Biografie van Charles Int Panis

Charles Int Panis (ook In’t Panis) was een 19de eeuws kunstschilder. Hij werd in Antwerpen geboren op 19 juni 1844 als Joannes Franciscus Carolus Int Panis, als vierde kind van een Limburgse vader (die dan al 53 jaar oud is) en een 22 jaar jongere Antwerpse moeder. Zijn vader leeft dan al 2 jaar van een klein pensioen (als oud-postillion bij de net oprichte Belgische post).

Bij zijn geboorte woont het gezin aan de Lange Nieuwstraat, maar ze verhuizen vaak. Korte tijd woont hij ook in de Jodenstraat, vlak bij het Rubenshuis, in de Lange Klarenstraat en in de Meirsteeg. Als hij 5 jaar oud is, overlijden zijn vader en zijn twee zussen, 7 en 10 jaar oud, op amper enkele dagen tijd aan cholera. De zusjes worden samen naar het Sint-Elisabeth ziekenhuis gebracht. Die maand augustus 1849 overlijden in Sint Elisabeth meer dan 300 patiënten. Vader Charles sr. overlijdt thuis. Zijn moeder moet het rooien met een weduwen pensioen.

Over Charles jonge leven is verder weinig tot niks bekend. Mogelijk woonde hij een tijd in de Meirsteeg (nu de Leysstraat) vlak bij kunstschilder Hendrik Leys. Later woont hij bij zijn moeder aan de Roozenstraat nr 40 en klust bij als schildersgast. Een aantal kleine ongedateerde schilderijtjes op glas zijn mogelijk vroege werken, hoewel de handtekening wat afwijkt van deze op brieven, documenten en latere werken. Ze tonen stillevens van gedekte tafels met vruchten, borden en kannen.

Twee ongedateerde stillevens op glas getekend Charles Int Panis (plaats onbekend)

Vanaf 1861-1864 vinden we hem terug aan de Koninklijke Academie voor schone kunsten in Antwerpen die in die periode een sterke groei kende en haar 200-jarig bestaan vierde. De resultaten van de studenten worden gepubliceerd in dagbladen. Charles volgt er de richting "Bouwkunde" en “Kunst toegepast op de stielen” in de middelbare graad. In 1864 wint hij daar een een eerste en een tweede prijs (voor 'teekening naer het pleister en voor decoratieschildering van Prof. Schaefels).

Links: Medaille 1ste prijs: dessin d'ornements d'apres le platre voor C. I. Panis 1864 (privé archief)

Rechts: Het Handelsblad van 6 mei 1866 publiceert de resultaten van de studenten van de Antwerpse Academie

(p.2; Bron Koninklijke Bibliotheek van België)

In 1866 en 1867 krijgt hij les van Frans Andries Durlet (toen "leraar der bouwkunde en der tekening toegepast op kunst en nijverheid") en Charles wint telkens de tweede prijs.

Na het overlijden van Prof. Durlet in 1867 zet Charles Int Panis zijn hogere studies verder aan de Antwerpse Academie. In 1868 krijgt hij volgens de archieven van het "Nationaal hoger instituut en koninklijk academie voor schone kunsten Antwerpen" een eervolle vermelding voor een tentoonstelling van zijn werk. In 1869 haalt hij zelfs de eerste prijs “uitmuntendheid met zilveren medaille groot vaandel”.

Onder leiding van de jonge Prof. Baeckelmans die in 1867 Durlet opvolgde zet hij zijn studies verder tot in 1871, het jaar waarin ook Baeckelmans geheel onverwacht overlijdt.

Hij kwam voor zover bekend nooit in contact met de beruchte Prof. Siberdt (die enige tijd later zowel Vincent Van Gogh als Eugeen Van Mieghem zou wegsturen).

