Iran september 2008
Ali ga niet van ons heen want dan zijn wij zo alleen. Deze klaagzang leerde ik tijdens mijn verblijf in Iran kennen. Met processies wordt daar de droevige moord op Ali ibn Abi Talib , de schoonzoon van de profeet Mohammed, herdacht. Daarbij worden ook de door geweld gestorven verwanten beweend en met name de slordige miljoen die in de 8 jarige oorlog met Irak sneuvelden. Het is dus een soort combinatie tussen Goede Vrijdag, 4 mei en Allerzielen.
De processies worden gekenmerkt door zelfkastijding. Wij kennen deze bezigheid uit de TV beelden van een tot bloedens toe gemep met kettingen. De werkelijkheid bleek echter minder heftig. Het is eigenlijk gewoon een doorsnee processie.
Voorop loopt de jeugd wat te keten met vlaggen en vaandels. Vervolgens lopen de stoere jongens de blits te maken voor de meisjes door op het ritme van de trom met een zacht kwastje op de rug te slaan. Daarachter loopt de, als overal serieus kijkende, geestelijkheid, op de voet gevolgd door een schare ouderen die zich zachtjes en bedaard al mompelend op de borst kloppen.
Het alles wordt met vermaak gade geslagen door een veelvoudige menigte langs de kant die verder met alles bezig is behalve het geloven. Verder begreep ik dat vele gelovige moslims de processie achterhaald vinden. Zeker omdat de Ali processie een aftreksel is van die van zijn zoon Hoessein ibn Ali ibn Abu Talib, de kleinzoon van de profeet die nog jammerlijker om het leven kwam.
Het "flagellare" is overigens niet uniek voor de Islam want ook het Christelijke geloof is niet vies van een een stevig doe het zelf pak slaag. Kortom, de Ali processie is een processie die met iets ander kledij en en met een andere klaagzang overal ter wereld had kunnen plaats vinden.
De werkelijkheid van de Ramadan die daar Ramazan heet bleek ook al anders. Iedereen doet er aan maar nagenoeg niemand houdt zich er aan. Binnenskamers wordt vrolijk gegeten en gedronken. Buiten zijn wel alle eetgelegenheden gesloten behalve de hotels want niet Moslim gasten moeten toch kunnen eten en zo prik je dus vrolijk een vorkje met de ongelovigen mee.
Van het suikerfeest na afloop zoals bij Marokkanen keken zij vreemd op. Suikerwaren en zoete koekjes worden of het nu Ramazan is of niet altijd al gegeten.
Na zonsondergang is het tijd voor een feestje en dus krioelt iedereen en alles naar buiten om te eten en te drinken. Niet alleen in restaurants maar ook gezellig in het park op het tapijt met de samowar voor de thee, de barbecue voor de kebab en de waterpijp voor het genot. Toeristen hebben een staande invitatie om aan te schuiven om zodoende de social talk wat te verbreden.
Iraniër aanzien voor Arabieren is een regelrechte belediging. Zij willen niet vergeleken worden met die kameeldrijvers uit de woestijn die ooit hun land veroverden en de Islam brachten. Zij hadden al rond 1500 B.C. wetten die in Europa pas in de 20e eeuw werden ingevoerd. Men is dus trots op de historie en lopen nu nog weg met de dichters en schrijvers van zo'n duizend jaar geleden. Verder zijn zij de vrede liefhebbende Sjiitische moslims en willen niets te maken hebben met de in hun ogen agressieve Soennitische geloofsgenoten. Wel is Iran is een islamitische Republiek. In de praktijk wordt die soep heet en minder heet gegeten. De moskeeën zijn net als de kerken in Nederland spaarzaam gevuld met over het algemeen ouderen mensen. Bij (vele) feestdagen slaat echter het kerstgevoel toe al vinden velen het geloof maar niks. Openlijk mag je dat niet zeggen want iedereen moet moslim zijn. De werkelijkheid naar mijn ervaring is dat je Christen, Jood of Zoroastrist kan zijn zolang je maar de Islamitische wetgeving volgt en niet op de markt gaat staan preken.
Een aardige ontdekking was dat ook Iran gebukt gaat onder een allochtonen probleem. Met name Tehran zucht onder de Afghaanse criminele variant van onze Marokkaanse. De afhandeling is echter wat anders want het regiem is geen achte heelmeester. Op straat is daar niet veel van te merken. Alleen de verkeerspolitie is zichtbaar en die kijken slechts naar de niet te beteugelen verkeerschaos. Iedereen rijdt alsof hij met zijn vrouw in barensweeën op weg is naar het ziekenhuis. De vluchtstrook is om tegen het verkeer in te rijden, motorrijders slalommen zonder helm op al toeterend tussen de auto's door. Op de linkerbaan rijden en ter plaatse haaks rechtsaf slaan is geen punt. Verder passen op 3 banen zeker 6 banen. Files zijn om je er er voorbij te wringen. Volgens mijn gastheer komt het verkeer van links, rechts, voor, achter en zelfs van boven. Zelfs het oversteken van de straat is een zelfmoordpoging. Ik werd letterlijk bij de hand genomen door mijn begeleidsters om aan de overkant te komen.
