E

Echo

Echowy wiersz

Edda zwana Starszą lub poetycką to zbiór pieśni staroislandzkich, skomponowanych techniką aliteracyjną, będący najważniejszym źródłem do poznania mitologii germańskiej. Edda młodsza to traktat Snorrriego Sturlssona. Zob. Aliteracja, Aliteracyjny wiersz.

Edycja

Edykt

Edytor osoba opracowująca wydawniczo nowe publikacje

Edytorstwo - nauka o opracowywaniu publikacji

Egipska literatura - literatura starożytnego Egiptu pisana w języku egipskim, literatura chrześcijańska tworzona w tym języku, również współczesna literatura egipska pisana w języku arabskim

Egotyzm - postawa życiowa polegająca na nadmiernym skupieniu się na własnej osobie, typowa dla bohaterów romantycznych

Ekloga - tyle, co sielanka. Zob. Bukolika, Idylla, Sielanka,

Ekspresja

Ekspresjonista

Ekspresjonizm

Ekspresywna funkcja języka według Romana Jakobsona

Elipsa

Elizja

Elżbietański dramat zob. Dramat elżbietański

Emendacja

Encyklika - publikacja autorstwa papieża skierowana do wiernych poruszająca określony aktualny temat, określana pierwszymi słowami tekstu.

Encyklopedia - publikacja zawierająca podstawowe wiadomości z wiedzy ogólnej podane w skrótowej formie zwykle w układzie alfabetycznym.

Endecasillabo włoski jedenastozgłoskowiec, będący najpopularniejszym rodzajem wiersza w literaturze włoskiej od czasów średniowiecza, stanowiący tworzywo wielu form stroficznych, między innymi oktawy, sekstyny, sonetu i tercyny. Stosowany był przez Dantego Alighieri (Boska komedia), Francesca Petrarkę (Sonety do Laury), Lodovica Ariosta (Orland Szalony), Torquata Tassa (Jerozolima wyzwolona), Michała Anioła (Sonety), Giambattistę Marina (Adonis). Na polski tłumaczony z reguły jedenastozgłoskowcem ze średniówką po sylabie piątej, rzadziej trzynastozgłoskowcem.

Enumeracja - tyle co wyliczenie.

Epenteza - wtrącenie zdania w nawiasach lub oddzielonego przecinkami.

Epifania - tyle co objawienie.

Epifora - kończenie kolejnych wersów tym samym słowem.

Epiforyczny rym - zob. Rym epiforyczny.

Epigramat - bardzo krótki utwór liczący przeważnie od dwóch do ośmiu wersów. Rozkwit przeżywał w epoce hellenistycznej. Przykładami epigramatów mogą być utwory zebrane w Antologii palatyńskiej albo Zdania i uwagi Adama Mickiewicza (Z Anioła Ślązaka, Jakuba Bema i Sę-Martena) lub fraszka Johna Gaya, Nagrobek dla samego siebie: Życie jest żartem, świadczą o tym dzień za dniem./Myślałem tak od zawsze, a teraz to wiem (tłumaczenie moje W. J. D). Epigramatami były też Fraszki Jana Kochanowskiego albo Figliki Mikołaja Reja. Zob. Rubajata, Strambotto.

Epicki - należący do epiki. zob. Epika.

Epik - poeta specjalizujący się w pisaniu dzieł epickich, lub z nich najbardziej znany, na przykład Homer, Hezjod, Wolfram von Eschenbach, Lodovico Ariosto, Torquato Tasso, Luis Vaz de Camoes, John Milton.

Epika - rodzaj literacki obejmujący utwory o charakterze opisowym z wyrazistą akcją i fabułą, o przewadze elementów dynamicznych nad statycznymi

Epika wierszowana - dział epiki obejmujący utwory pisane wierszem, na przykład Iliada i Odyseja Homera, Rycerz w tygrysiej skórze Szoty Rustawelego, Jerozolima wyzwolona Torquata Tassa, Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Pan Balcer w Brazylii Marii Konopnickiej

Epikruza

Epilog - wydzielona część utworu epickiego lub dramatycznego zawierająca opis zdarzeń, które miały miejsce po właściwej akcji oraz niekiedy zawierający refleksje autora na temat tego utworu. Zob. Postakcja.

Epitet - określenie przedmiotu w dziele literackim, wyrażony najczęściej przymiotnikiem.

Epitet homerycki - stałe, rozbudowane określenie danego bohatera, na przykład wolooka Hera, zdalekacelny Apollo, występujące w starożytnej epice greckiej, zwłaszcza w eposach Homera. zob. kenning

Epitryt - ogólna nazwa stóp składających się z trzech sylab mocnych (długich lub akcentowanych) i jednej słabej (krótkiej lub nieakcentowanej).

