https://www.gov.pl/web/koronawirus/ochrona-zdrowia-psychicznego-dzieci-i-mlodziezy
https://www.gov.pl/web/koronawirus/gdzie-znajdziesz-pomoc-w-przypadku-pogorszenia-stanu-psychicznego
https://www.gov.pl/web/koronawirus/ochrona-zdrowia-psychicznego-w-kwarantannie
https://www.miniminiplus.pl/dziecko-w-sieci
https://mamailusia.blogspot.com/2015/01/budowanie-poczucia-wasnej-wartosci-u.html
https://mamailusia.blogspot.com/2015/04/13-zabaw-rozwijajacych-inteligencje.html
Czas wspólnego, przymusowego pobytu w domu znacznie się przedłuża. Wszyscy zaczynają odczuwać zmęczenie i rozdrażnienie. Dzieci młodsze i starsze zaczynają się nudzić. Pojawiają się pytania, kiedy to się skończy, jak długo jeszcze potrwa. Uczniów coraz bardziej nużą zadania zlecane przez nauczycieli.
Rodzice skarżą się w rozmowach telefonicznych, że trudno im zachęcać dzieci do wykonywania pracy. Jest to naturalne, ponieważ inaczej przebiega nauka w klasie, gdzie do wykonania pracy motywuje nauczyciel oraz obecność koleżanek i kolegów.
Aby ułatwić dzieciom naukę pamiętajmy o stworzeniu odpowiednich warunków:
- ustalmy stałe, o ile to możliwe, godziny pracy;
- wyłączmy telewizor i sprzęt grający;
- ustalamy czas pracy w zależności od możliwości dziecka, np. 30 min, 1 godz. Postarajmy się, aby dziecko pracowało i wykonało zadanie, a nie pod pretekstem pracy, spędzało długi czas przed komputerem;
- jeśli to jest konieczne, bądźmy przy dziecku, pomóżmy mu koncentrować się na zadaniu;
- postarajmy się zachować spokój i cierpliwość. Zachęcajmy, wspierajmy, nie krzyczmy i nie krytykujmy;
- nie wykonujmy zadań za dzieci. Lepiej, aby dziecko wykonało mniej ćwiczeń, ale samodzielnie;
- obserwujmy i starajmy się poznać nasze dzieci. To szczególna okazja, aby dowiedzieć się, co naprawdę potrafią, gdzie napotykają trudności;
- jeśli dziecko nie chce wykonywać zadań szkolnych, postępujmy elastycznie, zachęćmy do innych ćwiczeń w czytaniu, pisaniu, liczeniu.
Ćwiczyć czytanie można poprzez lekturę ulubionych książeczek, gazetek dziecięcych czy młodzieżowych, wyszukiwanie potrzebnych informacji, np. przepisów kulinarnych, czy też przeglądanie i czytanie wcześniejszych zapisów w zeszytach.
Można codziennie zapisać plan dnia, tworzyć pamiętnik z „kwarantanny”, napisać kilka zdań w liście do babci lub nauczyciela, przepisać kilka zdań, ćwiczyć podpis.
Zadania matematyczne można utrwalać poprzez liczenie pieniędzy potrzebnych na zakupy, odczytywanie godzin na zegarze lub zabawy matematyczne w programach komputerowych, np. „matematyczne zoo”.
Równie ważną formą aktywności, którą uczniowie powinni opanować i doskonalić są umiejętności samoobsługowe i praktyczne. Oto kilka z nich, na które warto zwrócić uwagę wyznaczając sobie i dziecku związane z nimi zadania.
Dbanie o higienę osobistą i ubiór:
- czy dziecko myje starannie ręce, zęby, buzię, uszy, szyję, potrafi wziąć prysznic, samodzielnie namydlić się, umyć całe ciało, spłukać, umyć włosy, uczesać się, samodzielnie wytrzeć się, wysuszyć;
- czy potrafi po sobie posprzątać łazienkę, umyć wannę, zawiesić ręcznik, zetrzeć podłogę itp.;
- czy potrafi wybrać odpowiednie ubranie, ubrać się, zapiąć guziki, zasznurować buty, zapiąć zamek, zadbać o estetykę ubioru, poprawić wychodzącą ze spodni koszulę, ubrać ubranie na prawą stronę itp.;
- czy samodzielnie załatwia potrzeby fizjologiczne, samo korzysta z toalety, dokładnie podciera się, myje ręce, w przypadku dziewcząt, czy dba o higienę w czasie menstruacji.
