Prof. Alberto Fornasari van de Universiteit van Bari vertelt over het potentieel van virtual reality in het traditionele onderwijs en het belang van het aanbieden van verschillende culturele prikkels aan leerlingen.

De opkomende digitale technologieën hebben geleid tot een meeslependere, multi-zintuiglijke en participatieve benadering van kennis. ICT biedt de mogelijkheid om de aanpak in het onderwijs te herdenken: aansluitend bij de leefwereld van de leerlingen, op een meer geëngageerde manier en met een synergie tussen verschillende benaderingen: het traditionele naast het multimediale.

Het is belangrijk om leerlingen te ondersteunen om interculturele competenties op te bouwen: door hen laten kennis te maken met andere culturen, worden ze aangezet om meerdere standpunten in te nemen, om zichzelf te zien door de bril van anderen én om de realiteit vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Zo  leren ze om diversiteit te waarderen en om kosmopolitische vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn om te leven in een mondiale samenleving.

Paloma Díaz, is professor aan de Universiteit Carlos III in Madrid en behoort tot de onderzoeksgroep “Interactive Systems” van de afdeling Computerwetenschappen.

Paloma is van mening dat Virtual Reality een zeer krachtig hulpmiddel kan zijn voor tieners bij het omgaan met interculturele zaken, omdat het mogelijkheden biedt om van culturele bezienswaardigheden te genieten zonder dat ze daar ter plaatse voor hoeven te zijn. Het zorgt ook voor meer interactie, omdat interactieve activiteiten kunnen worden opgenomen in VR. Tot slot benadrukt Paloma dat VR op geen enkele manier de realiteit vervangt, maar compatibel is met haar activiteiten. 

Dorien Quik is de voorzitter van de Boeddhistische stichting, die heeft bijgedragen aan het ART-project door hun tempel en bibliotheek te laten visualiseren voor de leerlingen die aan dit project deelnemen.

Dorien werkte ook nauw samen met PRO WORK om het lesmateriaal te ontwikkelen en in het interview bespraken ze het belang van dit project voor deze leerlingen, inclusief dus het lesmateriaal. Hier hebben ze zich gericht op het veilig voelen bij jezelf (zelfs door meditaties!) maar ook op het veerkrachtig zijn tegen de meningen/uitingen van anderen. Ze hebben dit in het interview nog eens besproken en Dorien gaf aan dat het heel belangrijk is om dit vroeg door te geven aan jongeren. Het VR-aspect maakt deze 'reis' wat haar betreft nog interessanter en zorgt ervoor dat het 'oude' het 'nieuwe' kan ontmoeten en verder kan in een mooie nieuwe toekomst. Een zeer interessante samenwerking en een mooi interview, waarin nogmaals de waarde van dit project wordt vastgesteld. 

Eerst zien jullie wat sfeerbeelden van de pilots op de BenedictusPoort in Ledeberg. Op 8 maart testten we het VR-materiaal bij leerlingen van het vierde jaar doorstroomfinaliteit (domeingebonden) en dubbele finaliteit. De leerlingen waren zeer enthousiast over de ontworpen materialen en konden vlot overweg met de VR-technologie.

 In het tweede luik volgt een interview met Korneel Vandamme. Korneel is leerkracht geschiedenis en economie op het Bernarduscollege van Oudenaarde. Zijn leerlingen namen in mei 2022 ook deel aan de eerste Belgische pilot. Ook hier ging het om leerlingen van het vierde jaar, maar uit een andere finaliteit (doorstroom – domeinoverstijgend; de meest theoretische/abstracte richtingen). Net als de leerlingen van BenedictusPoort Ledeberg wisten zij ook het virtuele bezoek te waarderen.

De ART VR-methode is een enorme meerwaarde volgens de geschiedenisleerkracht. Het maakt het mogelijk om verschillende plaatsen te bezoeken, zonder dat hij en zijn klassen zich moeten verplaatsen. Bovendien konden de leerlingen snel overweg met de VR-brillen. Via de vragen en opdrachten in de kubussen werden ze uitgedaagd om gericht te kijken en bleven de inhouden ook beter hangen.

Korneel geeft aan dat de ART VR-omgeving perfect bruikbaar is in zijn lessen. Een bezoek ‘om te bezoeken’ biedt volgens hem niet echt een meerwaarde. Het is des te interessanter – en dat gaven de leerlingen ook aan – als het materiaal gekoppeld kan worden aan de leerinhouden die de leerlingen behandelen in de reguliere lessen. Het bezoek aan de protestantse kerk van de Geuzenhoek (BE), koppelt hij graag aan de lessen over de reformatie. De romaanse kunst die Siglo 22 (SP) opnam in de VR-omgeving, passen bij zijn lessen kunstgeschiedenis. De materialen m.b.t. islamitisch Spanje laat hij zijn leerlingen verkennen in de lessen over de conquista en reconquista. Bovendien raadt hij zijn collega’s aan om te kijken welke bezoeken zij kunnen doen binnen hun lessen.

Het is een extra plus voor Korneel dat binnen deze  virtuele omgeving gewerkt wordt aan (wereld)burgerschapscompetenties. Via de vraagstellingen wordt niet alleen het kritisch denken bij leerlingen aangewakkerd, maar leren ze ook internationale attitude aan te nemen, een mening te vormen en respect te tonen voor ‘het andere’ (bv. andere religies en culturen).

Tot slot vroegen we aan Korneel voor welke andere thema’s VR een meerwaarde kan bieden in zijn lessen. Omdat er in het Vlaamse onderwijs ook een sleutelcompetentie ‘burgerschap’ is en deze doelen deels zijn opgenomen in het leerplan geschiedenis, lijkt het voor Korneel boeiend om de werking van verschillende bestuursinstellingen via VR toegankelijk te maken.

 In het derde luikje zijn Renzo en Jelle aan het woord, twee eerstejaarsstudenten van de educatieve bachelor voor lager onderwijs (Arteveldehogeschool). Zij maakten op de International Days van hun opleiding (eerste Belgische Multiplier Event) kennis met ART. Ook zij waren enorm enthousiast over het materiaal. In het interview vertellen zij wat voor hen de voordelen zijn van de VR-omgeving.

Veel kijkplezier!