XII-1148 Verbiest, Sara

biografische aantekeningen

Sara Verbiest is door haar moeder, Anneke van Mildert, (na de dood van haar man Hendrick Verbiest in 1624 en haar tweede huwelijk met Friedrich Krop in Rotterdam) achtergelaten bij Sara’s oma, Agneta Massons. Ze was toen een jaar of 12. In 1628 probeert moeder Anneke weer zeggenschap over haar dochter te krijgen, maar kennelijk lukt dat niet want weer twee jaar later, in 1630, toen Sara 17 was, besteedt oma Agneta Massons de jonge Sara in de leer bij Maria Boot-Eelhout, die een winkel heeft in lakense stoffen. Sara moet er lakenkoopster leren worden en de winkel bestieren.

Deze Maria Boot-Eelhout is de tante van Arent van der Cruijs, de latere echtgenoot van Sara Verbiest. 

bronnen

* 1612, 27-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen Oude Kerk [5-33]: doop van Sara, dr.v. Heinrik Verbiest en Anne van Meldert, get: Gilliaem Verbiest en Katlijn van Meldert

* 1630, 19-9: Stadsarchief Amsterdam, NA nots [593, akte 226596, pag. 254]: Juffr Maria Eelhout, huisvrouw van Jacob Boot, 'coopvrouw' heeft aangenomen, en Agneta Massons, weduwe van Guiliam Verbiest, geassist met Hendrick Jacobs Bosman, haar zwager, als haar voogd in dezen, heeft besteed Sara Verbiest, haar zoons nagelaten dochter, oud omtrent 17 jaren, om voor de tijd van drie jaren lang, ingaande Allerheiligen eerstkomende, bij juffr Eelhout te oefenen en leren de kunste en de praktijk van 't linnen kopen en verkopen en te staen in haar winckel en te dienen sulkx een eerbare dochter betaamt. Eelhout zal Sara in huis nemen, de kost geven, bewassen, en in alles te onderwijzen. Voor welke kost Massons belooft voor het eerste jaar honderd gulden te geven, het tweede jaar wordt niets gegeven, en het derde jaar zal Eelhout, behalve kost, de honderd gulden weer aan Sara teruggeven.

* 1635, 9-9: SA Amsterdam, 5075 NA nots. [L.Lamberti] [579-p. 909]: huwelijkse voorwaarden van Arent van de Cruijs, jongman (geassisteerd met Jacob en Abraham Boots, zijn ooms), toekomende bruidegom, en Sara Verbiest Hendrickxsdr., toekomde bruid, geassist met (doorgehaald: Hendrick Bosman, haar oom), Agneta Massons, haar grootmoeder, en Hendrick Bosman haar oom en dr. Steven Bacher haar goede bekende. Arent van der Cruijs brengt ten huwelijk in, van zijn beide ooms elk 50 pond Vlaams, belopende samen fl 600,- en Abraham Boots geeft hem bovendien ‘eerlijke bruilofts kledinge en redinge’, en Sara Verbiest brengt (gegarandeerd door grootmoeder en diens schoonzoon Bosman) fl 400,- in, alsmede gekleed en gereed, plus een  bediende zijn toebehoren en enig inboedel ter discretie van Massons – en die bijdrage wordt niet gekort op het erfdeel dat ze van oma t.z.t. zal ontvangen: haar broers zullen haar dat niet mogen afkorten. Wel zal het in lijn gebracht moeten worden met wat de dochter van Agneta Massons (de vrouw van Hendrick Bosman) ontvangt. 

