ภูมิปัญญาท้องถิ่น
การสืบทอดประเพณีวัฒนธรรม
นางดาริกา นามสกุล ชมภูกา
เกิดวันที่ 14 เมษายน 2497 อายุ 70
ที่อยู่ปัจจุบัน เลขที่ 237/1 หมู่ที่ 7 ตำบลม่วงน้อย อำเภอป่าซาง จังหวัดลำพูน
รหัสไปรษณีย์ 51120 โทรศัพท์ 081-0234462
ภูมิปัญญาชาวบ้านหรือท้องถิ่นได้ก่อเกิดและสืบทอดกันมาในชุมชนหมู่บ้าน เมื่อหมู่บ้านเปลี่ยนแปลงไปพร้อมกับสังคมสมัยใหม่ ภูมิปัญญาชาวบ้านก็มีการปรับตัวเช่นเดียวกัน ความรู้จำนวนมากได้สูญหายไปเพราะไม่มีการปฏิบัติสืบทอด ผู้คนอพยพย้ายถิ่น บ้างก็เข้าเมือง บ้างก็ไปทำงานที่อื่น สังคมสมัยใหม่มีระบบการศึกษาในโรงเรียนมีอนามัยและโรงพยาบาล มีโรงหนัง วิทยุ โทรทัศน์ และเครื่องบันเทิงต่างๆ ทำให้ชีวิตทางสังคมของชุมชนหมู่บ้านเปลี่ยนไป มีตำรวจ มีโรงศาล มีเจ้าหน้าที่ราชการฝ่ายปกครอง ฝ่ายพัฒนา และอื่นเข้าไปในหมู่บ้าน บทบาทของวัด พระสงฆ์ คนเฒ่าคนแก่เริ่มลดน้อยลงลงไป การทำมาหากินก็เปลี่ยนจากการทำเพื่อยังชีพไปเป็นการผลิตเพื่อการขาย ผู้คนต้องการเงินเพื่อซื้อเครื่องบริโภคต่าง ๆ ทำให้สิ่งแวดล้อมเปลี่ยนไป ผลผลิตจากป่าก็หมด สถานการณ์เช่นนี้ทำให้นางดาริกา ชมภูกา มีความคิดที่จะสืบทอด วัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น ที่สืบทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ และการส่งเสริมให้มีการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ประยุกต์ และค้นคิดสิ่งใหม่ ความรู้ใหม่เพื่อเผยแพร่ให้กับคนรุ่นหลัง สืบทอดต่อไป โดยมีกิจกรรมดังนี้
- ปลุกจิตสำนึกให้คนในชุมชนตระหนักถึงคุณค่า และความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่นในชุมชน
- ส่งเสริมสนับสนุนการจัดกิจกรรมตามประเพณีและวัฒนธรรมต่าง ๆ
- สร้างจิตสำนึกของความเป็นคนในชุมชน/ท้องถิ่นที่จะต้องร่วมกันอนุรักษ์ภูมิปัญญาที่เป็นเอกลักษณ์ ของชุมชน/ท้องถิ่น รวมทั้งสนับสนุนให้มีพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นหรือพิพิธภัณฑ์ชุมชนขึ้น เพื่อแสดงสภาพวิถีชีวิตและความเป็นมาของชุมชนอันจะสร้างความรู้และความภูมิใจในชุมชนท้องถิ่น
- เลือกภูมิปัญญาที่กำลังจะสูญหาย หรือที่สูญหายไปแล้วมาทำให้มีคุณค่าและมีความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตในท้องถิ่น โดยเฉพาะพื้นฐานทางจริยธรรม คุณธรรม และค่านิยม เช่น การทำไม้กวาดทางมะพร้าว, การประดิษฐ์ใบตองที่ใช้ในพิธีการต่างๆ , การสานสวิงจับปลา , การทำกระบวยจากกะลามะพร้าว เป็นต้น
- ริเริ่มสร้างสรรค์และปรับปรุงภูมิปัญญาให้เหมาะสมกับยุคสมัยและเกิดประโยชน์ในการดำเนินชีวิตประจำวัน โดยใช้ภูมิปัญญาเป็นพื้นฐานในการรวมกลุ่มการพัฒนาอาชีพ ควรนำความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมาช่วยเพื่อต่อยอดเพื่อใช้ในการผลิต การตลาด และการบริหาร ตลอดจนการป้องกันและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม
- ส่งเสริมกิจกรรม โดยการส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดเครือข่ายการสืบสานและพัฒนาภูมิปัญญาของชุมชนต่าง ๆ เพื่อจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างต่อเนื่อง
- ส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพของชาวบ้านผู้ดำเนินงานและปราชญ์ท้องถิ่น ให้มีโอกาสแสดงศักยภาพด้านภูมิปัญญาและพัฒนาความรู้ความสามารถได้อย่างเต็มที่
จากผลการดำเนินงานดังกล่าวทำให้นางดาริกา ชมภูกาได้รับการยอมรับและยกย่องให้เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นและได้เป็นวิทยากรให้กับหน่วยต่างๆ ถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเยาวชนและเข้ามาศึกษาดูงานเป็นจำนวนมาก