บ่อเกลือพันปี
บ่อเกลือพันปี
บ่อเกลือพันปี
สถานที่ ที่ตั้ง : 2013 ตำบล บ่อโพธิ์ อำเภอนครไทย พิษณุโลก 65120 บ้านบ่อโพธิ์ หมู่ที่ 1 ตำบลบ่อโพธิ์
อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก
บ่อเกลือพันปี
ประวัติบ่อเกลือพันปี หมู่บ้านบ่อโพธิ์ เป็นหมู่บ้านที่อยู่เหนือสุดของอำเภอนครไทย ตั้งอยู่หมู่ที่ 1 ตำบลบ่อโพธิ์ อำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก อยู่ห่างจากตัวอำเภอนครไทยประมาณ 30 กิโลเมตร อยู่ห่างจากตัวจังหวัดพิษณุโลกประมาณ 130 กิโลเมตร และอยู่ห่างจากแนวเขตอำเภอ ด่านซ้ายจังหวัดเลยประมาณ 15 กิโลเมตร บ้านเรือนตั้งอยู่ตามที่ราบเชิงเขาและที่ราบริมน้ำ มีภูเขาล้อมรอบ มีลำน้ำเฟี้ยไหลผ่านหมู่บ้าน ชาวบ้านได้เล่าขานกันสืบต่อกันมาเกี่ยวกับบ่อเกลือพันปี
บ่อเกลือพันปีเป็นบ่อเกลือธรรมชาติที่ปรากฏมาตั้งแต่สมัยก่อนพุทธกาล โดยถือกำเนิดจากการที่ชาวเมืองเชียงของประเทศลาว มีงานประเพณีจุดบั้งไฟประจำปี เชื่อว่า บั้งไฟไปตกที่ใดจะเป็นบ่อเกลือที่นั่น ในการทำบั้งไฟใช้ต้นโพธิ์ทำ ครั้งหนึ่งได้มีการจัดบั้งไฟซึ่งได้ตกลงมากลางลำน้ำเฟี้ยด้านที่พุ่งลงเป็นด้านปลายลง ปักลึกลงไปในดินวัดได้ ประมาณ 12 ตาพระองค์เกิดอัศจรรย์ขึ้นน้ำที่อยู่ในโพรงต้นโพธิ์มีรสเค็มไหลออกมาตลอดทั้งปีไม่มีแห้ง ชาวบ้านจึงนำมาประกอบอาหารและตั้งชื่อบ่อน้ำเค็มนี้ว่า “บ่อโพธิ์” บ่อเกลือพันปี ถูกตั้งชื่อขึ้นในสมัยพ่อขุนบางกลาท่าวเจ้าเมืองบางยาง (นครไทยในปัจจุบัน) ได้ยกทัพไปตีเมืองขอมเพื่อขยายอาณาเขตให้กว้างขวางขึ้น เมื่อพาไพร่พลเดินทางมาถึงบ้านบ่อโพธิ์ จึงหยุดพักและตั้งทัพที่บ้านบ่อใต้ที่ผาประตูเมือง ทหารออกมาหาเสบียงอาหารตามหมู่บ้านพบบ่อน้ำที่ใสสะอาดที่ใช้ต้นโพธิ์ทำเป็นวงบ่อ เมื่อตักขึ้นมาชิมพบว่ามีรสเค็ม จึงตัดกระบอกไม้ไผ่นำไปกราบทูลพ่อขุนบางกลางท่าวได้ชิมน้ำ และได้สั่งให้ทหารต้มน้ำในกระทะที่วางบนกันเซา (หิน 3 ก้อนทำเป็นเตา) ปรากฏว่าน้ำนั้นตกผลึกเป็นเมล็ดเกลือสีขาว ใช้ประกอบอาหารให้มีรสเค็มได้ใช้เป็นเสบียงอาหารไปรบกับขอมที่กรุงสุโขทัย เผยแพร่ให้ผู้คนทั่วไปได้รู้และตั้งชื่อว่าบ่อเกลือพันปี เมือยกทัพกลับมีทหารกลุ่มหนึ่งตั้งรกรากและอาศัยอยู่ในหมู่บ้านนี้ทำเกลือขายแลกเปลี่ยนสินค้าที่ใช้ดำรงชีวิตประจำวัน และกลายเป็นบรรพบุรุษของชาวบ้านบ่อโพธิ์ ลำน้ำเฟี้ยมีต้นกำเนิดในเขตเทือกเขาบริเวณรอยต่อระหว่างอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย กับอำเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก ไหลผ่านพื้นที่ตำบลบ่อโพธิ์ ตำบลยางโกลน และรวมเป็นส่วนหนึ่งของแม่น้ำแควน้อยในเขตตำบลเนินเพิ่ม อำเภอนครไทย ความยาวประมาณ ๓๐ กิโลเมตร ลำน้ำเฟี้ยมีความสำคัญมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ เนื่องจากว่าบริเวณต้นน้ำมีการพบแหล่งเกลือสินเธาว์กระจายอยู่หลายแห่ง
บ้านบ่อโพธิ์” เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในหุบเขาริมน้ำเฟี้ยดังกล่าว มีบ้านเรือนกว่า ๑๕๐ หลังคาเรือน ตั้งกระจายอยู่ตามไหล่เขาสองฝั่งลำน้ำเฟี้ย ที่ตั้งของหมู่บ้านอยู่ห่างจากตัวอำเภอนครไทยประมาณ ๓๐ กิโลเมตร และอยู่ห่างจากตัวอำเภอด่านซ้ายประมาณ ๑๕ กิโลเมตร บ่อโพธิ์เป็นหมู่บ้านที่อยู่ชายขอบของจังหวัดพิษณุโลก และภาคเหนือตอนล่างที่ติดต่อกับอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ซึ่งเป็นอำเภอชายขอบของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่มาของชื่อหมู่บ้านก็มาจากชื่อของบ่อเกลือโบราณซึ่งเป็นที่รู้จักในท้องถิ่นแห่งนี้เป็นอย่างดี
ผู้เรียบเรียง นางบัวเรือน บุญธรรม
ผู้เขียน นางบัวเรือน บุญธรรม
ผู้ถ่ายภาพ นายกันติทัต ทองคำ
ผู้ให้ข้อมูล นางลำไพ จันทูล