Verpleegkundige interventies

Netwerk versterken

Zoals ook in onderdeel preventie aan bod is gekomen, is het belangrijk de mantelzorger te ondersteunen door te luisteren, te betrekken bij de zorg en te verwijzen. Er zijn diverse interventies die aangeboden kunnen worden aan mantelzorgers, zie hiervoor onder andere de interventies volgens Nanda-NIC-NOC en OMAHA. Het in kaart brengen van het netwerk en versterken hiervan wordt op deze pagina nader beschreven. Daarbij worden instrumenten/ hulpmiddelen die je kunt gebruiken om het netwerk in kaart te brengen gegeven [8]. 

Zowel voor de cliënt en mantelzorger als voor de zorgprofessional is het belangrijk om inzicht in het netwerk van de cliënt en mantelzorger te hebben: 

Laagdrempelige opties voor afstemming in het informele netwerk zijn digitale groepen zoals WhatsApp, het werken met een zorgrooster of het plannen van een vast overlegmoment. Daarnaast zijn er gratis apps [15] voor mantelzorgers beschikbaar. Het overnemen van praktische taken zoals afvalinzameling of tuinwerkzaamheden draagt al bij aan het ontlasten van de mantelzorger.


Voorbeeldzorgplannen

De wijkverpleegkundige stelt het zorgplan op aan de hand van de verpleegproblemen volgens het classificatiesysteem binnen de organisatie waarin de wijkverpleegkundige werkt. Hieronder tref je voorbeelden van zorgplannen middels Nanda/NIC/NOC en Omaha System:

Ecogram

Het ecogram [10] gebruik je om zowel de omvang als de kwaliteit van het netwerk in beeld te brengen. Hierbij gaat het zowel om familie als om andere personen of instanties met wie de cliënt een belangrijke (persoonlijke) relatie heeft. Het instrument kan cliënten ook over een drempel helpen om mensen uit hun directe omgeving om hulp te vragen.

Mocht het eigen netwerk erg klein zijn en is meer ondersteuning wenselijk, dan kan het versterken van het netwerk een interventie zijn. Dit kan je in samenwerking met de cliënt en mantelzorger zelf opzetten of hiervoor verwijzen naar:

Genogram

Een familie (inclusief informele zorg) kun je in kaart brengen met behulp van een genogram [11]. Een genogram is een stamboom met meerdere persoonlijke gegevens. Het is een kaart met drie of vier generaties en hun onderlinge relaties. Ook belangrijke familiegebeurtenissen, informele zorg, sterfgevallen, verhuizingen en verbroken contacten kunnen hierin worden opgenomen.

Sociale kaart

Er zijn verschillende mogelijkheden om de sociale kaart in beeld te krijgen. In sommige gemeenten is de sociale kaart online of bedrukt beschikbaar. Zelf een sociale kaart maken is mogelijk, er zijn daarbij wel afspraken nodig over het actueel houden hiervan. Een handig hulpmiddel hierbij is het invuldocument ‘wie is wie’ [12].

Specifieke groepen

Er zijn diverse trainingen beschikbaar voor specifieke groepen zoals jongeren, werkenden, psychiatrie en ouderen. In de richtlijn Mantelzorg van V&VN [9] is onder 'Aanbevelingen Module 3' een overzicht te vinden.

Bronnen

8. Mantelzorgondersteuning voor thuiszorgmedewerkers [Internet]. Zorg voor Beter. 2023. Beschikbaar op: https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/mantelzorgondersteuning-voor-thuiszorgmedewerkers 

9. V&VN. Richtlijn Mantelzorg | V&VN [Internet]. V&VN. 2021. Beschikbaar op: https://www.venvn.nl/richtlijnen/alle-richtlijnen/richtlijn-mantelzorg/ 

10. Ecogram maken: de omgeving [Internet]. Zorg voor Beter. 2023. Beschikbaar op: https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/ecogram-maken-van-de-omgeving 

11. Genogram maken: de generaties in beeld [Internet]. Zorg voor Beter. 2023. Beschikbaar op: https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/genogram-maken-de-generaties-in-beeld 

12. Breng jouw wijk in kaart [Internet]. Zorg voor Beter 2023. Beschikbaar op: https://www.zorgvoorbeter.nl/kennis-delen/tools/breng-jouw-wijk-in-kaart 

15. Overzicht van gratis apps voor mantelzorgers [Internet]. MantelzorgNL. 2024. Beschikbaar op: https://www.mantelzorg.nl/onderwerpen/ondersteuning/overzicht-van-gratis-apps-voor-mantelzorgers/