ประวัติแกะสลักตำบลทาทุ่งหลวง

     สำหรับประวัติการแกะสลักไม้ ของอำเภอแม่ทา ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าเริ่มต้นมาตั้งแต่เมื่อไหร่แต่พอสันนิษฐานตามประวัติศาสตร์ ได้ว่า “การแกะสลักไม้” ของชาวอำเภอแม่ทา น่าจะเริ่มมาตั้งแต่พุทธศักราช 2348 สมัยที่พระเจ้ากาวิละให้ “ชาวยอง” ทั้งหมดมาบูรณะเมืองลำพูน แล้วชาวยองเหล่านั้นได้แยกย้ายกันไปตั้งถิ่นฐานในที่ราบลุ่มแม่น้ำต่างๆ รวมทั้งแม่น้ำทาในเขตอำเภอแม่ทาด้วยโดยเฉพาะในปัจจุบันในเขตตำบลทาทุ่งหลวง ตำบลทากาศ และตำบลทาขุมเงิน ของอำเภอแม่ทา ซึ่งเป็นแหล่งไม้แกะสลักที่ใหญ่และสำคัญ และเป็นชาวยองเกือบทั้งหมด ตามประวัติศาสตร์ กล่าวไว้ว่า ชนชาวยองที่อพยพมาจากเมืองยองนั้น มีฝีมือทางด้านแกะสลักไม้ และการทอผ้าเป็นอย่างยิ่ง ซึ่งชาวอำเภอแม่ทา โดยเฉพาะใน 3 ตำบลดังกล่าว ก็มีฝีมือในการแกะสลักไม้ และการทอผ้าเช่นเดียวกัน

     ปีพ.ศ.2512 จากการแกะสลักรูปช้างก็เริ่มเปลี่ยนมาแกะสัตว์ นางไหว้ ภาชนะ สิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ซึ่งก็ได้นำต้นแบบมาจากเชียงใหม่ มีแต่การลงแร็คเกอร์เงา ยังไม่มีการทำสี แล้วก็นำส่งขายให้ อ.หางดง จ.เชียงใหม่ จนกระทั่งไม้สัก จากองค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ จังหวัดเชียงใหม่ (อ.อ.ป. จ.เชียงใหม่) หมดลง ก็เลยต้องคิดหาวิธีการนำไม้ต้นจามจุรี(ไม้ฉำฉา) มาแกะสลักแทนไม้สัก ซึ่งคุณภาพ สวยงาม คงทน ไม่ต่างกัน และไม้จามจุรี(ไม้ฉำฉา) ที่นำมาแกะก็ตัดมาจากภายในตำบล ในจังหวัดลำพูน และไม่นานก็หมดลงอีก คราวนี้เลยมีการสั่งไปทางจังหวัดลำปาง จังหวัดแพร่ จังหวัดน่าน ฯลฯ ให้นำมาส่งให้มีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ปะปนกันไป 

      การแกะสลักไม้ในสมัยก่อนจะเป็นลักษณะอุตสาหกรรมในครัวเรือน การถ่ายทอดวิชาจะเป็นลักษณะสืบทอดจากบรรพบุรุษ และ เครือญาติ แต่ในปัจจุบันการแกะสลักไม้ของอำเภอแม่ทาได้เปลี่ยนแปลงไปตามยุคตามสมัยคือจะเป็นลักษณะของอุตสาหกรรมประเภทโรงงาน วัตถุประสงค์ในการทำ ทำเป็นธุรกิจหรือการค้า

     ปัจจุบันการแกะสลักได้ใช้เทคโนโลยีใหม่ๆ เข้ามาช่วยเสริมสร้างการแกะสลักจากเดิม ให้การผลิตได้มาตรฐาน สวยงาม ประณีต และรวดเร็ว เหมาะกับยุคสมัยมากยิ่งขึ้น ประกอบกับในปัจจุบันการสื่อสาร และการคมนาคมรวดเร็ว โดยเฉพาะทางอินเตอร์เน็ต จึงทำให้ธุรกิจไม้แกะสลักขยายตัวไปอย่างกว้างขวางและรวดเร็ว แต่ก็เป็นที่น่าเสียดายที่ทั้ง 3 ตำบล คือ ตำบลทาทุ่งหลวง ตำบลทากาศ และตำบลทาขุมเงิน ของอำเภอแม่ทา ยังไม่เป็นที่รู้จักของคนทั่วไปเท่าที่ควร เนื่องจากการแกะสลักไม้ของอำเภอแม่ทา ส่วนใหญ่เป็นชิ้นงานที่เรียกกันว่า “งานดิบ” คือเป็นเพียงการแกะให้เป็นรูปร่างตามที่ลูกค้าต้องการ มีการขัดเกลาด้วยเครื่องเพียงเล็กน้อย ผู้ส่งจะต้องนำไปตกแต่งรายละเอียด และเก็บความเรียบร้อยอีกครั้ง แล้วจึงมีการลงสี หรือแลคเกอร์เป็นขั้นตอนต่อไป ลูกค้าและตลาดที่สำคัญของไม้แกะสลักอำเภอแม่ทา คือ หมู่บ้านถวาย อำเภอหางดง อำเภอสันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่ และตลาดในตัวเมืองเชียงใหม่ ปัจจุบันนี้ที่อำเภอแม่ทาก็มีการตกแต่งรายละเอียดแบบครบวงจร โดยเริ่มตั้งแต่การผลิต จนกระทั่งสามารถนำออกจำหน่ายได้เลย

      ปัจจุบัน อาชีพการแกะสลักไม้ของอำเภอแม่ทา เริ่มมีปัญหาสืบเนื่องมาจากสมัยก่อน ใช้ไม้สักซึ่งเป็นไม้ที่มีคุณภาพ ง่ายแก่การบำรุงรักษา แต่ต่อมาไม้สักหาได้ยากขึ้น ประกอบกับเป็นไม้ต้องห้ามทางกฎหมาย จึงหันมาใช้ไม้ประเภทอื่นแทน เช่น ไม้มะม่วง ไม้ขนุน ไม้งิ้ว และโดยเฉพาะไม้ฉำฉา (จามจุรี) ซึ่งต้องเพิ่มกรรมวิธี และขั้นตอนการทำ และการบำรุงรักษาเพิ่มมากขึ้นด้วย และปัญหาทางการตลาด คือ ชิ้นงานต่างๆ ส่วนใหญ่จะเป็นการสั่งมาจากต่างประเทศ แต่ในปัจจุบันนี้ ต่างประเทศได้ลดการสั่งซื้อสินค้าเข้ามา เพราะทั่วโลกเกิดภาวะทางเศรษฐกิจตกต่ำ เป็นต้น

ผู้ให้ข้อมูลโดย นางเฉลิมพร  อ่อนแสง 

นักวิชาการประชาสัมพันธ์ 4

รวบรวมและเรียบเรียงข้อมูล 

โดย นางสาวกรนิการ์  แสงกาศ ครู กศน.ตำบลทาทุ่งหลวง