La filosofía de CEE Gorbeialde HBI es la de ser un centro educativo y no asistencial, por ello las líneas metodológicas y pedagógicas que consideramos más adecuadas con esta población son: la “Basale Stimulation”, la “Planificación centrada en la Persona”, los “Sistemas de Comunicación Aumentativas y Alternativas” y el “Método Teacch”.

Haciendo referencia al nuevo perfil que se acoge en el centro, en los últimos años se ha recibido y se sigue recibiendo la formación en los temas mencionados, lo que ha propiciado el cambio de visión, filosofía y metodología de trabajo.

• Basale Stimulation propone una pedagogía vinculada al cuerpo, al que considera el punto de partida para el autoconocimiento, así como para la relación con el otro y con el entorno y, por lo tanto, es clave y fundamental en la construcción de situaciones de aprendizaje. Se concreta en las áreas perceptivas básicas somática, vibratoria y vestibular:

• El área somática permite la vivencia del yo corporal (piel, musculatura, articulaciones…)

• El área vibratoria facilita la percepción del cuerpo a nivel interno y el acercamiento al mundo sonoro exterior.

• El área vestibular facilita la compresión y activación de las relaciones espaciales entre el propio cuerpo y el entorno.

Tableros de comunicación que contienen símbolos. Se pueden personalizar teniendo en cuenta las necesidades del alumnado.

ETRAN, panel transparente que se coloca en posición vertical. Generalmente es usado para señalar con la mirada.

• Dispositivos de alta tecnología

La comunicación y el lenguaje son esenciales para todo ser humano, para relacionarse con los demás, para aprender, para disfrutar y para participar en la sociedad. Los diversos sistemas  se adaptan a las necesidades del alumnado con edades y habilidades motrices, cognitivas y lingüísticas muy dispares para que no se sientan  frenados a causa de las dificultades en el lenguaje oral.

Método TEACCH es un método para trabajar con alumnado con TEA cuya característica esencial es la educación estructurada, que aprovecha las capacidades visoespaciales, las cuales estos alumnos y alumnas tienen preservadas, permitiéndoles procesar mejor la información visual que la auditiva y ofreciendo la ventaja de ser autónomo no solo en la realización de tareas sino en el cambio de una tarea a otra.

La enseñanza estructurada es una estrategia educativa  que responde a las necesidades individuales que caracteriza a las personas con TEA. La estructuración física del entorno, el uso de agendas y sistemas de trabajo y el desarrollo de materiales de trabajo visualmente claros y organizados son los componentes centrales de esta propuesta. 

El alumnado con TEA que utiliza estas estrategias están más tranquilos, más seguros de sí mismos y son capaces de trabajar de forma productiva e independiente durante periodos más largos de tiempo.

En función de las características de los alumnos y alumnas la intensidad de la metodología se irá adaptando y las respuestas serán individualizadas, diseñando y ajustando a las necesidades de cada uno y desarrollando de una forma global con la intervención y participación de los diferentes profesionales del equipo de trabajo interdisciplinar.

Basándonos en estas 4 líneas se realiza tanto el diagnóstico como el diseño de la intervención a realizar con el alumnado, adquiriendo mayor peso cada una de ellas dependiendo del momento en el que se encuentre. Tanto el diagnostico como el diseño de la intervención se realiza por el equipo interdisciplinar formado por el conjunto de profesionales que intervienen con cada alumno y alumna.

Gorbeialde HBIren filosofia hezkuntza-zentroa izatea da, eta ez asistentziala; horregatik, honako hauek dira egokienak iruditzen zaizkigun metodologia- eta pedagogia-ildoak: «Basale Stimulation», «Pertsonarengan oinarritutako plangintza», «Komunikazio handigarri eta alternatiboko sistemak» eta «Teacch metodoa».

Ikastetxean hartzen den profil berriari dagokionez, azken urteotan aipatutako gaiei buruzko prestakuntza jaso da eta jasotzen jarraitzen da, eta horrek ikuspegiaren, filosofiaren eta lan-metodologiaren aldaketa ekarri du.

Basale Stimulation-ek gorputzari lotutako pedagogia bat proposatzen du, autoezagutzarako eta bestearekiko eta ingurunearekiko harremanetarako abiapuntu gisa hartzen duena, eta, beraz, funtsezkoa da ikaskuntza-egoerak eraikitzeko. Oinarrizko pertzepzio-eremu somatiko, bibratibo eta bestibularretan zehazten da:

• Eremu somatikoak gorputz-NIAren bizipena ahalbidetzen du (larruazala, muskulatura, artikulazioak)

• Eremu bibratzaileak gorputzaren barne-pertzepzioa eta kanpoko soinu-mundura hurbiltzea errazten du.

• Eremu bestibularrak norberaren gorputzaren eta ingurunearen arteko erlazio espazialak ulertzea eta aktibatzea errazten du.

Garapena globaltzat hartzen da, eta pertsonak egiten duen edozein jardueratan eskeman ikus daitezkeen arloak aldi berean aktibatzen saiatzen da. Berez, guztiak elkarri lotuta daude eta balio bera dute. Jardueraren, beharren eta abarren arabera, bata edo bestea lehenetsi daiteke.

