กลุ่มเกษตรกรผู้เลี้ยงแพะเนื้อ

ตำบลคลองเปรง

การเลี้ยงแพะเริ่มมีมากขึ้นนั้นส่วนใหญ่เลี้ยงแบบปล่อยให้หากินเองตามธรรมชาติ ลักษณะการเลี้ยงของเกษตรกรยังขาดการใช้หลักวิชาการ เพราะมักจะเข้าใจว่าแพะสามารถหากินได้เก่ง ถึงกับมีคำกล่าวว่าแพเป็นสัตว์ล้างโลกกินทุกอย่างที่ขวางหน้า หรือบ้างก็เปรียบแพะเป็นเทศบาลเก็บขยะข้างถนน เนื่องจากเห็นแพะเที่ยวกินเศษพืชผัก เปลือกผลไม้ ที่ทิ้งตามข้างทาง ซึ่งความเป็นจริงแล้ว แพะเป็นสัตว์ที่ช่างเลือกกิน ถ้ามีอาหารให้เลือกมันจะเลือกกินส่วนใบและยอดอ่อน แต่จะไม่กินส่วนก้านหรือลำต้น ดังนั้น หากผู้เลี้ยงไม่เอาใจใส่ในการเลี้ยงให้ถูกต้อง ผลตอบแทนที่ได้จากแพะจะน้อยลงเป็นเงาตามตัว เช่น แพะมีสุขภาพทั่วไปไม่สมบูรณ์ ให้ลูกตัวเดียวแทนที่จะเกิดลูกแผด อัตราการตายของลูกระยะก่อนหย่านมสูง เป็นต้น

ตำบลคลองเปรง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา มีจำนวนเกษตรกรผู้เลี้ยงแพะเนื้อจำนวนมาก จะมีมากในชุมชนหมู่ที่ 6,8,9 ตำบลคลองเปรง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา ซึ่งจะทำเป็นอาชีพเสริมควบคู่กับการทำนา การใช้พื้นที่ว่างที่มีในบริเวณบ้านสร้างโรงเรือนเพื่อใช้สำหรับเลี้ยงแพะ ทำให้สามารถสร้างรายได้ให้กับครอบครัวอีกทาง การเลี้ยงแพะของเกษตรกรตำบลคลองเปรง จะเลี้ยงแบบปล่อยผสมผสานกับการเลี้ยงแบบโรงเรือน ช่วงเช้าเกษตรกรจะปล่อยแพะให้ออกมาหากินใบไม้ ใบหญ้าตามข้างทาง ซึ่งอาหารที่เป็นที่โปรดปรานของแพะในบริเวณนี้คือ ต้นกระถิน ที่ขึ้นอยู่ตามริมถนน ในช่วงเช้าหรือเย็น จะเห็นแพะปีนป่ายอยู่ตามต้นกระถิน มันจะกินจนหมดจนเหลือแต่กิ่งก้าน ซึ่งก็เป็นตามที่บอกกันว่าแพะกินทุกอย่างที่ขวางหน้า

แพะที่นิยมเลี้ยง จะเป็นพันธุ์บอร์ (Boer) เป็นแพะพันธ์เนื้อขนาดใหญ่ ลักษณะเด่น คือมีลำตัวสีขาว หัวและคอจะมีสีแดง น้ำตาล ใบหูยาวปรก กรมปศุสัตว์ นำเข้ามาจากประเทศแอฟริกาใต้ เมื่อปลายปี พ.ศ. 2539 แรกเกิดจะมีน้ำหนัก 4 กิโลกรัม หย่านมมีน้ำหนัก 20 กิโลกรัม โตเต็มที่ตัวผู้มีน้ำหนัก 90 กิโลกรัม และตัวเมียมีน้ำหนักตัวจำนวน 65 กิโลกรัม

ข้อดีในการเลี้ยงแพะ คือ ให้ผลผลิตและผลตอบแทนเร็วกว่าการเลี้ยงโค หากินเก่ง กินพืชใบไม้ได้หลายชนิด ทนทานต่อทุกสภาพภูมิอากาศ ขนาดตัวเล็ก ใช้พื้นที่น้อย เลี้ยงดูง่าย และให้ผลผลิตเนื้อ นม หนัง ขน

การดูแลสุขภาพของแพะ ผู้เลี้ยงอาจพบปัญหา แพะมีสุขภาพไม่ดี เจ็บป่วย จึงต้องหมั่นเอาใจใส่ดูแลในเรื่องสุขภาพ ดังนี้

1. กำจัดพยาธิภายนอก ได้แก่ เห็บ เหา และไร ซึ่งทำให้ตัวสัตว์รำคาญและขนหลุดเป็นหย่อมๆ หรือเป็นขี้เรื้อนมีผลทำให้สุขภาพไม่ดี ผลผลิตลดลง การป้องกันแก้ไขโดยอาบน้ำและฉีดพ่นลำตัวด้วยยากำจัดพยาธิภายนอก

