ย้อมสีธรรมชาติกับชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ 

ภูมิปัญญาชาวบ้านม่อนหินขาว หมู่ที่ 4 ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน


การย้อมสีธรรมชาติชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ 

ชนเผ่าโปว์ (กระเหรี่ยง) หรือชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ บ้านม่อนหินขาวส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพทางการเกษตรแบบเชิงเดี่ยว นอกจากอาชีพเกษตร ชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ในชุมชนมีอาชีพเสริมคือการทอผ้าฝ้าย ชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์เป็นชุมชนที่มีฐานะทางเศรษฐกิจ ปานกลาง และค่อนข้างยากจน สภาพความเป็นอยู่จะอยู่กันเป็นครอบครัวใหญ่ ในหนึ่งหลังคาเรือนจะประกอบไปด้วยหลายครอบครัว มีปู่ ย่า ตายาย ลูกที่แต่งงานแล้วก็ยังอาศัยอยู่กับพ่อแม่และบางส่วนแยกออกไปเป็นครอบครัวเดี่ยว แต่ก็อาศัยอยู่ในบริเวณพื้นที่เดียวกันหรือใกล้เคียงกัน และด้านการศึกษาส่วนมากเมื่อเรียนจบมัธยมศึกษาปีที่ 3 แล้วจะไม่เรียนต่อ ซึ่งมีค่านิยม ในเรื่องการแต่งงานที่มีอายุน้อย หญิงสาวที่มีอายุเกิน 20 ปี จะไม่ค่อยมีใครให้ความสนใจ ตลอดจนความจำเป็นในด้านแรงงานในครัวเรือน  

การเตรียมด้ายดิบ

ซักด้ายดิบ

ต้มด้ายดิบ

หลังจากฤดูการทำการเกษตรหมดลง คนในชุมชนชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์จะมีอาชีพเสริมที่แตกต่างกันไป ผู้ชายจะมีอาชีพรับจ้างทั่วไป ส่วนผู้หญิงก็จะมีอาชีพทอผ้าฝ้ายลายโบราณของชนเผ่า การย้อมผ้าฝ้ายด้วยสีจากธรรมชาติ การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากผ้าทอกี่เอว เช่น ย่ามชาวเขา และชุดผ้าทอชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ ฯลฯ นับว่าเป็นผลิตภัณฑ์ที่สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชนอีกทางหนึ่ง

เตรียมเปลือกไม้

หั่นเปลือกไม้เป็นชิ้นเล็กๆ

นำไปต้ม

ชาวชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์นิยมใส่เสื้อผ้าฝ้ายทอมือมาตั้งแต่สมัยโบราณเสื้อผ้าที่สวมใส่ส่วนใหญ่จะย้อมด้วยสีธรรมชาติ และสร้างลวดลายด้วยการทอ การปักด้วยเส้นไหม และลูกเดือย มีความเป็นเอกลักษณ์ เพราะชาวชนเผ่ากะเหรี่ยงโปว์ผู้หญิงส่วนใหญ่จะได้รับการถ่ายทอดภูมิปัญญากระบวนการผลิตผ้าทอตั้งแต่ 12 ปี จนมีความชำนาญทำให้สามารถออกแบบลวดลายที่สวยงาม 

กรองน้ำเปลือกไม้ต้ม

นำด้ายดิบลงไปต้ม

นำด้ายขึ้น

การนำด้ายที่ลงไปต้มในน้ำเปลือกไม้ขึ้นมาบิด แล้วนำไปแช่สาร น้ำกรด น้ำด่าง แล้วนำด้ายไปตากแดด การแช่สารที่ต่างชนิดกันจะทำให้สีของด้ายอ่อนและเข้มต่างกัน

แผนที่การเดินทาง

บ้านม่อนหินขาว หมู่ที่ 4 ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน

ข้อมูลเนื้อหา

ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา "แม่ฟ้าหลวง" บ้านม่อนหินขาว ตำบลทาแม่ลอบ อำเภอแม่ทา จังหวัดลำพูน

เรียบเรียงข้อมูล/เนื้อหา : นางสาวปิยะนุช แสนอุด ครู ศศช.บ้านม่อนหินขาว

ภาพถ่าย/ภาพประกอบ : นางสาวปิยะนุช แสนอุด ครู ศศช.บ้านม่อนหินขาว

ปรับปรุงข้อมูลล่าสุด : 25 เมษายน 2567

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ lpn.amt_nfedc@nfe.go.th หรือโทร 053-976-291