ในสมัยรัชกาลที่ 5 วัฒนธรรมทางนาฏศิลป์ของตะวันตกได้กระจายแพร่หลายเข้ามาในประเทศไทย ทําให้เกิดละครแบบต่างๆ ขึ้น เช่น ละครดึกดําบรรพ์ ดังที่ได้กล่าวไปบ้างแล้วในตอนต้น แต่ละครดึกดําบรรพ์ยังคงใช้ท่ารําของไทยเป็นหลัก และถือได้ว่าเป็นนาฏศิลป์ของไทยอย่างสมบูรณ์ ส่วนละครที่นําแบบอย่างของตะวันตกมาแสดงคือละครที่ไม่ใช้ท่ารําเลย ใช้แต่กิริยาท่าทางของคนธรรมดาสามัญที่ปฏิบัติกันอยู่ในชีวิตจริงเท่านั้น ได้แก่
1. ละครร้อง เป็นละครที่ใช้ท่าทางแบบสามัญธรรมดา ไม่มีการร่ายรํา แสดงบนเวที และมีการเปลี่ยนฉากตามท้องเรื่อง ละครร้องแบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
1) ละครร้องล้วนๆ การดําเนินเรื่องใช้เพลงร้องตลอดเรื่อง ไม่มีคําพูด ละครร้องล้วนๆ เช่นบทละครเรื่องสาวิตรี พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นต้น
2) ละครร้องสลับพูด การดําเนินเรื่องมีทั้งร้องและพูด แต่ยึดถือการร้องเป็นสําคัญ การพูดเป็นเพียงสอดแทรกและบทพูดทบทวนบทที่ร้องจบไปแล้วเท่านั้น ละครร้องประเภทนี้ได้รับความนิยมและรู้จักกันแพร่หลาย ดังนั้นเมื่อกล่าวถึงละครร้องมักจะหมายถึงละครร้องสลับพูดกันเป็นส่วนใหญ่ ละครร้องสลับพูด เช่นสาวเครือฟ้า ตุ๊กตายอดรัก เป็นต้น
2.ละครพูด เป็นละครที่ใช้ศิลปะในการพูดดําเนินเรื่อง เป็นละครแบบใหม่ที่สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ สยามมงกุฎราชกุมาร ทรงเป็นผู้ให้กําเนิด ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวละครพูดจะแบ่งได้ 2 ประเภท คือ
1) ละครพูดล้วนๆ ดําเนินเรื่องด้วยวิธีการพูด ตัวละครแสดงท่าทางตามธรรมชาติประกอบบทบาทไปตามเนื้อเรื่อง เป็นละครที่ได้รับความนิยมจนทุกวันนี้ เพราะแสดงได้ง่ายแบบสามัญชน ตัวละครไม่ต้องใช้เวลาฝึกฝนเป็นเวลานานๆเหมือนละครรํา ไม่ต้องมีดนตรีหรือการร้องเพลง แต่มีฉากและเปลี่ยนฉากตามท้องเรื่อง เรื่องที่นํามาแสดงอาจแต่งขึ้นหรือดัดแปลงมาจากต่างประเทศก็ได้
2) ละครพูดสลับลํา ลํา หมายถึง ลํานําหรือเพลง ละครพูดสลับลําจะดําเนินเรื่องด้วยการพุดและมีการร้องเพลงแทรกบ้าง เช่น ให้ตัวละครร้องเพื่อแสดงอารมณ์ของเรื่องหรือตัวละคร ซึ่งหากต้องการตัดเพลงออกจะต้องไม่เสียเรื่อง และเมื่อตัดออกก็เป็นเพียงละครพูดธรรมดา เรื่องที่ใช้แสดง เช่น เรื่องปล่อยแก ของนายบัวทองอิน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์บทร้องแทรก โดยใช้พระนามแฝงว่า “ศรีอยุธยา”