De meesterproef is een begrip wat stamt uit de middeleeuwen. Het werd het eerst toegepast in de zestiende eeuw door goudsmeden, zilversmeden en tingieters. Het was een werkstuk dat door een ambachtsman in opleiding werd gemaakt om lid te kunnen worden van het gilde. Het gilde was een soort van belangenorganisatie voor een bepaald beroep. De meesterproef had als doel om alleen gekwalificeerde ambachtsmannen toe te laten tot het beroep.

Het profielwerkstuk is een onderdeel van het examen HAVO en VWO. Je zou het kunnen zien als de meesterproef van je gehele middelbare schoolcarrière. Het idee is dat je een werkstuk gaat maken waarin je de in de afgelopen jaren verworven kennis, inzicht en vaardigheden naar voren laat komen. Je kunt daarbij onder andere denken aan communicatieve vaardigheden, onderzoeksvaardigheden of informatie­verwerkings­vaardigheden. Het pws is daarmee niet alleen een onderdeel van het examen, maar ook een belangrijke voorbereiding op HBO of WO. Daarnaast zijn er steeds meer opleidingen die vragen om het aanleveren van een portfolio om toegang te krijgen tot de opleiding. Het pws kan hier een belangrijk onderdeel van zijn.

 Het pws kan op verschillende manieren worden ingevuld. Je kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan een theoretisch literatuuronderzoek of een statistisch onderzoek. Een praktisch onderzoek van natuurwetenschappelijke- of sociaal­wetenschappelijke aard behoort ook tot de mogelijkheden. Ook zou je kunnen denken aan een technisch of creatief ontwerp. Het bepalen van de vorm van het PWS moet altijd gebeuren in overleg met de begeleidende docent.

Een profielwerkstuk wordt vaak op school uitgevoerd. Dit hoeft echter niet! In overleg met de begeleider kan ook worden samengewerkt met een bedrijf of een instelling, bijvoorbeeld een gemeente of een ziekenhuis. Je kunt dan vaak een profielwerkstuk doen wat boeiender en vaak heel relevant is. Daarnaast geeft het een unieke kijk in de beroepspraktijk.

De eisen voor het profielwerkstuk zijn als volgt:

• Studielast: 80 uur per persoon.

• In tweetallen.

• De leerlingen moet voldoen aan alle fases, anders kan er geen cijfer worden toegekend.

• Er moet worden voldaan aan de inleverdata. Er worden punten toegekend aan het op tijd inleveren van de fases en het nakomen van afspraken.  

• Het PWS moet worden opgesteld in eigen bewoordingen en op een juiste manier onderbouwd door bronnen zoals beschreven in het document Het gebruik van bronnen (zie fase 2).

• Het werkstuk moet worden opgemaakt volgens het document Schrijven van een verslag (zie fase 2).

• Het verloop van het PWS moet worden vastgelegd in een logboek (zie fase 1).

• Inleveren van de diverse fases vindt plaats via Google Classroom.

• TTO leerlingen maken het profielwerkstuk geheel in het Engels.

• Er moet een keuze worden gemaakt uit vakken met een studielast van minimaal 320 uur (HAVO) of minimaal 400 uur (VWO). Dit betreft de vakken: NE, EN, FA, DU, EC, MO, AK, GS, MW, WI, NA, SK, BI, TE, HA, IN,  BSM en FI (vwo).

Aandachtspunten:

• Er kunnen vakken niet in aanmerking komen voor het PWS, wanneer er geen docenten voor begeleiding beschikbaar zijn.

• Het is mogelijk dat niet voldaan kan worden aan de keuzes van de leerling betreffende het vak, wanneer er onvoldoende docenten voor begeleiding beschikbaar zijn.

• De leerling is vrij in de keuze van partner, mits dit past binnen de keuze van het  vak en het schoolniveau.

• De begeleider mag de leerling verplichten tot het maken van verslagen van de begeleidingsgesprekken.

• De begeleider mag de leerling verplichten tot het wekelijks inleveren van het logboek.

• Indien één leerling van de groep een tweetalige opleiding volgt wordt het gehele PWS in het Engels gemaakt, uiteraard geldt dit ook als beide leerlingen een tweetalige opleiding volgen.

In principe werken twee leerlingen samen aan een pws: je moet dus op zoek naar een geschikte partner. Denk hierbij niet alleen aan wie een gezellige partner is, maar denk vooral aan wie een goede aanvulling is op jouw talenten en andersom.

Het vak of de vakken waarbinnen jullie het pws gaan maken kunnen jullie kiezen uit de vakken die jullie volgen en een studielast hebben van minimaal 320 uur op de HAVO of minimaal 400 uur op het VWO. Het profielwerkstuk kan binnen meerdere vakken vallen, mits er een bepaalde overlap is. Het is zelfs een meerwaarde wanneer je pws binnen twee vakken wordt uitgevoerd. Je moet voor de keuze van het vak of de vakken een eerste en een tweede keuze opgeven. Er wordt geprobeerd om zo veel mogelijk mensen hierin tegemoet te komen, maar in de praktijk is dit niet altijd haalbaar. Kies dus voor drie vakken waar jullie allebei wat mee hebben, want je moet aardig wat tijd investeren in het pws. Het pws bestaat uit een studielast van tachtig uur per eindexamenkandidaat.