Horrela, ikastetxeko ikasleen garapenean laguntzeak kontuan hartzen ditu aurkezten diren eskaintza pedagogikoen osotasuna eta indibidualtasuna, behar bezain egokiak eta egituratuak izanik, eta horiek onartzeko, hautemateko eta esanahi bat emateko moduan egon daitezen. Bakoitza da bere garapenaren eragile eta bere bidean laguntzen duten profesionalak.

-Pertsona ardatz duen plangintza lan egiteko modu bat da, eta haren erreferente nagusia pertsona, interesak, gaitasunak, itxaropenak eta ametsak dira. Ondo sentiarazten duena ezagututa eta lagunduko dioten estrategiak garatuta. Horretarako, profesionalen konpromisoa dugu, ikasleen protagonismoa eta parte-hartze aktiboa ziurtatuz, haien helburu pertsonalak ezarriz eta bilatuz.

PCPren ikuspegiek hainbat elementu partekatzen dituzte (Mount, 2000; O`Brian, 2002; Kincaid eta Fox, 2002; Holburn eta Vietze, 2002; Bradley, 2004), eta zentroan egiten ditugu:

  -Ikasleak, diagnostiko-etiketak erabili beharrean, pertsonatzat hartzea.

  -Pertsonen gaitasunak aktiboki bilatzea.

  -Hobeto ezagutzen dituzten pertsonen (familia, lagunak) protagonismoa indartzea

  -Erabakiak errespetatzea eta hauteskundeak areagotzea.

  -Harremanak eta onarpen-sare komunitario bat eraikitzea

  -Laguntzak indibidualizatzea

- Komunikazio Gehigarria eta Alternatiboa (CAA) ahozko hizkuntzaren osagarri (handigarria) edo ordezko (alternatiboa) den komunikazioa da, ingurunearekin komunikazio eraginkorra izateko nahikoa ez denean. Horretarako, komunikazio-premia konplexuak dituzten pertsonek beren egunerokoa hobetzeko erabiltzen dituzten estrategia eta tresnen multzoari dagozkion KHASak erabiltzen dira.

KHASek hainbat sinbolo-sistema dituzte, grafikoak (argazkiak, marrazkiak, piktogramak, hitzak edo letrak) zein keinuzkoak (mimika, keinuak edo eskuzko zeinuak), eta, lehenengoen kasuan, laguntza-produktuak erabiltzea ere eskatzen du.

Baliabide teknologikoak barne hartzen dituzte, hala nola, hizketa artifizialeko komunikatzaileak, ordenagailu pertsonalak eta programa bereziak dituzten tabletak, mugikortasun oso murriztua duten pertsonentzat egokitutako sarbideak ahalbidetzen dituztenak. Era berean, zeinu piktografikoen eta ortografikoen sistemak txertatzea errazten dute, bai eta irteera-modu desberdinak ere, ahots-irteera barne.

• Teknologia baxuko gailuak 

Sinboloak dituzten komunikazio-taulak. Ikasleen beharrak kontuan hartuta pertsonalizatu daitezke.

ETRAN, posizio bertikalean jartzen den panel gardena. Normalean, begiradaz seinalatzeko erabiltzen da.

• Teknologia handiko gailuak 

Komunikazioa eta hizkuntza funtsezkoak dira pertsona ororentzat, besteekin harremanak izateko, ikasteko, gozatzeko eta gizartean parte hartzeko. Sistemak adin eta trebetasun motore, kognitibo eta linguistiko oso desberdinak dituzten ikasleen beharretara egokitzen dira, ahozko hizkuntzan dituzten zailtasunen ondorioz mugatuta senti ez daitezen. 

- TEACCH metodoa TEA duten ikasleekin lan egiteko metodo bat da. Haren funtsezko ezaugarria hezkuntza egituratua da, eta gaitasun bisoespazialak baliatzen ditu. Ikasle horiek gaitasun bisualak babestuta dituzte, ikusizko informazioa entzumenekoa baino hobeto prozesatzeko aukera ematen die, eta autonomoa izatearen abantaila eskaintzen die, bai zereginak egitean, bai zeregin batetik bestera aldatzean.

Irakaskuntza egituratua hezkuntza-premia bereziak dituzten pertsonen beharrizan indibidualei erantzuten dien hezkuntza-estrategia da. Proposamen honen osagai nagusiak honako hauek dira: ingurunearen egituraketa fisikoa, agenden eta lan-sistemen erabilera eta ikusmenaren aldetik argiak eta antolatuak diren lan-materialen garapena.

Estrategia horiek erabiltzen dituzten TEA duten ikasleak lasaiago daude, beren buruaz seguruagoak dira eta denbora luzeagoan modu produktiboan eta independentean lan egiteko gai dira.

Ikasleen ezaugarrien arabera, metodologiaren intentsitatea egokituz joango da, eta erantzunak indibidualizatuak izango dira, bakoitzaren beharretara egokituz eta diseinatuz, eta modu globalean garatuz diziplinarteko lan-taldeko profesionalen esku-hartzearekin eta parte-hartzearekin.

4 ildo horietan oinarrituta, ikasleekin egin beharreko esku-hartzearen diagnostikoa eta diseinua egiten dira, eta horietako bakoitzak pisu handiagoa hartzen du, dagoen unearen arabera. Esku-hartzearen diagnostikoa eta diseinua diziplinarteko taldeak egiten du. Talde hori ikasle bakoitzarekin esku hartzen duten profesionalek osatzen dute.