* 1635, 25-10: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw [443-559]: Arent van de Cruijsen, van Ceulen, IJsercramer, out 22 jare, noch een moeder tot Ceulen hebbe, geassist met sijn oom Abraham Boost, woont op de Coninxsgracht, en Saara Verbiest, van A., 22 jaren, woont op de Keijsersgracht, geassist met Agnete Massoons, haer bestemoeder, noch een moeder in IJrlant hebbe (w.g. Arent van de Crueijs, Sara Ver Biest)

* 1636, 10-7: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Nieuwe Kerk: Arendt van der Cruijs in de Warmoesstraet, een kint op 't hooch coor fl 8:-

* 1637, 24-3: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen Nieuwe Kerk [42-15]: Arent van den Cruijs, Sara Verbiest, get: Jacob Bots - Angnietje

* 1637, 16-4: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Oude Kerk [1045-96]: een kint van Arent van de Kruijs komt uijt de Warmusstraet, fl 4:-

* 1640, 6-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen Nieuwe Kerk [42-195]: Arent van de Cruijs, Sara Verbiest, get: Gilles de Haes - Maria

* 1642, 20-5: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen Nieuwe Kerk [42-308]: Arent van de Cruijs, Sara Verbiest, get: Anneken van Mildert - Abraham

* 1646, 26-8: Stadsarchief Amsterdam, DTB dopen oude Kerk [8-101]: Arent van de Kruijsse, Sara Verbiest - Giljoen Verbiest en Marija de Lange - Sara.

* 1653, 13-9: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Nieuwe Kerk [1055A-25]: Arnout vande Kruijs, in de Warmoestraet, een kint fl 4:-

* 1655, 17-12: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Nieuwe Kerk [1055-83v]: Arnout van de Kruijs, kramkint, Nu:dick, fl 4:-

* 1656, 14-3: Stadsarchief Amsterdam, DTB begraven Zuiderkerk [1091-47]: Kekr do[o]dt den 14 dito Arent van de Cruijssen eijgen graf, letter F <of E?> w , comt fl 8:-

* 1656, 14-3: Stadsarchief Amsterdam, Weeskamer begraafregister Zuiderkerk: Arent vande Cruijsse op de Herengracht bij de Spiegelstraat. 1 kind.

* 1656, 20-10: Stadsarchief Amsterdam, DTB ondertrouw [476-384]: Arnoud van de Cruijs, van Ceulen, IJsercramer, wed:r van Sara Verbiest, geasist met Isack Vervelen, woont in de Biersstraet, en Maria Danckert, van A., out 43 jaren, ouders doot, geassist met Catrina Heems, woont in de Molsteegh. (w.g. Arnout van de Cruijs; Maria Danckaert) (i.m.: Hij heeft den 12 Octob: 1656 den weescamer voldaen) - ik heb die weeskamerinbreng niet aangetroffen.

openstaande vragen / discussie

In Amsterdam is het begraven van Arent van de Cruijs niet te vinden; de begraven Arent van de Cruijs in 1656 kan onze Arent niet zijn, omdat die een half jaar later, onder de naam Arnoud, maar wel als weduwnaar van Sara Verbies, hertrouwt. Ook het overlijden van de tweede vrouw, Maria Dankaert, is niet gevonden, evenmin als het begraven van Sara Verbiest.

Er is nog een andere Arend van de Cruijs in Amsterdam, medio 17e eeuw, die o.a. met A. van Swaenswijk trouwt.

Heel merkwaardig is de huwelijksinschrijving van Aernout van de Cruijs de Jonge, van A., 23 jaer, geassist met sijn vader Aernout van de Cruijs, winckelier wonende in de Warmoesstraat, ondertr. 24-3-1651 Susanna van Halewijn van A. 29 jaar, (...haar zuster Sara van Halewijn.)

Het is heel verwarrend dat er Arnoud, Adriaen en Arend van der Cruijs(se) leven in de 17e eeuw, waarbij in elk geval Arnoud en Arend ook door elkaar gebruikt worden. Ik tref Arent van der Cruijs (of een spellingsvariant)  niet aan in de inbrengregisters v

In het faillissement van Guillaume Verbiest, de broer van Sara, stelt Arend van de Cruijs Geraerdts zich in 1655 borg. 

voorouders:

* 1627, 9-6: Stadsarchief Amsterdam, 5075 NA Nots. L. Lamberti [575 akte 29303]: testament van Agneta Massons, weduwe Guillaume Verbiest. Verwijst naar een mutueel testament dd 19-11-1616 F. van Banchem

[NB: nog doen: de transportregisters - Guillaume Verbiest koopt in 1604 o.a. Melckmarkt.]