Oorlogsmonumenten in en rond Alkmaar

7 januari 1945 en 6 April 1945

In Castricum staat een monument ter herdenking van

1) De executie van 10 gijzelaars als vergelding voor een aanslag op een Duitse militair van het Marine Lazarett Heiloo. Zij werden op de weg Uitgeest - Limmen gefusilleerd.

1. Melle Jacob Bultena, 21 jaar, Uithuizen

2. Jacobus Lambertus Hordijk, 24 jaar, Utrecht

3. Rijk Henderik Dirk Maria Kroon, 35 jaar, Soest

4. Johan Coenraad Heriold Folmer van Hanxleden Houwert, 38 jaar, Amsterdam

5. Dirk de Geus, 38 jaar, Amsterdam

6. Ary Prins, 24 jaar, Dordrecht

7. Herbert Prins, 22 jaar, Dordrecht

8. Arend Cornelis Hijner, 22 jaar, Haarlem

9. Ernst Erik Woutman, 21 jaar, Amsterdam

10. Otto Paul Vrolijk, 26 jaar, Aamsterdam

2) De executie van 10 gijzelaars als vergelding voor een aanslag op een Duitse militair op een boerderij vlak bij het monument.

1. Johannes Pieter Coté, 37 jaar, Velsen

2. Wilhelmus Hendricus Pommerel, 51 jaar, Hoorn

3. Michiel van Marle, 29 jaar, Zaandam

4. Pieter Gerardus Koning, 22 jaar, Stompetoren

5. Frederik Johannes Haverkamp, 41 jaar, Alkmaar

6. Johannes Michael Smoorenburg, 23 jaar, Amsterdam

7. Stephanus Martinus Middelhoff, 21 jaar, Alkmaar

8. Adrianus Johannes de Rooij, 21 jaar, Badhoevedorp

9. Hendrik Heerschop, 18 jaar, Hilversum

10. Nicolaas Godijn, 44 jaar, Hilversum

4 februari 1945

Jan Jaap Wagenaar, ondergedoken na de Slag bij Rustenburg wordt tijdens onderduik in Heiloo verraden. Op z’n vlucht voor Landwachters uit Heiloo wordt hij aangeschoten en, na opname in het Marine Lazarett Heiloo, overgebracht naar het Huis van bewaring in Amsterdam. Als represailles voor het verwonden van een Duitse soldaat, is hij met vier andere verzetsstrijders in Naarden gefusilleerd:

1. G. Degens, Hilversum

2. J.H. van Gangelen, Hilversum

3. A. van Groen, Diemen,

4. A.J. Walda, Hilversum

8 maart 1945

De op 19 februari gearresteerde Alkmaarder Jan Ferdinand Ris, wordt als represaille voor de aanslag op de Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland Rauter, met 52 andere mannen, bij de Amsteldijk in Amsterdam gefusilleerd. Deze 53 gefusilleerden waren onderdeel van de in totaal 263 Nederlanders die op verschillende plekken in het land voor het vuurpeloton zijn gezet als vergelding.

10 maart 1945

Als represaille voor de liquidatie van Ehlhardt, NSB’er en chef van de waterpolitie in Zaandam, worden vijf op 18 februari gearresteerde Alkmaarders doodgeschoten in Zaandam:

1. Gerard Cevat

2. Anton van de Kamer

3. Rens Rempt

4. Jan van Roon

5. Willem Zwart

12 maart 1945

De op 4 maart 1945 gearresteerde Alkmaarder Frans ten Pas wordt, met 29 andere verzetsmensen, in Amsterdam, 1ste Weteringplantsoen, doodgeschoten. Dit als represaille voor de moord op SS Hauptscharführer Ernst Wehner bij het Einsatzkommando Amsterdam.

Op 10 maart 1945 viel de Sicherheitsdienst een pand aan de Amsterdamse Stadhouderskade binnen. Hier bevond zich de centrale post van de Groep 2000, een illegale verzetsgroep opgericht door mej. J.J. van Tongeren. Alle leden van de groep hadden een codenummer dat was vastgelegd in een register. De 'sleutel' voor het register was in de tuin van het pand begraven. Om te voorkomen dat de bezetter de 'sleutel' zou vinden, drongen enkele verzetsleden op 11 maart 1945 het pand binnen. Daarbij ontstond een vuurgevecht, waarbij de SS Hauptscharführer Ernst Wehner (Kriminal Oberassistent van het Einsatzkommando Amsterdam) dodelijk werd getroffen.

Als vergelding werden de volgende dag 30 gevangenen uit het Huis van Bewaring overgebracht naar het Eerste Weteringplantsoen, tegenover het pand. Voor de ogen van honderden Amsterdammers die van de bezetter moesten toekijken, werden de gevangenen met drie salvo’s geëxecuteerd. De aan de Stadhouderskade wonende predikant dr. J. Koopman werd, kijkend vanuit zijn huis, eveneens dodelijk getroffen. De stoffelijke overschotten bleven nog lange tijd als waarschuwing liggen, voordat ze op een open vrachtwagen werden afgevoerd.