Embedded Files
Ik heb niet de pretentie om mezelf een dichter te noemen
maar ik bestudeerde poëzie (vooral Noorse en Japanse),
leerde technieken
en heel veel theorie,
las en lees een hoop poëzie,
hou ervan en soms
dan broeit en smacht er een gedachte die op papier wil.
Ik hou zoiets niet per se tegen.
Zoals dit kleinood dat tot mijn eigen verrassing en verbazing een prijsje wegkaapte op Gedichtendag 2013.
En in 2014 nog eens opnieuw:
En in 2016
In de schrijfacademie leerde ik van een bekende dichter dat 'dichten' meer is dan rijmen.
Dichten is taal verdichten, korter maken tot het subliem wordt.
Daarom heb ik een voorliefde voor kleine, korte mooie dingetjes in plaats van lange verzen.
Ze hoeven niet te rijmen, als ze maar poëtisch zijn.
Ogenschijnlijk niemendalletjes die bij nader inzien een hele wereld inhouden of een emotie die zo groot is
dat je ze eerst niet kan vermoeden in een tekstje dat zo klein is.
Vandaar mijn voorliefde voor de schijnbaar eenvoudige dichtvorm uit het land waar ik een stuk van mijn studentenleven doorbracht.
De Haiku
Haiku uit Japan
vijf-zeven-vijf letter-grepen.
seizoen-gevoel
Blikseminslag van een
inzicht, flits-ervaring door
de natuur verwekt.
Geen Haiku zonder
een poëtische vonk in
of briljante vondst.
Ik maakte voor het eerst kennis met de echte Haiku in Japan toen ik er studeerde.
Kennis met de vorm en de theorie en de kalligrafie en de schoonheid en symboliek van de Kanji (Japanse lettertekens).
Haiku is een versvorm met vaste vorm en aantal lettergrepen en geen andere beperkingen dan dat er een kigo (seizoen woord) in moet komen en een intellectueel idee.
Lang vond ik Haiku in ons alfabet maar een flauw aftreksel van de Haiku-kunst in het Japans.
Je kan bij ons niet spelen met de symbolen die door ze in een vorm te gieten dubbel gelaagd worden.
Maar door er veel te lezen en de gedachte te adopteren dat ze eigenlijk een eigen leven zijn gaan leiden in het Nederlands, ben ik ze gaan appreciëren.
Haiku vind ik nog altijd een beetje heiligschennis in onze taal. Een grote dosis arrogantie van het Westen te claimen ook Haiku’s te kunnen maken.
Vandaar dat ik ze maar met enig schroom zo durf noemen.
De Haiku is een dimensie kwijtgeraakt en heeft een beetje een polder-adaptatie ondergaan, is dus een soort Hei koe geworden.
Ik begin ze wel te aanvaarden die Hei-koeien.
En net zoals bij andere dichtvormen worden er haiku's geschreven die alleen bij gratie van benaming Haiku’s zijn,
maar ik maak me ook niet de illusie dat ik daar niet aan zondig.
Het fijne is dat je er (gezien hun bondigheid) massa's kan schrijven en dan net als een koe in de hei erin kan gaan grazen tot je net dat ene dichtseltje vindt die het de moeite van al dat gegraas waard maakt.
Heel dicht bij de Haiku staat de Senryu.
Senryu is haiku
met een snuifje humor én
't gaat over mensen
Senryu betekent waterwilg in het Japans. Zonder mop of spanning is het geen Senryu. Hieronder staat de vertaling van een zeer goede Senryu uit het Japans.
'Ze heeft één oog,
maar ze ziet er goed uit,'
zegt de koppelaar.
En een Westerse Senryu die ik zelf bijzonder geslaagd vind:
Het betonnen paaltje
in de parkeergarage -
ik hoorde het staan.
Ferre Denis
Tanka is het korte gedicht, ook nog waka (het Japanse gedicht) genoemd, geldt als de ideale dichtvorm in Japan.
Een klassieke tanka bestaat uit vijf regels van respectievelijk vijf, zeven, vijf, zeven en zeven lettergrepen; er wordt geen rekening gehouden met versmaat, versvoeten of rijm.
De twee delen, 5-7-5 en 7-7 laten de tanka karakteriseren als een ' uitgebreide ' haiku, in het Nederlandse taalgebied vergelijkbaar met het miniatuursonnet. Een kigo of seizoen woord invoegen was regel. In tegenstelling tot de haiku, die objectiviteit nastreeft, laat de tanka het uiten van emoties toe.
bedauwde halmen
buigen in de noorderwind
de dorsers grommen
de dag zal weer stoffig zijn
of valt er malse regen?
Tanka is lyrische poëzie. Een diep gevoel van de dichter door middel van een verwant natuurbeeld. Aangezien er slechts één gebruikelijke versvorm was, werd hij naar de inhoud in verschillende genres opgedeeld.
Souvenierwinkel
doordrongen van zilte lucht
mijn ma was er jong
daar begon ze haar leven
en mijn herinneringen
Jennifer Vrielinck
Kyoka is een tanka met een grapje in. Het betekent dan ook letterlijk ‘dwaas liedje’.
Hij vindt haar ogen
de mooiste van de wereld
Dat vindt zij zelf ook
Ze zet ze alleen daarom
nog eens extra in de verf.
Jennifer Vrielinck
Haibun is een verhalende prozatekst waarin één of meerdere haiku’s zijn opgenomen zodat de haiku’s ook los van de haibun overeind blijven als zelfstandig gedicht. Het komt meestal voor in reisverslagen en daarin als beschrijving van een gemoedstoestand of natuurbeschrijving.
Ik ben nog maar net thuisgekomen, na lange jaren in het buitenland. Nog voor ik de draad weer opneem met vrienden en familie heb ik een plan dat ik wil uitvoeren. Ik neem mijn fiets en rij de polders in.
Schelpenpad vol zon
eeuwenoud maar het voelt als
iets van gisteren.
Jennifer Vrielinck
Page updated
Google Sites
Report abuse