De Leeuwenburg te Harlingen

Over de historie van DE LEEUWENBURG, het Admiraliteitshuis van Friesland, later de kazerne gelegen naast de Havenpoort, op het adres Havenplein 1, vandaag de dag bekend als 't Havenmantsje in Harlingen, is al veel geschreven. De bewoners van dit gebouw die er in de loop der tijd verbleven, worden hier met het beschikbare materiaal uiteengezet. Dit brengt aan het licht hoe de overheid al die tijd met het gebouw omging, zoals daar waren: de Admiraliteit, de Marine, 's Lands Domeinen, de Domaniale Gebouwen, het Zeekantoor, het Douanekantoor, de Stad Harlingen, de Staat der Nederlanden (departement Justitie), de Rijksbelastingen en de Bevrachtingscommissie.

Voor DE LEEUWENGUARDE zie ook de achtergronden in: Heerlijkheid Friesland

DE HAVEN POORT TE HARLINGEN

Havenplein te Harlingen

De Havenpoort te Harlingen

De Havenpoort te Harlingen

Leeuwenburg of Havenpoort Kazerne met Militaire Wacht. Voorheen de Admiraliteit uit 1644 en vanaf 1847 ingericht als kazerne tot rond 1880.

Harlingen, Havenpoort met kazerne 1875

De inscriptie in de gevelsteen bestaat uit de initialen van de architect van het pand, de heer ing. W. C. Metzelaar. Deze ingenieur was bouwkundige van gerechtsgebouwen. Een van zijn bouwwerken in Friesland is het uit 1870 stammende 'Huis van Opsluiting en Tuchtiging' aan het Blokhuisplein te Leeuwarden, thans als gevangenis Leeuwarden bekend. Eigenaar: 1884 W. C. Metzlaar, zie daarom de eigenaar 1814 Johannes Coenraad Metzlar. Historie Leeuwenburg op Havenplein 1:

Uit de gevel van de 'kazerne' 

Leeuwenburg bij castellum prefect Daniël Heinsius: zie vetgedrukte delen:

Voor een gedrukt verslag over de prefect zie pag. 592: Zeegeschiedenis

Het gebouw »Leeuwenburg" te Harlingen. Uit mij, door de familie van Beyma thoe Kingma, te Heerenveen, op verzoek, welwillend ter lezing verstrekte archiefstukken, waarvoor ik H.H.W.Geb. hiermede mijn dank betuig, blijkt, dat dit gebouw, reeds in 1703, door het Admiraliteyts-Collegie, als Logement voor de uitwonende Heeren Raden werd gebruikt. In 1725, waren de echtelieden Daniël Heins en Catharina Sande er casteleyn" in , blijkens resolutie dd. 15 Nov. van dat jaar, waarbij hun, op hun beklag dat het >>Reglement raekende de oeconomie in Leeuwenburg" , dd. 21 Sept. 1703, niet in allen deele meer, werd nageleefd, 's jaars ƒ 150.— werd toegelegd. Tegen 1730 zei de Diaconie de huur op aan het Collegie, waarop dit laatste het gebouw aankocht, uit overweging o.a. dat: >>in de gansche Stadt van Harlingen buiten Leeuwenburg geen huis te vinden" (was) >>bequaem om by Haer >>Ed.Mog. in huur te kunnen worden gebruikt of tot haren >>dienst geapproprieert" (te) worden dan met excessive >>grote kosten, behalve dat zich daertoe, oock de minste ge >>legentheit niet opdeed".

Daniël Heinsius is overleden; Leeuwenburg opvolgers zijn: Admiraliteit, Marine, Lands Domeinen, Domaniale Gebouwen, Zeekantoor, Douanekantoor, Harlingen, Staat (Justitie), Rijksbelastingen, met een interim Bevrachtingscommissie. Zie familiegegevens in: Het Huis Heinaut

Bewoners Leeuwenburg (1716-1990)

© 2022 F.N.Heinsius