ศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงหมู่ที่ 13 ตำบลบางเตย อำเภอเมือง จังหวัดฉะเชิงเทรา ได้สนองนโยบาย กระทรวงมหาดไทยน้อมนำปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการกำหนดนโยบายและยุทธศาสตร์ “อยู่ดี มีสุข” โดยกรมการพัฒนาชุมชนได้รับมอบหมายให้เป็นเจ้าภาพหลักรับผิดชอบในกาขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงให้รากฐานของการดำเนินชีวิตของประชาชนให้อยู่ดี มีสุขให้ได้และขยายผลหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงมีการบูรณาการ การทำงานร่วมกันในการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงภายใต้โครงสร้างการทำงานของกระทรวงมหาดไทย

กรมการพัฒนาชุมชน ได้ดำเนินงานโครงการขยายผลหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบในปีงบประมาณ พ.ศ.2554 อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา ได้รับงบประมาณ จำนวน 2 หมู่บ้าน รับงบประมาณ หมู ได้แก่ บ้านแพรกชุมรุม หมู่ที่ 13 ตำบล บางเตย และบ้านบางเรือน หมู่ที่ 9 ตำบลบางกะไห เพื่อดำเนินงาน 5 กิจกรรม เป้าหมายจำนวน 30 ครัวเรือน โดยได้ดำเนินการ ดังนี้

สรุปผลการดำเนินงานโครงการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

1. การเตรียมความพร้อมก่อนการอนุมัติโครงการขยายผลหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

  • ประชุมทีมเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนเพื่อรับทราบแนวทางและขั้นตอนการดำเนินงานโครงการฯ

  • แจ้งที่ประชุมกำนัน/ผู้ใหญ่บ้านประจำเดือน เพื่อรับทราบพื้นที่เป้าหมาย

  • ทำหนังสือแจ้งผู้ใหญ่บ้านทราบและกำหนดวันประชุมประชาคม

  • ทำหนังสือแจ้งประสานหน่วยงานภาคีการพัฒนาให้บูรณาการพื้นที่เป้าหมายการทำงานร่วมกัน

  • ประชาคมหมู่บ้านเพื่อแจ้งรายละเอียดและขั้นตอนการดำเนินงานตามกิจกรรม

  • คัดเลือกตัวแทนครอบครัวพัฒนา ๓๐ ครัวเรือน มาจากตัวแทนกลุ่มต่างๆ

  • กำหนดกิจกรรมสาธิต ๒ กิจกรรม คือ การทำปุ๋ยหมักและการเพาะเห็ด

  • เจ้าหน้าที่รับผิดชอบหมู่บ้าน ๑ คน และแกนนำหมู่บ้าน 3 คน อบรมวิทยากรกระบวนการหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

2. การดำเนินงานตามกิจกรรมหลัก ๕ กิจกรรม ตามโครงการฯ

2.1 กิจกรรมส่งเสริมครอบครัวพัฒนาในหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

2.1.1.ประชุมเชิงปฏิบัติการครอบครัวพัฒนา ๑ วัน ผลการดำเนินงาน

  • ผู้แทนครอบครัวพัฒนา ๓๐ คน ได้เรียนรู้การดำเนินชีวิตตามวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียงและแนวทางการพัฒนาหมู่บ้านตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

  • ได้ทราบถึงแนวทางการประยุกต์ใช้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในครอบครัว หมู่บ้าน และสังคม

  • เรียนรู้ประเมินผลเกณฑ์ชี้วัดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ของกระทรวงมหาดไทย ๔ ด้าน ๒๓ ตัวชี้วัด บ้านแพรกชุมรุม ผ่าน ๒2 ตัวชี้วัด ไม่ผ่าน 1 ตัวชี้วัด คือตัวชี้วัดที่ 22 หมู่บ้านหรือชุมชนมีการใช้พลังงานทดแทนที่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของชุมชน จึงจัดระดับเป็นหมู่บ้านระดับ “อยู่ดี กินดี”

  • กำหนดแผนในการพัฒนาหมู่บ้านตามเกณฑ์ชี้วัด ๒๓ ตัวชี้วัด

  • เรียนรู้การประเมินความสุขมวลรวมหมู่บ้าน (GVH) ๖ องค์ประกอบ ๒๒ ตัวชี้วัด

  • บ้านแพรกชุมรุม มีค่าคะแนนรวมทุกองค์ประกอบ ๔.๕๘ คะแนน และมีระดับปรอทวัดความสุขที่ ๙๑ คะแนน

2.1.2. ศึกษาดูงานประสบการณ์การพัฒนาชีวิตเศรษฐกิจพอเพียงจากแห่งเรียนรู้ต้นแบบผลการดำเนินงาน

  • ศึกษาดูงาน ณ โครงการชั่งหัวมัน ตามพระราชดำริ และศูนย์กลางการเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง เรือนจำชั่วคราวเขากลิ้ง จังหวัดเพชรบุรี

  • ผู้แทนครอบครัวพัฒนา ๓๐ ครัวเรือน ได้เรียนรู้/แลกเปลี่ยนกับการดำเนินงานของโครงการ

