จักสานห้วยเกรียบ

ชื่ออาชีพ : จักสานหวาย บ้านห้วยเกรียบ 

รายละเอียดผู้ประกอบอาชีพ : บ้านห้วยเกรียบ หมู่บ้านแห่งนี้มีที่มาจากเมื่อครั้งแหลมตะลุมพุก จังหวัดนครศรีธรรมราช อุทกภัยครั้งใหญ่เมื่อปีพ.ศ. 2505 ชาวบ้านได้รับความเดือดร้อนจึงอพยพมาอาศัยอยู่ที่นี่ และสืบสานภูมิปัญญาในการผลิตเครื่องจักสานหวาย ซึ่งผลิตภัณฑ์หวายของที่นี่มีเอกลักษณ์พิเศษ คือ การนำเอาหวายดำมาเป็นส่วนประกอบในงานจักสานต่างๆ เช่น กระเป๋าหิ้ว ตะกร้า กระจาด ชุดขันโตกและตะกร้าหวายสี่เหลี่ยมหูพับ หรืองานชิ้นใหญ่อย่างเปลเด็ก มีทั้งสีหวายเรียบ และหวายที่ย้อมสีสันสวยงาม นอกจากนี้ยังมีผลิตภัณฑ์กะลามะพร้าว เช่น เครื่องประดับตกแต่ง เฟอร์นิเจอร์ เสื้อผ้า อาหารแปรรูปต่างๆ ยิ่งไปกว่านั้น บ้านห้วยเกรียบยังมีบริการโฮมสเตย์ด้วย 

สถานที่ตั้ง(พิกัด) ของผู้ประกอบอาชีพ :  254/1 หมู่ 4 ถนนเพชรเกษม ต.ทองมงคล อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ 77230 

หลักสูตรที่ได้รับการอนุมัติ : จักสานสร้างอาชีพ  

กระบวนการ/ขั้นตอนการดำเนินการ : หวาย เป็นไม้เลื้อยจัดอยู่ในตระกูลปาล์ม เป็นไม้เขต ร้อน มีคุณสมบัติพิเศษอยู่ที่ ความเหนียว สามารถดัด งอตัว ได้ ด้วยคุณสมบัติพิเศษนี้ทำให้หวาย กลายเป็นพืชเศรษฐกิจ ที่นิยมนำมาใช้เป็นเครื่องจักสาน จะพบได้มากในภาคอีสาน เมื่อนำหวายมาสร้างเป็นผลิตภัณฑ์ ก็จะมีนำหนักเบา สามารถ เคลื่อนย้ายได้ง่าย อีกทั้งยังมีราคาถูกว่าผลิตภัณฑ์ที่ทำจากไม้ หวายที่นำมาจักสานนั้นจะต้องเป็นหวายเส้นเล็ก เช่น หวายหอม หวายขนุน หวายน้ำ เป็นต้น ส่วนหวายบางพันธุ์ เป็นหวายที่มีลักษณะเส้นใหญ่ ใช้สำหรับนำมาดัดขึ้นเป็นโครง ให้กับงานชิ้นใหญ่ ๆ เช่น โซฟา เก้าอี้ เป็นต้น การใช้ประโยชน์จากหวาย นำมาใช้ประโยชน์ ทำผลิตภัณฑ์ ต่างๆ หลายประเภท ดังเช่น ผลิตภัณฑ์เครื่องเรือน เช่น เก้าอี้ ชุดรับแขก ชุดอาหาร ชุดสนาม โต๊ะ เตียง ชั้นวางของ ที่แขวนหมวกหรือเสื้อ ฉาก หัวเตียงนอน ที่ใส่หนังสือพิมพ์ โต๊ะเครื่องแป้ง โคมไฟ ตะกร้า ใส่เสื้อผ้า เคาน์เตอร์ ม่าน เปล เป็นต้น หวายที่นำมาใช้ทำ เครื่องเรือนมีอยู่ 2 ขนาด คือ ขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ และหวาย ขนาดเล็ก หวายที่มีขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ มีเส้นผ่าศูนย์กลาง ประมาณ 2-5 เซนติเมตร ซึ่งได้แก่หวายกำพวน หวายน้ำผึ้ง หวายโป่ง หวายขี้เสี้ยน และหวายข้อดำหรือหวายโอมัก หวาย พวกนี้มีลำต้นยาวมาก ขนาดลำเท่ากันโดยตลอด มีสีขาวนวล สวยกว่าชนิดอื่น เหมาะสำหรับใช้ทำโครงสร้างของเครื่องเรือน วิธีนำมาใช้ต้องปอกผิวออกก่อนเพื่อให้เรียบเสมอกัน หวายมี คุณสมบัติและความสวยงามแตกต่างกันไปตามชนิด การใช้งาน จึงต้องพิจารณาเลือกใช้ให้เหมาะสม เช่น หวายข้อดำ และ หวายน้ำผึ้งเป็นหวายเนื้อแน่นละเอียดมีความยืดหยุ่นมาก เหมาะสำหรับใช้กับส่วนที่ต้องการดัดโค้งให้เป็นรูปต่าง ๆ การดัดหวายทำได้โดยการนำหวายมาแช่น้ำแล้วลนไฟหรือ อบไอน้ำเพื่อให้อ่อนตัวโค้งงอได้ง่าย ส่วนหวายที่มีเนื้อแน่น และแข็งแกร่งงอได้ยาก เช่น หวายโป่งเหมาะสำหรับใช้เป็น ส่วนประกอบที่เป็นเส้นตรง เป็นต้นว่าทำปูพื้นรองนั่ง หรือทำ เป็นขาโต๊ะ เก้าอี้ ทำเป็นม่าน หรือฉาก ส่วนหวายเส้นเล็กมี ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางไม่เกิน 1.5 เซนติเมตร เช่น หวายหอม หวายกาหลง หวายลิง หวายขี้ไก่ ใช้วิธีการจักตอกผิวหวาย สำหรับเพื่อการพันหรือผูก และส่วนไส้หวายใช้สำหรับการ สานลวดลาย 

สื่อประกอบ : แผ่นพับ คู่มือการอบรม

ข้อมูลอื่นๆ : มีสถานที่ให้บริการฝึกอาชีพ

ผู้บันทึกข้อมูล : นางสาวมุทิตา  นันทจินดา ครู กศน.ตำบลทองมงคล