Epitryt I - stopa o schemacie krótka-długa-długa-długa lub nieakcentowana-akcentowana- akcentowana-akcentowana (sSSS).

Epitryt II - stopa o schemacie długa-krótka-długa-długa lub akcentowana-nieakcentowana- akcentowana-akcentowana (SsSS).

Epitryt III - stopa o schemacie długa-długa-krótka-długa lub akcentowana-akcentowana- nieakcentowana-akcentowana (SSsS).

Epitryt IV - stopa o schemacie długa-długa-długa-krótka lub akcentowana-akcentowana- akcentowana-nieakcentowana (sSSS).

Epoda - strofa stanowiąca zamknięcie triady stroficznej w tragedii greckiej, następująca po strofie i antystrofie

Epoka literacka - okres w rozwoju literatury charakteryzujący się przewagą określonych zjawisk, tematów, motywów, form wersyfikacyjnych, sposobu postrzegania świata

Epopeja - tyle co epos, albo duży epicki utwór powieściowy lub filmowy opisujący ważne zdarzenia historyczne, na przykład Wojna i pokój Lwa Tołstoja, Droga przez mękę Aleksego Tołstoja, Cichy Don Michaiła Szołochowa, Doktor Żywago Borysa Pasternaka, Przeminęło z wiatrem Margaret Mitchell.

Epos - duży wierszowany utwór epicki wywodzący się ze starożytności. Epos ukazuje najczęściej wielkie wydarzenia mitologiczne, na przykład stworzenie świata, lub historyczne, wojny. Najstarszymi przykładami eposu są poematy Gilgamesz z literatury babilońskiej i dzieła Homera i Hezjoda z literatury greckiej. Epos może spełniać odgrywać rolę epopei narodowej.

Erotyk - wiersz o tematyce miłosnej

Errata - wykaz błędów dostrzeżonych w książce już po jej wydrukowaniu, ale przed skierowaniem do sprzedaży, dołączany w formie małej kartki do każdego egzemplarza publikacji.

Esej - gatunek niefikcjonalny charakteryzujący się wysokim stylem i erudycyjnością, poruszający tematy ogólne, zwłaszcza artystyczne i filozoficzne

Eseista - pisarz specjalizujący się w tworzeniu esejów

Eseistyka - dział twórczości literackiej obejmujący tworzenie esejów

Estońska literatura - literatura pisana w języku estońskim, wykazująca wiele podobieństw do literatury fińskiej. Najważniejsze dzieło to epos Kalevipoeg, analogiczny do fińskiej Kalevali.

Etiopska literatura

Etnolingwistyka

Etnologia

Eufonia - mile dla ucha brzmienie utworu literackiego, przeciwieństwo kakofonii, również instrumentacja głoskowa

Eufonista - tyle co eufonolog

Eufonistka - kobieta eufonolog

Eufonistyk - tyle co eufonolog

Eufonolog - specjalista zajmujący się eufonologią, czyli nauką o instrumentacji głoskowej. Najwybitniejszymi eufonologami byli Roman Jakobson, Jan Mukarovsky, Jurij Łotman, Osip Brik, Jurij Tynianow, Eugeniusz Poliwanow, Lew Jakubinski, Kazimierz Wóycicki, Stefania Knisplówna, Lucylla Pszczołowska, Miroslav Cervenka, Władysław Lubaś. Zajmują się nią również Luigi Marinelli, Józef Korpanty, Katarzyna Lesiak i niżej podpisany.

Eufonologia - nauka o instrumentacji głoskowej i jej poszczególnych odmianach, aliteracji, tautogramie, harmonii konsonantycznej, harmonii wokalicznej, rymie, konsonansie, asonansie i skomplikowanych sekwencjach dźwiękowych oraz ich następstwach semantycznych, czyli różnego rodzaju grze słów, paronomazji, parechezie, homonimii, aluzji dźwiękowej, i kalamburze.

Europejska literatura - zbiór narodowych literatur krajów europejskich charakteryzujący się znaczną spójnością i licznymi powiązaniami między poszczególnymi literaturami. Literatura europejska została zbudowana na dwóch filarach, tradycji antycznej grecko-rzymskiej i chrześcijaństwie.

Ewangelia czyli dobra nowina. utwór opowiadający o życiu i nauczaniu Jezusa Chrystusa. Kościoły chrześcijańskie uznają cztery ewangelie kanoniczne według świętego Mateusza, świętego Marka, świętego Łukasza i świętego Jana. Pozostałe legendy o Jezusie z Nazaretu są uważane za ewangelie apokryficzne.

Ewangeliarz - księga zawierająca Ewangelie, Tetraewangelion.

Ewangelista - autor ewangelii, święty Mateusz, święty Marek, święty Łukasz i święty Jan. Zwłaszcza w odniesieniu do świętego Jana używa się przydomku Ewangelista dla odróżnienia od świętego Jana Chrzciciela.