Willem Heinsius (fortificatiemeester)

Willem Rommertsz. (Rombertsz.) Heinsius (Stavoren, 18 jan. 1750 – ald., 19 feb. 1801), mr. timmerman (1777), postmeester (1790), opzichter der Lands Werken (1791) en koopman (1799) in het Graafschap Stavoren, was een zoon van Rommert Willems Heinsius, stadsdienaar en commies ter recherche, en van Pietertje Pieters Renici.

Geboren en opgegroeid in het Graafschap Stavoren als de kleinzoon van de burgemeester Willem Heinsius. Willem Rommerts werd voor zijn huwelijk opgeleid tot mr. timmerman bij het gilde voor timmerlieden. Uit zijn eerste huwelijk met Catrijn Willems Prins van Leeuwarden volgde slechts één jongoverleden kind: Rommert. Daarmee stierf zijn tak helaas uit. Hertrouwde met Foekje van der Ley, een dochter van de vroedvrouw. Had een broer Pieter Rommerts Heinsius; voor diens tak zie het familieoverzicht. De Vereniging Oud-Staveren registreerde dat Willem frequent herenhuizen in Stavoren aan het verbouwen is, terwijl er militairen ingekwartierd werden en dan als bewoner geregistreerd staan. In 1781 was hij met secretaris Dr. Bernardus Swalue de boedelredder uit het sterfhuis van de overleden Doetje Jacobs weduwe Gosse Ulbes Steenstra, de eigenaar van maar liefst 6 huizen. Uit het resolutieboek is verder op te maken dat rond 1785 de spanning stijgt vanwege de dreigende oorlog met de Duitse 'keizer' (i.e. de broer van Wilhelmina van Pruisen, de echtgenote van stadhouder Willem V). Een groot aantal inwoners van Stavoren wenst een wapenhandel en men wil kruit, kogels en een excercitieterrein. Bij Goejanverwellesluis arresteren de Friezen Wilhelmina, waarbij men dreigt Holland te inunderen. Ook Stavoren maakte zich derhalve sterk. Werd dus in 1790 eerst aangesteld tot postmeester, een nieuw ambt in het graafschap Stavoren, en daarna tot fortificateur van de stad, een samenwerking met 's Lands Bouwmeester Matthijs Ypeij (familie via Dubois), zoals versterking van de Stadswallen en de plaatsing van Balstenen. Als publiek aannemer regelde hij de aanbesteding en complexe levering van de versterkingen. De krant bericht het voortdurend. Het huis van de weduwe Haarsma wordt omgebouwd tot een Logement of kazerne voor de soldaten. En dan dreigt er een oproer. Bij de schermutselingen die dan ontstaan is vooral president-burgemeester Trip de gebeten hond. Die is voortvluchtig. Kolonel Halterberg, kapitein Cramer, luitenant Elzinga en vaandrig Kuiper vormen de aanvoerders van het behoorlijk actieve leger van Stavoren. Trip vluchtte ijlings met zijn hele familie naar Holland. De belastingen en het leger werden zijn ondergang. Hierna moet ook burgemeester Gerben Siedzes het veld ruimen; die stierf in Muiden. De roemrijke oudste stad van ons land verandert in een slapend Zuiderzeestadje. Het graafschap Stavoren verzorgde van oudsher de defensietaken zelfstandig met een eigen leger, eigen fortificatiewerken en eigen verdedigingswapens. Een oude opgave van de wapenuitrusting heeft allerlei vreemdsoortig wapentuig. Tegenover grote agressors als Frederik van Pruisen en Napoleon beleefde de stad haar moeilijkste tijd. Willem stierf na zware jaren in 1801; het jaar waarin ook zijn neef Willem Cornelis Heinsius kwam te overlijden.