat er in Dordrecht binnen het sociaal domein echt heel erg veel goed gaat maar ook nu durf ik rustig te stellen dat in veel van de door ons Ouderplatform onderzochte casussen de rechten uit zo’n beetje alle artikelen van het IVRK en het VN-verdrag Handicap worden geschonden. Dat geldt overigens ook voor veel rechten uit het EVRM, waarbij het recht op vrijheid en veiligheid uit ARTIKEL 5 en het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven uit ARTIKEL 8 het meest tot de verbeelding spreken. Jullie zijn natuurlijk geen tribunaal dus wat jullie eigenlijk zouden moeten weten is het antwoord op de vraag: ‘Doet die zorg goed?’

Het mag duidelijk zijn dat het Advies- en Meldpunt Jeugd Dordrecht voorziet in een behoefte maar aan het antwoord op de vraag of de zorg goed doet kan het AMJ slechts in beperkte mate bijdragen omdat het in de lijn der verwachtingen ligt dat tevreden ouders noch tevreden jeugdigen zich daar zullen melden.

Op verzoek van uw commissie vindt bespreking van de verordening Jeugdhulp plaats aan de hand van de zes geformuleerde politieke vragen in het rapport van het Advies- en Meldpunt Jeugd:

Voor welke jeugdhulp en ondersteuning bij opvoeding kunnen gezinnen en jeugdigen, vanuit de Jeugdwet, eigenlijk terecht bij de gemeente Dordrecht?

Welke professionele vrijheid gunnen wij onze Dordtse toegang en hulpverleners?

Welke keuzevrijheid gunnen wij onze Dordtse gezinnen en jeugdigen?

Moet ouderlijke bovengebruikelijke zorg in Dordrecht gratis worden verleend of koesteren we het persoonsgebonden budget (pgb) informeel?

Is het begeleiden van gescheiden ouders, ouders die hoog in hun conflict blijven, eigenlijk wel jeugdhulp?

Hoe verhoudt de meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling zich tot de uitgevoerde kinderbeschermingsmaatregelen en tot het verbruikte jeugdhulpbudget?

Ik weet uit betrouwbare bron dat deze 6 vragen vanuit de casuïstiek, dus uit de leefwereld van mensen in Dordrecht, zijn voortgekomen.

Ik had niets liever gewild dan u aan de hand van de 6 vragen meenemen, maar u weet het…

Het is belangrijk dat u die vragen zelf beantwoord. Dat u wanneer u een keuze maakt daar ook de consequenties van kunt en wil overzien. Ik zal één voorbeeld noemen. Wanneer we stoppen met de financiering van bepaalde maatwerkmogelijkheden ten behoeve van onderwijs binnen de jeugdwet moeten we niet raar opkijken dat het aantal thuiszitters binnen onze gemeente significant zal stijgen.

Het is geen geheim dat ik ver voor de Beweging van 0 al voorstander was van zorg nabij en zo dicht mogelijk in de buurt.

Het is zo jammer dat bij de beschermtafel, waar zware maatregelen genomen worden, zoals een UHP, ouders en jongeren niet betrokken worden.

De vraag naar jeugdhulp in zijn oorsprong groeit in zijn pure vorm door de toegang noch door het aanbod.

Het grote geld gaat naar investeerders, financiële constructies zoals het gevalletje HEMA en naar zorg met verblijf en de GI’s.

Dames en heren, wij vinden dat de oplossing niet ligt in het nog meer geld pompen in de jeugdhulp. Gemeenteraadsleden in het hele land vergeten de financiële geldkraan richting VT dicht te draaien en te sturen op de inkoop.

Alle burgers hebben volgens ons recht op, door hun gemeente betaalde, onafhankelijke cliëntondersteuning bij hun zoektocht naar zorg, behandeling, begeleiding en ondersteuning op alle relevante levensterreinen zoals wonen, werken/inkomen, onderwijs/ontwikkeling, zorg/maatschappelijke ondersteuning, mobiliteit, vrije tijd en zingeving.

Onafhankelijk: vrij, zelfstandig, door niets bepaald, aangestuurd of geregeld, dus in de positie om in het belang en met vertrouwen van de cliënt/zorgvrager te handelen zonder daarbij rekening te hoeven houden met belangen of druk van anderen.

Bij het in kaart brengen van een hulp-, zorg- en/of ondersteuningsvraag moeten de persoonlijke situatie van het individu, zijn of haar beperking(en), zijn of haar wensen, verlangens en idealen en zijn of haar directe leefomgeving het uitgangspunt vormen. Volwassenen, jongeren en kinderen met exact dezelfde aandoening en of diagnose verschillen dus enorm in hun hulp-, zorg- en/of ondersteuningsvraag.

Wij hadden mazzel omdat we op maandag 4 december 2017 bij het overleg met de bewindslieden van VWS en V&J over jeugd en aanverwante zaken van de begrotingen VWS en V&J 2018 de enigen waren die een brief over dit zeer belangrijke onderwerp stuurden.

Deze brief heeft ertoe geleid dat minister de Jonge een breder onderzoek instelde naar onafhankelijke cliëntondersteuning en 55 miljoen beschikbaar heeft gesteld aan de ‘kenners van het jeugdveld’. Wij mochten aangeven voor welke groepen in de jeugdhulp cliëntondersteuning nu het hardst nodig is en hoe dit georganiseerd zou kunnen worden.

Ondanks ons koplopersschap is het de gemeente Dordrecht onvoldoende gelukt om dit probleem op te lossen. Nog steeds komen zo’n 300 ondersteuningsvragen op jaarbasis bij het Ouderplatform Zuid-Holland Zuid terecht.