Charles studeert af als primus. Hij gaat aan het werk als restaurateur in het Museum voor schone kunsten. Hij huwt in 1875 Joanna Petronella Van den Sande, een meisje uit de Seefhoek, maar geboren in de Kempen (Halle-Zoersel). Ze gaan kort na hun huwelijk aan de Steenhouwersvest 14 wonen (in 1885 nog verbouwd en thans een beschermd monument) en hij begint vlakbij (Oever 20-22) ook een (decoratie)schildersbedrijf.

Johanna Petronella Van den Sande zijn echtgenote

Eén van zijn opdrachten in 1878 was het versieren van de Antwerpse O.L.V. kathedraal voor Maria Hemelvaart op 15 augustus. 'Het Handelsblad' bericht daar uitgebreid over op 14/8/1878 en besluit dat MM Int Panis in deze 'zoo moeilijke taak, volkomen is gelukt'.

Het Handelsblad van 14 augustus 1878 over de versiering van de OLV Kathedraal

Op 1/1/1890 krijgt Charles nog een milieuvergunning van de Stad Antwerpen voor een "bergplaats voor hoogstens 300 liter ontvlambare stoffen" op de Oever 20-22 (bron: Felixarchief). Op het einde van zijn leven laat hij zijn schildersbedrijf over en in December 1893 begint hij nog een winkel in de Breedestraat nr.39 waar o.a. lucifers worden verkocht.

Het echtpaar krijgt op korte tijd 3 zonen (Ernest °1876, Florent °1877 en Emiel °1879). Alle drie gaan ze naar de Antwerpse academie, en zowel Ernest als Emiel treden nadien in hun vaders voetsporen en gaan aan de slag in zijn schildersbedrijf. Ze staan op hun beurt bekend als kunstschilders van stillevens en landschappen en werkten lange als decoratieschilders voor de gebroeders Van den Wildenbergh.

Ernest werkte mee aan de restauratie van kunstwerken in Antwerpse kerken (hij vergulde bv. de haan van de Onze Lieve Vrouwe kathedraal) en schilderde een kruisweg in een Nederlandse kerk, maar was bij zijn overlijden in 1950 een relatief onbekend kunstenaar. Zijn echtgenote Maria Catharina Van Mieghem overleed een paar dagen later (zij is voor zover bekend geen familie van Eugeen Van Mieghem).

Florent Int Panis werd op 13-jarige leeftijd geportretteerd door de jonge kunstschilder Frans Mortelmans, die later naam maakte als bloemenschilder. Flor stopte later hij zijn studies aan de academie en opende een kapperszaak aan Nieuwstad.

Emiel was hout- en decoratieschilder en schilderde bv. ook orgels. Door de aard van het werk van vader en zoons Int Panis zijn slechts weinig werken bekend aangezien ze meestal niet werden ondertekend.

Sint-Andries in Antwerpen en gevel (vermoedelijk in de Bijlengang in de Breedestraat) door Ernest Int Panis de oudste zoon van Charles Int Panis

Portretten van Florent Int Panis ( links als jongeling door Frans Mortelmans, ~1891 en rechts foto ~1899)

Minnewater in Brugge en winters landschap met windmolen door Emiel In't Panis de jongste zoon van Charles Int Panis

Charles jongere broer Henri is avontuurlijker aangelegd en is één van de 126 Antwerpenaars die zich laten inlijven bij de Pauselijke troepen (Zuavi pontifici). Hij keert terug uit Italië en trouwt in 1877 met Melania Barbara Verhaert, de zus van de bekende schilder Piet Verhaert. Zowel Charles Int Panis als Piet Verhaert zijn getuigen en ondertekenen samen de huwelijksakte.

Het laatste spoor van Charles Int Panis is een ets getiteld “La Malice Enfantine” gedateerd 1894.

Hij overlijdt op 24 April 1897 in Antwerpen, amper 52 jaar oud. Hij was dan erg kortademig, mogelijk ten gevolge van blootstelling aan pigmenten en terpentijn waarvan hij grote hoeveelheden had opgeslagen.

Ets “La Malice Enfantine” 1894, Charles Int Panis (privé archief Jennes)

Laatste update April 2020