"ปลาส้มแก่งก้อหลวง"
ของฝากจากบ้านก้อท่า
นางสุดาพร อู่ทรัพย์
ที่อยู่ หมู่ที่ 4 บ้านก้อท่า ตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน
(ประธานกลุ่มอาชีพการทำผลิตภัณฑ์จากปลา)
โทรศัพท์ : 087-9316809 สมาชิกกลุ่ม จำนวน 20 คน
ในปี พ.ศ. 2548 นางสุดาพร อู่ทรัพย์ ซึ่งมีความรู้ความสามารถด้านการทำปลาย่างโดยเฉพาะการนำปลาสังกะวาดมาทำปลาแห้งโดยการย่างรมควันซึ่งปลาสังกะวาดนั้นมีจำนวนมากในพื้นที่ นำมาทำปลาย่างรมครัว และสามารถแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์หลากหลายรูปแบบ จึงได้ชักชวนชาวบ้านที่มีความสนใจตรงกัน จัดตั้งกลุ่มการทำปลาย่างขึ้นและมีผู้สนใจเข้าร่วมจำนวน 20 คน คนทำให้มีกลุ่มการทำปลาย่างของหมู่บ้านเกิดขึ้นจนถึงปัจจุบัน และต่อมาได้นำปลามาทำผลิตภัณฑ์ใหม่ๆเกิดขึ้น เช่นการทำปลาส้ม ปลาแดดเดียวเพื่อสร้างรายได้ให้กับครอบครัว กลุ่มอาชีพและเอื้อต่อธรรมชาติและภูมิปัญญาของชุมชนในการดำรงชีวิตแบบเศรษฐกิจพอเพียง แรงงานนั้นเกิดจากการรวมกลุ่มของคนในชุมชน ร่วมแรงร่วมใจกันทำงาน สร้างความสามัคคี เอื้ออารีต่อกัน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่ทำให้ชุมชนเข้มแข็ง นอกจากเป็นงานที่สร้างรายได้ให้คนในกลุ่มแล้ว ยังสามารถเป็นแหล่งเรียนรู้ของเยาวชนและบุคคลทั่วไปได้อีกด้วย
การทำปลาส้มแก่งก้อหลวง ของฝากจากบ้านก้อท่า
วัตถุดิบและส่วนประกอบ
1.ปลาสะวายหรือปลาสวาย
2. เกลือ
3. กระเทียม
4. น้ำตาลทราย
5. ผงชูรส
6. ผงปรุงรส
7. ข้าวเหนียวนึ่งสุก
8. น้ำซาวข้าว
9. น้ำสะอาด
ขั้นตอนและวิธีการทำปลาส้มแก่งก้อหลวง
นำปลาสะวายหรือสวายที่ล้างทำความสะอาด ควักไส้ เหงือก ไข่ ออกให้หมด จากนั้นบั้งปลาให้ถี่ๆ ลึกถึงก้าง
นำสากทุบเนื้อให้นิ่ม และหั่นเป็นชิ้น จากนั้นนำไปล้างน้ำสะอาดอีกครั้งประมาณ 3-4 รอบ จนไม่มีเลือดเหลืออยู่
นำเกลือมาหมัก ทาให้ทั่วเนื้อปลา ทั้งตามร่องที่บั้งไว้ รวมถึงในท้องด้วย หมักไว้ข้างนอก 3 ชั่วโมง
นำปลาไปล้างเกลือออกด้วยน้ำเปล่าประมาณ 3 รอบ
เทน้ำซาวข้าวเทลงไปให้ท่วมเนื้อปลา แช่ทิ้งไว้ 2 ชั่วโมง แล้วนำไปล้างน้ำสะอาดอีกประมาณ 3 รอบ พักทิ้งไว้ 10-20 นาทีให้เนื้อปลาแห้งดี
ใส่กระเทียมจีนโขลกหยาบ ตามด้วยน้ำตาลทราย ผงชูรส ผงปรุงรส คลุกเคล้าให้เข้ากันกับเนื้อปลา นวดไปประมาณ 5 นาที
นำข้าวเหนียวนึ่งสุกใส่ลงไป คลุกเคล้าให้เข้ากันดี ใส่ข้าวลงไปในเนื้อปลาด้วย
นำเนื้อปลาใส่กล่องพลาสติกที่ปิดมิดชิด ทิ้งไว้ในอุณหภูมิห้อง 3 วัน หรือจนกว่าจะเปรี้ยวดี
แบ่งแพคปลาใส่ถุง หากมีเครื่องซีลจะยิ่งเก็บปลาได้นานยิ่งขึ้น
จุดเด่นของปลาส้มแก่งก้อหลวง
กลุ่มอาชีพการทำปลาย่าง การทำผลิตภัณฑ์จากปลา บ้านก้อท่า หมู่ที่ 4 ตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ใช้วิธีการดั้งเดิมเอาไว้คือปลาสะวายหรือปลาสวาย จากแหล่งน้ำปิงที่แก่งก้อ เป็นปลาหนังตัวใหญ่เนื้อแน่น มาหมักกับสมุนไพร กระเทียม หอม และข้าวสวยสุกหมักข้ามคืนไม่ใส่สารกันบุดและนำมาแพ็คใส่ถุงพลาสติกสูญญากาศ เคล็ดลับนี้เป็นวิธีการป้องกันเชื้อราและมอดแมลงมากินตัวปลา จึงเก็บได้นาน กลิ่นหอม และเก็บติดครัวไว้ (ถ้านำไปเก็บในตู้เย็นจะเก็บไว้ได้นานกว่าภายนอก)
ปรุงอาหารได้นาน คือเอกลักษณ์ของปลาส้มแก่งก้อหลวง สามารถนำมาปรุงอาหารให้อร่อย สามารถนำมาทอด หรือทำเมนูอื่นๆได้
แผนที่การเดินทาง
ข้อมูลการติดต่อ นางสุดาพร อู่ทรัพย์ (ประธานกลุ่มอาชีพการทำผลิตภัณฑ์จากปลา) โทรศัพท์ : 087-9316809
ที่อยู่ หมู่ที่ 4 บ้านก้อท่า ตำบลก้อ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน สมาชิกกลุ่ม จำนวน 20 คน
ข้อมูลเนื้อหา โดย นางสุดาพร อู่ทรัพย์
เรียบเรียงเนื้อหา โดย นางสาวกรรณิการ์ จันทร์ทิพย์
ภาพถ่าย/ภาพประกอบ โดย นางสาวกรรณิการ์ จันทร์ทิพย์