Dat het aantal verkeersdoden op 18.000 per jaar uitkomt mag dan ook geen verrassing zijn. Zelf passeerde ik een plaats waar een bus het waarschuwingsbord voor een richtingsbord had aangezien en ten koste van 30 doden in een diep ravijn was gedoken. Verderop had iemand bij het inhalen van de file op de linker rijbaan vijf auto's laten crashen. Aan de wrakken te zien waren de ambulances niet tevergeefs gekomen. Toch wrong de file zich onbekommerd tussen de wrakken door.
De TV is een verhaal apart. De Staats TV zendt maar vier programma's uit. Deze bestaan uit prekende Imams, beelden van president Mahmoud Ahmadinejad, reclame die kan wedijveren met de onze en vooral veel of beter gezegd heel veel voetbal.
Alleen dat laatste wordt naar zeggen druk bekeken. je hoeft maar Hollande te zeggen of alle Nederlandse spelers passeren de revue.
Daarnaast hebben de meeste Iraniërs schotel TV en wat belangrijk is de programmatuur om de scrambling te omzeilen. Het wat wel of niet gezien mag worden is een overigens volstrekt een mysterie. De wereld en het gebeuren is dus meer dan bekend.
Voor Internet geldt het zelfde laken en pak. Dat Iran procentueel de meeste Bloggers van de wereld heeft, zegt iets over de gretigheid van het gebruik. De ASDL en UMTS is komende. Helaas kon ik mijn telefoon dus nog niet voor Internet gebruiken.
Het werk was leuk. Dit keer kwam ik om veiligheidtrainingen te geven en van kritische installaties veiligheidsanalyses te maken. Responsible Care is daar net als hier een item alleen ligt men een aantal jaren achter op de westerse landen. Wel kom je ook in Iran voor de rechter bij bedrijfsongevallen met enige omvang. Het schadeloos moeten stellen met kamelen is achterhaald. Kamelen zijn echter wel de tegenwaarde in geld gebleven..
Mijn gastheer vertelde echter dat het een prima systeem was omdat de kamelen daar waardevast zijn en dus de rol van onze gouden standaard spelen. Die medewerkers m/v zijn overigens veelal goed opgeleid. Over Khomeini is veel te zeggen maar voor onderwijs aan de hele bevolking heeft hij wel gezorgd. Deze goede opleiding wordt nu echter de zwakke plek van het regiem want de jeugd is net zo mondig als hier.
Een verhaal apart zijn de buitenlandse vrouwen die in Iran ook de Hijab moeten dragen. De Iraanse vrouwen dragen dat voor velen onding in vele uitvoeringen op oneindig vele en zeer geraffineerde manieren. Het gezicht, met voor de waaghalzen een deel van het haar, vormt hierbij het middelpunt en wordt, zelfs naar mijn waarneming, kunstig mooi opgemaakt. Daarmee bereiken de dames het zelfde als elders op de wereld. De heren kunnen hun blikken er niet vanaf houden. Kennelijk gaat het er niet om hoe bloot je er bij loopt maar wel hoe kunstig dat je het inpakt.
Als je de kunst van het hoofddoek flaneren niet verstaat dan moet je eigenlijk als vrouw uit Iran wegblijven of overgaan naar wat de liberale autochtone vrouwen smalend de pinguïn dracht noemen. Anders loop je er absoluut als clown bij.
De heren der schepping ontspringen de dans met uitzondering van de korte broek. De korte mouw is echter wel op de grens maar wordt gedoogd en is algemeen gangbaar. Dassen worden absoluut niet gedragen maar goed aangekleed zijn, is wel met een colbert aan.
Het eerste deel van de terugreis naar het vliegveld liep nog voorspoedig. Ik overleefde de stuurkunsten van Moosani. Deze nachtblinde chauffeur van mijn gastheer rijdt inderdaad alsof er 's nachts niets op de weg is en die vergissing liep nog goed af ook. Het inchecken met het Perzische tapijt als geschenk van mijn gastheer verliep ook nog redelijk voorspoedig al kostte het omrekenen van Euro's een stief kwartiertje. Daarna begon het grote vertragen. Eerst met een half uur in Tehran, daarna een uitgevallen vlucht in Frankfurt en als klap op de vuurpijl geen Schipholtaxi naar huis. Na 22 h. reizen was het leed echter geleden.