  • ได้เรียนรู้การจัดตั้งและการพัฒนาศูนย์เรียนรู้ของชุมชน

  • ได้เรียนรู้กระบวนการพัฒนาโครงการจากอดีตจนถึงปัจจุบัน

  • แผนการพัฒนาหมู่บ้านหลังจากการศึกษาดูงาน

  • ขยายผลการดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียงสู่ทุกครัวเรือนในชุมชน

  • ประชาสัมพันธ์สร้างความเข้าใจในการจัดทำศูนย์เรียนรู้ชุมชน

  • พัฒนาศูนย์เรียนรู้ของหมู่บ้านให้สามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ต้นแบบให้ชุมชนอื่นได้มาเรียนรู้

2.2 กิจกรรมการเรียนรู้ตนเองและกำหนดการพัฒนาคุณภาพชีวิตผลการดำเนินงาน

  • เรียนรู้การจัดทำแผนชีวิตของตนเอง/ครอบครัว และชุมชน

  • เรียนรู้ความสำคัญและเรียนรู้การจัดทำบัญชีรับ-จ่ายครัวเรือน

  • จัดทำแผนที่ชีวิตในการบริหารจัดการและแก้ไขปัญหาของครัวเรือน

  • การวิเคราะห์ข้อมูลชุมชนเพื่อจัดทำแผนชุมชนให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน

3. กิจกรรมประชุมเชิงปฏิบัติการ/สาธิตกิจกรรมการดำรงชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง 2 กิจกรรม

3.1 กิจกรรมสาธิตการดำรงชีวิตแบบพอเพียง (การเพาะเห็ด)ผลการดำเนินงาน

  • เรียนรู้การดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง

  • เรียนรู้การทำเพาะเห็ดเลี้ยง โดยได้รับการสนับสนุนวิทยากรจากปราชญ์ชาวบ้าน

3.2 กิจกรรมสาธิตการดำรงชีวิตแบบพอเพียง (การทำปุ๋ยหมัก)ผลการดำเนินงาน

  • เรียนรู้การดำเนินชีวิตตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง

  • เรียนรู้การทำปุ๋ยหมักโดยได้รับการสนับสนุนวิทยากรจากปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำวิถีเศรษฐกิจพอเพียง

4. กิจกรรมประชุมการสร้างระบบบริหารจัดการชุมชนผลการดำเนินงาน

  • การบริหารจัดการชุมชนในปัจจุบัน การปกครองในระบอบประชาธิปไตย

  • เรียนรู้การสถานการณ์บ้านเมืองในปัจจุบัน (เศรษฐกิจ สังคม การเมือง สิ่งแวดล้อม)การบริหารความขัดแย้ง

  • การสร้างความสมานฉันท์ของหมู่บ้าน การตั้งปณิธานร่วมกันของคนในชุมชน

5. การจัดการความรู้การดำเนินการและการเตรียมเป็นหมู่บ้านต้นแบบผลการดำเนินงาน

  • ทบทวนกิจกรรมการพัฒนาหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง

  • เรียนรู้การจัดการความรู้ในชุมชน

  • ประเมิน ผลเกณฑ์ชี้วัดหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง ของกระทรวงมหาดไทย ๔ ด้าน ๒๓ ตัวชี้วัด บ้านแพรกชุมรุม ผ่าน ๒๒ ตัวชี้วัด ไม่ผ่าน ๑ ตัวชี้วัด คือตัวชี้วัดที่ 22 หมู่บ้านหรือชุมชนมีการใช้พลังงานทดแทนที่สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมของชุมชน จัดอยู่ในระดับ “อยู่ดี กินดี”

  • กำหนดแผนในการพัฒนาหมู่บ้านตามเกณฑ์ชี้วัด ๒๓ ตัวชี้วัด

แก่นความรู้

  1. การทำงานแบบบูรณาการ

  2. ใช้แผนชุมชนในการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

  3. ผู้นำกลุ่มองค์กรชุมชน คือฐานหลักแห่งการพัฒนาเศรษฐกิจพอเพียงที่ยั่งยืน

กลยุทธ์ในการทางาน

  1. ศึกษาเอกสาร คู่มือ แนวทางการดำเนินงานให้ชัดเจน

  2. ให้การศึกษากับผู้นำชุมชน/ประชาชน

  3. เน้นทำงานเป็นทีม (ทีมเพื่อนร่วมงานและทีมภาคีการพัฒนา)

  4. ติดตาม ส่งเสริม สนับสนุน อย่างต่อเนื่อง

  5. ประเมินผลตามแบบที่กำหนด พัฒนาแก้ไขตัวชี้วัดที่ยังไม่บรรลุผลตามเกณฑ์

  6. ปรึกษาผู้รู้ / ผู้บังคับบัญชา ตามความเหมาะสม

กฎระเบียบ/แนวคิด/ทฤษฏีที่เกี่ยวข้อง

  1. คู่มือ/เอกสาร แนวทางการดาเนินงานปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

  2. แนวทางการขับเคลื่อนปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย