ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการใช้สมุนไพรไทยของตำบลดอนหัวฬ่อ
จากการที่สมุนไพรได้รับความนิยมและสนใจมากขึ้นจึงส่งผลให้การแพทย์แผนไทยมีบทบาทที่สำคัญมากขึ้นด้วยเช่นกัน โดยที่การบริการทางสุขภาพแผนไทยนั้นเป็นระบบการดูแลสุขภาพของท้องถิ่นที่มีความผูกพันกับวิถีชีวิตของชาวบ้านสอดคล้องกับความเชื่อและวัฒนธรรมท้องถิ่นมาตั้งแต่โบราณ ดังนั้นในการรักษาในระบบแพทย์แผนไทยนี้จึงมีการนำเอาภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีการถ่ายทอดกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษในเรื่องการใช้สมุนไพรต่าง ๆ เข้ามามีส่วนเกี่ยวข้องในการใช้รักษาโรคที่เกิดขึ้นกับคนในชุมชนมากขึ้นด้วยเช่นกัน ทำให้สมุนไพรมีบทบาทที่สำคัญในการรักษาอาการป่วยต่าง ๆ ในเบื้องต้นเป็นอย่างมาก การใช้สมุนไพรของหมอพื้นบ้านถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ล้ำค่าของสังคมไทยที่เกิดจากปรัชญาของหมอพื้นบ้านที่สามารถจำแนกแยกแยะฤทธิ์และสรรพคุณของสมุนไพรจากธรรมชาติเพื่อใช้ในการเยียวยารักษาความเจ็บป่วย การรักษาโดยระบบการแพทย์พื้นบ้านจึงเป็นระบบการรักษาโรคแบบประสบการณ์ของชุมชนที่ได้รับการสั่งสมถ่ายทอดมาจากบรรพ ได้มีการพัฒนาการใช้สมุนไพรในระบบการแพทย์พื้นบ้านมาอย่าง ต่อเนื่อง
การใช้สมุนไพรของหมอพื้นบ้านถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ล้ำค่าของสังคมไทยที่เกิดจากปรัชญาของหมอพื้นบ้านที่สามารถจำแนกแยกแยะฤทธิ์และสรรพคุณของสมุนไพรจากธรรมชาติเพื่อใช้ในการเยียวยารักษาความเจ็บป่วย การรักษาโดยระบบการแพทย์พื้นบ้านจึงเป็นระบบการรักษาโรคแบบประสบการณ์ของชุมชน ที่ได้รับการสั่งสมถ่ายทอดมาจากบรรพ ได้มีการพัฒนาการใช้สมุนไพรในระบบการแพทย์พื้นบ้านมาอย่างต่อเนื่อง โดยถือว่าสมุนไพรเป็นรูปแบบการรักษาหลักของระบบการแพทย์พื้นบ้าน และสมุนไพรยังคงมีบทบาทในการดูแลสุขภาพของประชาชนมาโดยตลอด สมุนไพรนอกจากใช้เป็นยารักษา รรเทาอาการของผู้ป่วย แล้วยังเป็นอาหารเสริมสำหรับผู้ที่ยังไม่ป่วย ทำให้เกิดสมดุลของการทำงานของร่างกาย เสริมภูมิต้านทานและป้องกันโรคบางชนิดได้ด้วย
ตำบลดอนหัวฬ่อ มีผู้รู้เกี่ยวกับด้านสมุนไพรไทย คือนางอนงค์ รุ่งวงษ์ จึงได้มีการแต่งตั้งเป็นให้เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งเป็นผู้ที่มีความพอเพียงในการดำรงชีวิต และได้มีการนำสมุนไพรที่ปลูกในบริเวณบ้านตนเองมาทำเป็นน้ำสมุนไพร ไว้รับประทานเองและแจกจ่ายให้กับเพื่อนบ้าน และยังนำมาทำลูกประคบสมุนไพรสดและแห้ง และทาง กศน.ตำบลดอนหัวฬ่อ ได้คัดเลือกให้เป็นตัวแทนในการเข้ารับการอบรมโครงการ Smart ONIE เพื่อสร้าง Smart Farmer เพื่อพัฒนาเกษตรกรให้เป็นเกษตรกรต้นแบบ ( Master Trainer ) ณ ศูนย์ฝึกและพัฒนาอาชีพเกษตรกรรม วัดญาณสังวรารามวรมหาวิหาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดชลบุรี เพื่อเป็นการไม่ให้การใช้สมุนไพรไทยหายไป และเป็นการอนุรักษ์พืชสมุนไพรไทย จึงจำเป็นต้องมีผู้สืบทอดที่รู้ถึงความเป็นมาเป็นไปในเรื่องของการใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพร และวิธีใช้ประโยชน์ตามภูมิปัญญา ท้องถิ่น เพื่อเป็นการอนุรักษ์และนำมาใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนต่อไป
เพื่อเป็นการไม่ให้การใช้สมุนไพรไทยหายไป และเป็นการอนุรักษ์พืชสมุนไพรไทย จึงจำเป็นต้องมีผู้สืบทอดที่รู้ถึงความเป็นมาเป็นไปในเรื่องของการใช้ประโยชน์จากพืชสมุนไพร สนใจเรียนรู้สามารถติดต่อได้ที่ นางอนงค์ รุ่งวงษ์ บ้านเลขที่ 334/163 หมู่บ้านอิสแลนด์แอนด์เฮ้าส์ หมู่ 1 ตำบลดอนหัวฬ่อ อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี โทร 087-6353109
เอกสารอ้างอิง
ปพิชญา ไชยเหี้ยม.(2555).ภูมิปัญญาท้องถิ่นกับการใช้สมุนไพร. (ระบบออนไลน์) เข้าถึงได้จาก :
http://sukanya1969.blogspot.com/2012/05/23000-500.html (วันที่ค้นข้อมูล : 2 กันยายน 2564)
ผู้ให้ข้อมูล นางอนงค์ รุ่งวงษ์
ผู้เรียบเรียง นางสาวนงลักษณ์ ญาติเสมอ
ผู้ถ่ายภาพ นางสาวนงลักษณ์ ญาติเสมอ