goierrikomb@gmb.eus

Kontuan hartzeko/Aviso de responsabilidad

Klikatu👈 / 👉 Pinchar

goierrikomb@gmb.eus

Hurrengo ibilaldia / Próxima salida

ARAMAIO (ETXAGUEN)-DIMA (SAN LORENTZO)

(2025-10-15ean, asteazkena)

Etxaguengo (mendiak) elizatetik abiatuko gara, mendi-bidetik Lezeagako lepora igotzeko. Han bat egingo dugu Aramaioko harana gobernatzen duen Orixoletik (1.128 m)(wikipedia) behera datorren IL/GR 12 zaharrarekin. Euskal Herria alderik alde zeharkatzen duen ibilbidea da IL/GR 12a. Euskal Herriko uren banalerroa (wikipedia) jarraitzen duen bidea. Laster Zabalaundin (google) izango gara, Anboto erraldoiaren azpian. Murumendiko dama gurekin etorri ote da hemen Anboton bizilekutzat duen kobaraino?

Berehala ibilbideko punturik altuenean izango gara, Pagozelai (1.002 m)(wklcdn.com) lepoan, hain zuzen ere. Handik Pol-Pol (wklcdn.com) metal-iturri ezagunera jaitsiko gara, eta pista zabaletik Urkiolagirreko tontorra inguratuko dugu Urkiolara iritsi baino lehen.

Segidan tontorrean gurutzea duen Saibiko (mendiak.eus) gailurrera (942 m) igoko gara. Aurretik, ordea, Urkiolako Parke Naturalaren interpretazio zentrotik gertu igaroko gara. Saibigain mendilerroa (mendiak.eus) atzean utzita, Iturriotz (wklcdn.com) aldera jaitsi eta Eskuagatxeko mendilerroan (mendiak.eus) murgilduko gara, non, Akalarrako lepoko zati batean, haitzak eta bidexkak nahasian izango ditugun. Akalarrako mendiko burdinola (haizeola) IV. eta V. mendeen artean datatu da Karbono-14 metodoa erabiliz. Beraz, mota honetako Bizkaiko aztarnategi zaharrena da.

Txumulutxueta gailurra ezkerretara utzita aterpe batera (wklcdn.com) iritsi, bide errazagoetatik Olarreta lepora (wklcdn.com) heldu eta eukalipto eta pinu artean III. mendean parrillan erreta hil zen martiriari eskainitako Balzolako San Lorentzo ermitara (wklcdn.com) jaitsiko gara. Ibilbide honetan Urkiolako Parke Naturala (urkiola.net) zeharkatuko dugu, gure zentzumenen gozamenerako.

Gehiago/Más

DIMA

Dima Bizkaiko udalerria da, Arratia eskualdekoa. Biztanle gehienak Ugarana auzoan bizi dira, Dimako herriburuan. Dima bailara luze bat da, Igorretik Otxandioraino doana eta ingurune oso malkartsu eta ikusgarrian kokatuta dagoena.

Udalerriko ibai nagusia Indusi ibaia da. Hego-ekialdetik ipar-mendebaldera doa, eta Arratia ibaian isurtzen ditu urak Igorren.

Nabarmentzekoak dira Baltzola auzoko kobak (wikimedia), geologikoki ikusgarriak eta eskalada egiteko egokiak. Josune Bereziartu eskalatzailea Baltzolako haitzuloko sabaian aritzeagatik ezaguna da mundu mailan. Bertan Goi Paleolitoko aztarnak aurkitu zituzten aspaldi. Eusko Jaurlaritzak kultura ondasun izendatu zuen 2017an.

Gainera Baltzolako inguruetan mitologiazko ipuin ugari jaso dituzte ikerlariek. Jentilak Baltzola inguruetako mendian bizi omen ziren gizaki eskerga batzuk ziren. Euren zaletasun bat harriak oso urrun jaurtitzea omen zen eta jendeari gauza asko irakatsi omen zioten, esate baterako garia ereiten edo burdina lantzen.

Batzuek diotenez, oraindik sorginek eta izpiritu batzuek ezkutaleku gisa erabiltzen dituzte. Kobak baino beherago Jentil-zubi (wikimedia) dago; harrizko arku natural horren azpitik pasatzen da Baltzolara joateko bidea. Legendak dioenez, jentilek egin zuten, alde batetik bestera pasatzeko.

Lihozko arropak eta izarak edukitzeak bizitza bigunagoa eta atseginagoa izateko balio izan du mendeetan zehar. Neolitikotik hasita kultura guztiek landu dute lihoa. Dimako emakumeek orokorrean eta Braulia Pujana dimoztarrak konkretuan lan handia egin dute liho-kultura horren barruan.