kathAlakShaNam-moola
kathAlakShaNam
nRusiMhamaKilAj~jAnatimirAshishiradyutim |
saMpraNamya pravakShyAmi kathAlakShaNamaMjasA ||
vAdO jalpO vitaMDEti trividhA viduShAM kathA |
tattwanirNayamuddishya kEvalaM gurushiShyayOH |
kathA&nyEShAmapi satAM vAdaH ..... |
......vA samitEH shubhA ||
KyAtyAdyarthaM spardhayA vA satAM jalpa itIryatE ||
vitaMDA tu satAmanyaiH............. |
.....tatwamEShu nigUhitam ||
swayaM vA prAshnikairvAdE ciMtayEt tatwanirNayam ||
rAgadwEShavihInAstu sarvavidyAvishAradaH |
prAshnikA iti vij~jEyAH viShamA Eka Eva vA ||
ashEShasaMshayacCEttA nissaMshaya udAradhIH |
EkashcEt prAshnikO j~jEyassarvadOShavivarjitaH ||
EkO vA bahavO vA syurviShNubhaktiparAH sadA |
viShNubhaktirhi sarvEShAM sadguNAnAM swalakShaNam ||
pRuShTEnAgama EvAdau vaktavyaH sAdhyasiddhayE |
naiShA tarkENApaanEyA matirityAha hi shrutiH ||
anyarthA EvAgamasya vaktavyaH prativAdinA |
RugyajussAmAtharvAshca bhArataM paMcarAtrakam ||
mUlarAmAyaNaM caiva saMprOcyaMtE sadAgamaH |
anukUlA ya EtEShAM tE ca prOktAH sadAgamAH ||
anyE durAgamA nAma tyerna sAdhyaM hi sAdhyatE |
swapakSha Agamashcaiva vaktavyaH prativAdinA |
tasyApyanyArthatA sAdhyA vAdinA swArthasiddhayE |
anyArthatA nirAkArya swAgamasya vinishcayAt ||
upapattyavakAshO&tra hyAgamArthavinirNayE |
vAdyAgamArthE nirNIta AgamArtha parasya tu |
nirNEyaH sahitaiH pashcAt tatO nishyEShanirNayaH ||
pratyakShasiddhEShwarthEShu prashnE mAmakShajaM vadEt |
j~jAnaM vA j~jAnasiddhEShu nAnumAM prathamaM vadEt |
paratuShTikaraM vAkyaM vadEtAM yadi vAdinau |
na EvAtrA&gamO j~jEyaH paratuShTirhi tatphalam ||
EvaM nirNayaparyaMtaM vAdE subahavO&pi hi |
GaTIyushcirakAlaM ca ..... ||
..... jalpE yAvat parO jitaH |
tatwanirNayavailOmyaM vAdE sAkShAt parAjayaH |
saMvAdE shlAGyataiva syAt gurutwamitarasya ca |
tatwanirNayavailOmyE niMdyO daMDyO&thavA bhavEt ||
virOdhAsaMgati nyUna tUShNIMbhAvAdikairjitaH |
bhavEjjalpE vitaMDAyAM nyAyO jalpavadIritaH ||
saMvAdE daMDyatA na syAt vitaMDAjalpayOrapi |
parAjitatwamAtraM syAt niMdyO daMDyO&pi vA&nyathA ||
anuvAdAdirAhityaM naiva jalpE&pi dUShaNam ||
vidyAhInatwaliMgE&pi vAdinOH syAt parAjayaH |
tadabhAvAt naiva ShaTkAt anyO nigraha iShyatE |
aMtarbhAvAt ihAnyEShAM nigrahANAM iti smaha ||
vidyAparIkShApUrvaiva vRuttirjalpavitaMDayOH ||
sKalitatwAdimAtrENa na tatrApi parAjayaH |
vAda jalpa vitaMDAnAM iti shuddhaM swalakShaNam ||
AnaMdatIrthamuninA brahmatarkAnusArataH |
kathAlakShaNamityuktaM prItyarthaM shAr~ggadhanwanaH ||
sadOditAmitaj~jAnapUravAritahRuttamAH |
narasiMhaH priyatamaH prIyatAM puruShOttamaH ||
iti shrImadAnaMdatIrthabhagavatpAdAcAryaviracitam kathAlakShaNaM saMpUrNam ||