Leunse schans

HISTORISCH:

De schans werd reeds aangelegd voor 1598 zoals een rekening voor het aanleveren van planken voor de schans getuigt.

De schans lag op een schiereiland met een dubbele wal waartussen de gracht lag.

Lemmens vermeldt in de directe omgeving verder het Schansven, een tamelijk groot hoefijzervormig ven dat de schans van drie kanten omsloot, en van waaruit de Oostrumse Beek ontspringt, en dat in de zomer voor driekwart droog stond. Hij noemt ook de Oostrumse Draai, een zandweg op een rug bij de schans, waarin een haakse bocht langs een gegraven sloot lag. Het lijken strategische elementen.

Volgens Piet Arts van buurtschap het Volen, ook ontginner van de plek, had de schans een hoefijzervorm, meer als een ei, en was er aan de zuidoostkant in de richting van het ven een opening in het wallensysteem, en nog een andere naar de veldweg van het Steegs Broek naar Ysselsteyn. Het middenterrein was zeker 200 vierkante meter lang, met een dubbele wal met daartussen een gracht. De wallen waren nog twee meter breed en een meter hoog, de gracht was vier meter breed en nog anderhalve meter diep. Bij de ontginning vond hij wit zand, geelachtig en zwart zand. Het zand van de wallen was vermengd. Hij trof vuurhaarden aan en middeleeuws aardewerk, en as op een diepte van 20 cm. Op 8 augustus 1958 maakte Arts een coupure door de gracht. Het totale terrein bleek na meting ongeveer 170 meter lang met een grootste breedte van 75 meter.

De oudste kaart die de schans toont is de Tranchotkaart, die als militaire stafkaart in kleur uit de Franse Tijd de vroegste nauwkeurige bron is. De kaart toont een langwerpig vijfhoekig bolwerk met aan de westkant drie verzwaarde afgeronde hoeken.

Een kaart uit ca. 1844 toont de schans in een andere vorm. Hier is het bouwwerk een gesloten rechthoek. Deze vorm is afwijkend van alle andere waarnemingen, en hij is mogelijk gekozen als symbool om het verdedigingswerk aan te duiden. De omgeving is minder duidelijk, zij het dat de Voolensedijk (later de Steegsepeelweg) in de plaats van de vele karrensporen is gekomen en dat er enkele schaapskooien (SK) in de buurt zijn ingetekend.

De schans werd geslecht in 1925 bij ontginning van de Peel.