พิธีแต่งงานชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์
ประเพณีวัฒนธรรมบ้านม่อนหินขาว หมู่ที่ 4 ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน
พิธีแต่งงานของชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์
พิธีแต่งงานของชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ บ้านม่อนหินขาว ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายหญิงไปสู่ขอญาติฝ่ายชาย อีกประมาณ 2-3 วัน ญาติฝ่ายชายเดินทางมาให้คำตอบตกลง เริ่มหาฤกษ์วันแต่งงานโดยสอบถามจากตั้งข้าวหรืออาจอาศัยพระสงฆ์ทางพระพุทธศาสนา ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายชายให้หมูเป็นสินสอดแก่เจ้าสาวเป็นหมูตัวเล็ก 1 ตัว (แล้วแต่ฐานะของฝ่ายชาย) และใกล้ถึงวันงานให้ตัวใหญ่อีก 1 ตัว สำหรับเลี้ยงแขก และก่อนที่จะเริ่มงานพิธีกรรม เจ้าบ่าว เจ้าสาวจะต้องนำข้าวตอกดอกไม้ไปบอกกล่าวตั้งข้าวหรือเก๊าผี เพื่อที่บอกต่อให้แก่เสี้ยวบ้านว่ามีงานมงคล ช่วยในการปกปักรักษาให้เสร็จพิธีกรรม
เริ่มทำพิธีกรรม 2 วัน ก่อนวันแต่งงานตอนกลางคืนจะมีการบอกกล่าวเจ้าที่เจ้าผีบ้านผีเรือน เวลาที่ทำพิธีกรรมประมาณ 19.30-06.00 น. ทำการรินเหล้า(สุรา) บอกกล่าวทั้ง 4 ทิศ ทำการซอที่บ้านเจ้าสาวก่อน แล้วค่อยกลับซอที่บ้านเจ้าบ่าว เนื้อหาที่ซอมีการสั่งสอน และผู้หญิงก่อนแต่งงานและผู้ชายหยอกล้อเล่นกัน การซอทั้งหมดส่วนใหญ่เป็นผู้ชาย แบ่งหน้าที่ในการทำเป็นญาติผู้ใหญ่ในแต่ละฝ่าย ห้ามให้เจ้าบ่าว เจ้าสาวเจอกัน และมีอุปกรณ์ ฝ้ายเพื่อนำมาผูก เมี้ยง หมาก บุหรี่ เล่นในการหยอกล้อขอกันแบ่งพวงมาลัยกัน ซอทั้งคืนจนรุ่งเช้าประมาณตี 3 ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายหญิงไปเชิญญาติฝ่ายชายมาส่งสินสอด ให้แก่แม่ฝ่ายเจ้าสาวเตรียมห่อผ้า “ขันสู่ ซึ่งประกอบด้วยอุปกรณ์ดังนี้
1. เสื้อมะเดือยสีดำ(เสื้อลูกเดือย)
2. ผ้าซิ่น
3. เสียม
4. หอยเบี้ย
5. ลูกปัด
6. เครื่องเงิน กำไล ต่างหู
7. ไก่ 2 ตัว
โดยญาติฝ่ายชายแห่ขบวนไปสู่ขอบ้านเจ้าสาวเพื่อมอบสินสอด ขันสู่ให้แก่พ่อแม่เจ้าสาวจะเก็บไว้บนหิ้งที่สูง 3 วัน 3 คืน โดยที่เจ้าบ่าวเจ้าสาวไม่รู้ แล้วจะมีการมอบเป็นอันเสร็จพิธีกรรม หลังจาก 3 วัน ก็นำลงมาสวมใส่ได้แต่เป็นของแม่ฝ่ายหญิงทั้งหมด แล้วแต่ที่แม่ฝ่ายหญิงจะมอบเสื้อผ้าที่สวมใส่ให้ใคร หลังจากคืนแรกที่แต่งงานแล้วจะต้องเปลี่ยนเป็นเสื้อมะเดือยที่ทอเตรียมไว้ และสวมถุงในการอยู่ตามพิธีกรรมต้องทำตามประเพณี โดยให้เจ้าสาวอยู่ในห้องนอนกับเจ้าบ่าวเป็นเวลา 3 วัน 3 คืน ห้ามออกไปไหนจากบ้าน
เมื่อเสร็จพิธีการ ตอนเช้าตรู่ฆ่าหมูในการเตรียมทำพิธีกรรมที่บ้านเจ้าสาว แล้วฆ่าหมูที่บ้านเจ้าบ่าว ต้มไก่ 1 ตัว เพื่อทำพิธีกรรม รุ่งเช้าให้ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายผู้หญิงมาขอเชิญเจ้าบ่าวไปทำพิธีกรรมมัดมือ อดีตเจ้าสาวสวมชุดสีขาว ส่วนผู้ชายใส่ชุดแดงคลุมตัว สวมกางเกงสะดอสีดำหรือสีน้ำเงิน แต่ปัจจุบันแต่งตัวแบบธรรมดา เรียบร้อย การทำพิธีกรรมได้แก่
- บอกกล่าว 4 ทิศมุมห้อง เจ้าที่เจ้าบ้าน มีผู้เฒ่าทำพิธีกรรม อวยพรและบอกกล่าวให้ปกป้องรักษา รินเหล้าให้คู่เจ้าบ่าวเจ้าสาวดื่ม
- ผูกข้อมือ มือทั้งสองจับขาไก่ต้ม และรับประทานไก่ต้มให้หมดทั้งสองผัวเมียห้ามให้ใครรับประทาน เมื่อเสร็จพิธีกรรมแยกเจ้าบ่าวเจ้าสาวไปบ้านกัน ห้ามอยู่ด้วยกันจนกว่าจะถึงเวลาตอนหัวค่ำถึงจะมีญาติฝ่ายหญิงไปรับตัวเจ้าบ่าวย้ายมาอยู่บ้านของฝ่ายหญิง
หลังจากที่แต่งงานแล้วจะต้องไปกราบไหว้แสดงความเคารพต่อญาติผู้ใหญ่ฝ่ายชาย และเมื่อถึงเทศกาลสงกรานต์(ปี๋ใหม่เมือง) จะต้องทอเสื้อมะเดือยและผ้าถุงให้ญาติผู้ใหญ่ฝ่ายสามีเพื่อแสดงความเคารพดำหัวผู้ใหญ่
แผนที่การเดินทาง
บ้านม่อนหินขาว หมู่ที่ 4 ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน
ข้อมูลเนื้อหา
ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง" บ้านม่อนหินขาว ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน
เรียบเรียงข้อมูล/เนื้อหา : นางสาวปิยะนุช แสนอุด ครู ศศช.บ้านม่อนหินขาว
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : นางสาวพรพรรณ ผัดเป็ง นักศึกษา ศศช.บ้านม่อนหินขาว
ปรับปรุงข้อมูลล่าสุด : 25 เมษายน 2567
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ lpn.amt_nfedc@nfe.go.th หรือโทร 053-976-291