โบราณสถานวัดเกาะกลางตั้งอยู่ในเขตบ้านหนองดู่ - บ่อคาว ตำบลบ้านเรือน อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน ซึ่งเป็นชุมชนมอญกลุ่มสุดท้ายที่ตั้งบ้านเรือนอยู่ในเขตจังหวัดลำพูน โบราณสถานนี้มีเรื่องเล่าเชิงมุขปาฐะสืบต่อกันมาว่า สร้างโดยเศรษฐีอินตาชนเชื้อชาติมอญบิดาของพระนางจามเทวีปฐมกษัตริย์แห่งนครหริภุญชัยต่อมาได้ถูกทิ้งร้างไปจนกระทั่งใน พ.ศ.2515 จึงได้รับการปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ จนกระทั่ง ใน พ.ศ.2522 กรมการศาสนา จึงได้ประกาศให้วัดร้างเกาะกลางนี้เป็นวัดที่มีพระสงฆ์จำพรรษา
Wat Ko Klang Historical Sites
This group of ancient structures is located in Ban Nong Du – Bo Khao in Tambon Ban Ruean, Amphoe Pasang, Lamphun Province. It is the community that belong to the last of the ethnic Mon People Who live in Lamphun today. According to a tale handed down by word of mouth, this group of old structures was built by a millionaire named In Ta who was from the ethnic Mon lineage, the father of Queen Chamathevi, the first ruler of Hariphunchai. The site was deserted until B.E.2515 when it was renovated; and since B.E.2522, the Department of Religion has made it a temple with some monks to reside in it.
เจดีย์องค์นี้ ตั้งอยู่บนลานประทักษิณ ลักษณะเป็นฐานเขียงในผังกลม สูงประมาณ 2.3 เมตร รองรับชุดฐานปัทม์ลูกแก้วอกไก่ซ้อนเหลี่ยมกัน 2 ชั้น เหนือฐานปัทม์ชั้นที่ 1 ด้านทิศเหนือ ตะวันออกและทิศใต้ พบแนวผนังซุ้มมีร่องรอยว่าเคยประดิษฐานพระพุทธรูปปูนปั้นประทับยืน ส่วนด้านตะวันตกมีบันไดที่ต่อเนื่องมาจากบันไดทางขึ้นลานประทักษิณ
มณฑปกลางน้ำ
การขุดตรวจใต้ฐานเจดีย์ใน พ.ศ.2548 พบชิ้นส่วนเครื่องปั้นดินเผาจากแหล่งเตาล้านนาสอดคล้องกับรูปแบบศิลปะที่ปรากฎบนชิ้นส่วนประติมากรรมปูนปั้นกว่า 2,000 ชิ้น ที่พบจากการขุดแต่งทางโบราณคดีบริเวณเจดีย์องค์นี้ มีรูปแบบคล้ายคลึงกับประติมากรรมปูนปั้นที่วัดโพธารามมหาวิหาร (วัดเจ็ดยอด) เมืองเชียงใหม่ ที่พระเจ้าติโลกราชทรงโปรดให้สร้างขึ้นเพื่อเป็นที่กระทำอัฐฐมสังคายนาพระไตรปิฎก ในปลายทศวรรษที่ 20 จึงกำหนดอายุของเจดีย์องค์นี้ได้ว่า มีอายุอยู่ในราวปลายทศวรรษที่ 20 – ต้นพุทธศตวรรษที่ 21
Mondhop in the Water
This chedi is placed on a round base and is approximately 2.3 meters tall. Excavation under the base of the chedi in B.E. 2548 found some pieces of pottery from some Lanna kilns together with over 2,000 pieces of stucco sculpture similar to those of Wat Photharam Maha Wihan (Wat Ched Yot) of Chiang Mai which was built by King Tilokarat as the venue to revive the Buddhist Triphitaka at the end of the 20th Century B.E. Therefore, the chedi should be dated around the end of the 20th Century – early 21st Century B.E.
ข้อมูล : วัดเกาะกลาง ตำบลบ้านเรือน อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน
เรียบเรียง/รูปภาพ : นางสาวเสาวนีย์ แก้วติ๊บ