2. กำจัดพยาธิภายใน ได้แก่ พยาธิตัวกลม ตัวตืด และพยาธิใบไม้ในตับ ซึ่งพยาธินี้จะทำให้ซูบผอม เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย ขนและผิวหนัง หยาบกร้าน ท้องเสีย ผลผลิตลดถ้าเป็นรุนแรงทำให้มีอาการโลหิตจาง และตาย การป้องกันแก้ไขโดยปกติถ่ายพยาธิแพะทุก 3 เดือน แต่ถ้าพบว่าบริเวณที่เลี้ยงแพะมีพยาธิชุกชุม ให้ถ่ายพยาธิทุก 1 เดือน

3. การป้องกันโรคระบาด ได้แก่ โรคปากและเท้าเปื่อยโดยฉีดวัคซีนป้องกันโรคตามโปรแกรมที่กรมปศุสัตว์กำหนดทุกปี

การเลี้ยงแพะ นอกจากจะบูรณาการกับการเกษตรอื่นๆ ได้เป็นอย่างดีแล้ว ยังเกี่ยวโยงกับวิถีชีวิตของชาวมุสลิมอีกหลายอย่าง ด้วยตำบลคลองเปรงมีผู้นับถือศาสนาอิสลามมากกว่าร้อยละ 70-ของประชากรทั้งหมด ฉะนั้นตามสิ่งที่เล่ากันมา แพะเป็นสัตว์เลี้ยงที่ควบคู่กับชาวมุสลิม เนื่องจากชาวมุสลิมยึดถือแนวทางการปฏิบัติตน ของศาสนาซึ่งตามประวัติศาสตร์ มีวิถีปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับแพะบางประการ แต่การเลี้ยงแพะเพื่อจุดมุ่งหมายบริโภคเป็นอาหาร ประจำวันโดยทั่ว ๆ ไปยังคงมีน้อย การเลี้ยงแพะไม่ได้ถูกมองเป็นอาชีพหลัก หรือเพื่อให้เกิดรายได้ประจำที่แน่นอน สำหรับชาวมุสลิมในพื้นที่ เนื่องจากมีกิจกรรมทางเศรษฐกิจอื่น ๆ ที่มีความสำคัญกว่า คือ การทำนา ดังนั้น การเลี้ยงแพะจึงมีเป้าหมายเพื่อเป็นธนาคารที่มีชีวิตและขายเมื่อมีความจำเป็น หรือเมื่อมีผู้มาติดต่อขอซื้อเท่านั้น ถือว่าเป็นการเสริมความมั่นคงทางเศรษฐกิจของครัวเรือนมากกว่าเป็นเศรษฐกิจหลัก นอกจากนี้ การใช้ประโยชน์แพะ เพื่อนำมาใช้เป็นอาหารจะเกี่ยวโยงกับพิธีกรรมต่าง ๆ เช่น พิธีกรรมรับขวัญทารกแรกเกิด (พิธีอากีเกาะฮ์) หรือการเฉลิมฉลอง ช่วงเสร็จสิ้นในการปฏิบัติพิธีฮัจย์หรือวันฮารีรายออิดิ้ลอัฎฮา ด้วยการทำกุรบ่าน ซึ่งทั้งอากีเกาะฮ์และกุรบ่านไม่ถือว่าเป็นสิ่งที่บังคับให้ต้องปฏิบัติ (วายิบ) แต่ถือว่าเป็น “สุนัต” คือ ปฏิบัติแล้วได้รับผลบุญ แต่ถ้าไม่ปฏิบัติก็ไม่ผิดตามหลักศาสนา พิธีดังกล่าวมีความต้องการแพะตามลักษณะเงื่อนไขที่กำหนด นอกจากการใช้แพะเพื่อวัตถุประสงค์ข้างต้นแล้วยังมีการใช้แพะเพื่อการประกอบพิธีกรรมทั่วไป เช่น การขึ้นบ้าน ใหม่ การแต่งงาน ซึ่งไม่ถือว่าเป็นการบังคับให้ต้องใช้แพะมาเป็นอาหารเช่นกัน ในปัจจุบัน กลุ่มเยาวชนเห็นความสำคัญและมีการสร้างการเรียนรู้เกี่ยวกับการเลี้ยงแพะจนกระทั่งเยาวชนหลายคนนำไปใช้ประกอบอาชีพเสริมสามารถลดปัญหาทางสังคมได้

ตำแหน่งที่ตั้ง : บ้านเปรงสมอเซ หมู่ที่ 8 ตำบลคลองเปรง อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา

การเดินทาง : ใช้เส้นทางถนนสายสุวินทวงศ์ เข้าซอยตลาดปองพล ตรงตลอดจนถึงโรงงานแบตเตอรี่ เข้าซอยไปจนถึงชุมชนมัสยิดอัลวารุ้ลอิสลาม

ข้อมูลโดย นายไอยุบ วันขวัญ

เรียบเรียงและเขียนโดย นางสาววิภาวี หวังเกษม

ภาพถ่ายโดย นางสาววิภาวี หวังเกษม

Page updated

Report abuse