กระเป๋า-ตะกร้า
จากเส้นพลาสติก
ความสำคัญและความเป็นมา
ภายในชุมชนตำบลก้อ หลังจากช่วงทำการเกษตร ข้าวโพด ลำไย การเลี้ยงสัตว์แล้ว ประชาชนมีการว่างงานและประชาชนส่วนใหญ่ในตำบลก้อ เป็นผู้สูงอายุ ได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงในด้านต่างๆ เช่น ด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคม และสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก จึงเกิดการร่วมมือของเครือข่ายภายในชุมชน กลุ่มชาวบ้าน กศน.ตำบลก้อและเทศบาลตำบลก้อ จัดกิจกรรมส่งเสริมอาชีพการทำกระเป๋า-ตะกร้าจากเส้นสานพลาสติก ที่เกิดขึ้นจากกลุ่มแม่บ้าน
ก้อทุ่งที่ได้นำทักษะการสานวัสดุที่มีความแข็ง เช่น วัสดุไม้ไผ่ หวาย ใบตอง ที่หาได้จากธรรมชาติให้เป็นเครื่องมือเครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น กระติบข้าว หวดนึ่งข้าว ตะกร้า กระบุง มาต่อยอดเพื่อให้เกิดเป็นผลิตภัณฑ์ขของชุมชน เพื่อให้ทันต่อการแข่งขันทางการตลาดในปัจจุบัน โดยมีรองนายกเทศมนตรี ตำบลก้อและนายสมเกียรติ มูลหนิ้ว เป็นผู้นำความรู้มาถ่ายทอดให้แก่ชาวบ้านในชุมชนตำบลก้อ
วัสดุอุปกรณ์ในการสานกระเป๋า-ตะกร้าจากสเส้นพลาสติก
1. เส้นพลาสติกสีต่างๆ
2. สายวัด
3. กรรไกร
4. ลวดหนา
5. ท่อยางใส (ใช้ทำหูหิ้ว)
วิธีการขั้นตอนการสานกระเป๋า-ตะกร้าจากเส้นพลาสติก
1. เลือกสายพลาสติก และสีสันที่ชอบ เพื่อให้เกิดลวดลายสวยงาม ได้พื้นสีดำ (สีสมมติ) กับทำลายเป็นสีขาว (สีสมมติ)
2. ตัดเส้นพลาสติก สีดำ (สีสมมติ) ยาว 28 นิ้ว จำนวน 14 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน และจำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)
3. เริ่มจากวางเส้นพลาสติก 7 เส้น เรียงให้เสมอกัน เทคนิคคือเอาสมุดหนาๆ มาทับไว้ไม่ให้เส้นพลาสติกเลื่อนไปมา และนำอีก 7 เส้นมาขัดกันเป็นกากบาท ให้อยู่กึ่งกลาง และสลับขึ้นลงบนล่าง และจัดเส้นให้เท่ากัน
4. นำเส้นข้างใต้เส้นประมาณเส้นที่ 3 ที่อยู่ข้างใต้นำมาสอดและเป็นการล็อค ทั้ง 2 ฝั่งซ้าย ขวา และทำการล็อคเช่นเดียวกัน ทั้งด้านบนและด้านล่าง
5. พับเส้นทุกเส้นตามรอยที่เป็นขอบของการสานเป็นการขึ้นรูปตะกร้า
6. เริ่มการตัดเส้นสีขาว (สีสมมติ) เพื่อนำขึ้นรอบทำลายของตะกร้าใช้ความยาว 18 นิ้ว จำนวน 11 เส้น (วิธีตัดต้องให้เป็นปลายเฉียงๆ เพื่อง่ายต่อการสอดสานกัน จำนวนเส้นขึ้นอยู่กับขนาดของผลิตภัณฑ์ที่จักสาน)
7. จากนั้นนำเส้นสีดำ (สีสมมติ) ที่ล็อคไว้ออกถอยออกมา เพื่อเป็นการเตรียมเริ่มสานขึ้นรูป
8. ทำการขึ้นเส้นสีขาว (สีสมมติ) มาขัดไปมายึดเกณฑ์จากตรงกลางของเส้นทั้งหมดก่อน สลับไปมาเป็นตารางไปเรื่อย ๆ
9. ชั้นที่ 2 ดันเส้นให้ชิด ก็สานสลับกันไปเป็นชั้นๆ โดยจะต้องมีการล็อคเส้นเพื่อไม่ให้เลื่อนไปมาเสมอ
10. พอสานไปจนใกล้ขอบก็ทำการเหน็บเส้นให้ไปทางเดียวกัน ทิ่มลงไปทางก้นตะกร้า เพื่อเตรียมเอาเส้นสีขาวมาทำขอบ
11. เริ่มทำขอบนำเส้นพลาสติกสีขาว (สีสมมติ) 2 เส้นประกบกัน แล้ววางทาบไปกับขอบตะกร้าดึงเส้นสีดำ (สีสมมติ) ที่ล็อคดึงกลับมา แล้วก็สานทับไปกับขอบเส้นสีขาว (สีสมมติ) แต่ต้องสลับลายสีไปด้วยเพื่อเป็นการสร้างขอบตะกร้าให้เกิดลวดลาย ทำอย่างนี้ทุกเส้นรอบตะกร้า
12. ขั้นทำการเก็บชาย ตัดชายให้สั้นพอดีกับการซ่อนลายได้แล้วก็เหน็บเก็บเข้าไปด้านใน ทำทุกเส้นเพื่อความเรียบร้อย
13. การทำหู ตัดเส้นพลาสติก 2 เส้น แล้วนำมาตัดผ่าครึ่ง
14. เพื่อนำไปถัดสานขัดกันไปมานั้นไขว้เส้นพลาสติก 2 เส้นเข้าหากัน โดยจะเรียงเป็น 4 เส้น
การถัก คือ นำเส้นซ้ายสุด มาไขว้อ้อมไปด้านหลังวกกลับของเส้นที่ 3 ต่อด้วยนำเส้นขวาสุด
นับถอยหลังไปไขว้ด้านหลังวกกลับเส้นที่ 3 เช่นกัน ทำสลับไปมาอย่างนี้จนสุดปลายพลาสติก
15. นำมาติดหูที่ตัวตะกร้าโดยการรวบเส้นของหูเข้าด้วยกัน แบ่งแยกเป็น 2 ข้าง แล้วร้อยเข้ากับตัวตะกร้า สานเป็นลวดลาย แล้วทำการเก็บปลายเส้นให้เรียบร้อย สำหรับเป็นหูหิ้วหรือแขวนก็ได้หรือนำมาสอดใส่ในสายยางพลาสติกแล้วนำไปติดหูที่ตัวตะกร้าแทนก็ได้
นายสมเกียรติ มูลหนิ้ว
สมาชิก วิสาหกิจชุมชนกลุ่มพัฒนาอาชีพบ้านก้อทุ่ง
(ฮักก้อ ก้อฮัก)
หมู่ที่ 1 ตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน
ข้อมูลการติดต่อ นายสมเกียรติ มูลหนิ้ว
โทรศัพท์ : 062-5759424
ที่อยู่ บ้านก้อทุ่ง หมู่ที่ 1 ตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน 51110
แผนที่การเดินทาง - การติดต่อ ผลิตภัณฑ์ฮักก้อ ก้อฮัก
ข้อมูลเนื้อหา โดย นายสมเกียรติ มูลหนิ้ว
เรียบเรียงเนื้อหา โดย นางสาวกรรณิการ์ จันทร์ทิพย์
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวกรรณิการ์ จันทร์ทิพย์/นายสมเกียรติ มูลหนิ้ว