Wanneer je weet welk vak je krijgt toegewezen kun je starten met de eerste fase: het plan van aanpak. Deze fase vindt plaats in het voorexamenjaar. Je kiest samen met je partner een onderwerp voor het PWS. De onderwerpkeuze is belangrijk; het moet voldoende niveau en diepgang hebben. Dit moeten jullie te zijner tijd altijd met je begeleider(s) bespreken. Vervolgens ga je hoofd- en deelvragen opstellen, eventueel een onderzoeksopzet opstellen, literatuur verzamelen en een planning maken. 

Wanneer de eerste fase is goedgekeurd door je begeleider, mag je aan het begin van het examenjaar starten met fase twee. Deze fase is geheel gericht op het schrijven van je verslag, verdeeld in een concept en een definitieve versie. In fase 2A werk je aan het concept. Dit wordt beoordeeld door je begeleider en van advies voorzien. Wanneer fase 2A is goedgekeurd, kun je starten met fase 2B: het definitieve werkstuk. Ook deze wordt weer beoordeeld door je begeleider.

 Het profielwerkstuk is je meesterproef en iets om trots op te zijn. Dit is iets wat je mag delen met anderen. De derde fase bestaat dan ook uit het geven van een presentatie over je pws (Fase 3A). Dit vindt plaats op een speciale middag of avond waarop alle leerlingen hun werkstuk zullen presenteren met behulp van een poster. Na de presentaties maak je individueel een korte video waarin je reflecteert op het geheel (Fase 3B) en volgt een eindgesprek met je begeleider(s).

Let op! Indien één leerling van de groep een tweetalige opleiding volgt wordt het gehele PWS in het Engels gemaakt, uiteraard geldt dit ook als beide leerlingen een tweetalige opleiding volgen.

De beoordeling vindt plaats door de begeleidende docent en eventueel door een tweede docent wanneer er sprake is van een PWS bij twee verschillende vakken. De eventuele begeleider van een bedrijf of instelling kan ook worden gevraagd om het geheel te beoordelen. De weging van dit cijfer (ten opzichte van het cijfer van de vakdocent) wordt van tevoren bepaald door de begeleider van school in overleg met de externe begeleider.

Vraag je begeleider naar eventuele specifieke eisen die het gekozen vak stelt aan het profielwerkstuk.

Er is een viertal beoordelingsmomenten: de beoordeling van fase 1B, 2A, 2B en 3A. Voor de beoordeling kan gebruik worden gemaakt van het volgende beoordelingsformulier. Wanneer er een zogenaamde “no go” wordt toegekend, moet je de betreffende fase op dat punt verbeteren voordat je verder mag naar de volgende fase.

Deze formulieren zijn niet alleen te gebruiken bij de beoordeling, maar ook om te zien wat er per fase van je verwacht wordt. 

De verdeling van punten is als volgt:

Fase 1B : 25 punten

Fase 2A     : 25 punten

Fase 2B     : 50 punten

Fase 3A     : 20 punten

Op tijd inleveren en afspraken nakomen : 10 punten

Het cijfer wordt berekend volgens de formule: aantal punten / 130 * 9 + 1.

De reflectie wordt niet beoordeeld, maar vormt wel een verplicht onderdeel van het profielwerkstuk.

De beoordelingen van fase 1, 2A en 2B worden gevolgd door een gesprek met de begeleider. De begeleider kan daarin zijn beoordeling toelichten en aandachtspunten voor het verdere proces geven. Daarnaast geeft dit jou de mogelijkheid om vragen te stellen. Bij fase 3 geef je samen met je partner een posterpresentatie. Na afloop van deze presentatie maak je individueel korte video waarin je reflecteert op het proces van het gehele PWS. Wanneer de docent de reflecties heeft bekeken, volgt een afsluitend gesprek waarin onder andere de presentatie en het eindoordeel besproken wordt.

Let op: er worden ook punten toegekend aan het op tijd inleveren van de fases en het nakomen van afspraken.  

Het profielwerkstuk telt mee als onderdeel van het combinatiecijfer op je eindlijst. Dit combinatiecijfer bestaat uit het gemiddelde van de cijfers voor maatschappijleer, CKV en het profielwerkstuk. Voor het berekenen van het combinatiecijfer worden de op de cijferlijst vermelde afgeronde cijfers (bestaande uit gehele getallen) gemiddeld. Vervolgens wordt dit gemiddelde weer afgerond op het nabij liggende gehele getal (5,5 wordt dus een 6 en 5,45 wordt een 5).

Let op: alle cijfers van de onderdelen mogen niet lager zijn dan een 4 (afgerond; anders ben je automatisch gezakt!).

Let op! Indien één leerling van de groep een tweetalige opleiding volgt wordt het gehele PWS in het Engels gemaakt, uiteraard geldt dit ook als beide leerlingen een tweetalige opleiding volgen.