Umiejętność samodzielnego jedzenia:
- czy dziecko samodzielnie spożywa potrawy, zjada zupę bez wylewania, posługuje się nożem i widelcem, dba o estetykę jedzenia, potrafi samo przygotować stół, nakrycia, sztućce, serwetki, talerze, potrafi donieść pełny talerz do stołu, po posiłku samo zbiera talerze ze stołu;
- czy potrafi sprzątnąć i umyć naczynia, powycierać, schować na właściwe miejsce lub włożyć naczynia do zmywarki, włączyć zmywarkę;
- czy pomaga w przyrządzaniu jedzenia (np. potrafi obierać ziemniaki, jarzyny, robić kanapki, herbatę itp.);
- czy pomaga w planowaniu posiłków.
Wykonywanie prostych prac porządkowych:
- czy wyciera kurze z mebli, podlewa kwiaty, obsługuje odkurzacz;
- czy potrafi włożyć odpowiednio posegregowane pranie do pralki, obsłużyć pralkę, rozwiesić pranie;
- czy dba o porządek w swoim pokoju, ścieli łóżko, układa książki i zeszyty na półce, dba o porządek w szafie.
Jeśli odpowiedzieliśmy sobie na te pytania, zróbmy krok dalej i zaplanujmy, co może dodatkowo samodzielnie robić.
Wybierzmy umiejętności, które warto doskonalić, gdyż przydadzą się w codziennym życiu, także po koronawirusie.
Poznajmy nasze dzieci i pomóżmy im się rozwijać!
Wykorzystajmy ten czas na lepsze poznanie naszych dzieci poprzez rozmowę, wspólną zabawę, zajęcia wykonywane razem. Porozmawiajmy o tym, na co zwykle nie ma czasu, o członkach rodziny (babciach, dziadkach, ciociach). Opowiedzmy dzieciom, jak to było dawniej, przed erą internetu i telefonów komórkowych. Porozmawiajmy o naszej pracy, czym się w niej zajmujemy i o naszych hobby.
Możemy sobie dać to, co zwykle jest trudne - czas. Spróbujmy traktować ten okres jako okazję do nowych doświadczeń.
Postarajmy się, abyśmy, kiedy skończy się epidemia i wrócimy do zwykłej bieganiny, mogli powiedzieć „to był owocny czas dla nas i naszych dzieci”.
Maria Matyszkiewicz
psycholog
W związku z epidemią koronawirusa życie nasze i naszych dzieci w ostatnich dniach uległo sporej zmianie. Dzieci nie chodzą do szkoły ani do przedszkola, pozamykane są sklepy, kina, place zabaw, zaś możliwości kontaktów społecznych zostały znacząco ograniczone. Zaburzony został dotychczasowy schemat funkcjonowania, rutyna, dająca wielu dzieciom poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Dodatkowo, dzieci jako bardzo wnikliwi obserwatorzy, często wyczuwają nasz niepokój i lęk, którego nie są w stanie zrozumieć czy wyrazić słowami. W tak trudnym dla nas wszystkim czasie ważne jest, oprócz dbania o zdrowie fizyczne, zatroszczenie się o zdrowie psychiczne naszych dzieci. Oto najważniejsze wskazówki dla Rodziców i Opiekunów:
Rozmawiaj z dzieckiem o aktualnej sytuacji używając języka dostosowanego do jego rozwoju.
Unikaj określeń, które dodatkowo budzą lęk, a są niezrozumiałe dla dziecka. Wyjaśnij dlaczego dziecko nie może chodzić do szkoły, spotykać się z kolegami, prowadzić dotychczasowego stylu życia.
Do wyjaśnienia najmłodszym czym jest koronawirus, można posłużyć się darmową książeczką pt. „Część. Jestem wirus – kuzyn grypy i przeziębienia. Nazywają mnie koronawirus” napisaną przez psycholog Manuelę Monina Cruz (wersja polska do pobrania na: mamyprojekt.pl, zakładka: koronawirus).
W książeczce zawarte są najważniejsze informacje na temat SAS-CoV-2 wraz z kolorowymi ilustracjami i krótkimi zaleceniami odnośnie ochrony przed zakażeniem. Można również odwołać się do znanych dziecku doświadczeń i sytuacji np. z przebytych dotąd chorób i sposobów radzenia sobie z nimi. Pozwól dziecku zadawać pytania, ale odpowiedź dostosuj do jego rozwoju poznawczego i emocjonalnego.
Zapewnij dziecku możliwości kontaktu z kolegami i nauczycielami za pomocą telefonu lub video rozmowy za pomocą aplikacji do zdalnej komunikacji. Dzięki temu Twoje dziecko nie będzie czuło się osamotnione i wyizolowane oraz będzie miało szanse kontynuować dotychczasowe znajomości i aktywności w bezpiecznych warunkach.
Zwracaj uwagę na emocje dziecka, pomóż mu je identyfikować i nazywać (np. teraz czuję smutek/lęk/złość/radość itp.). Przydatne może być wspólne rysowanie emotikonów, lub znajdywanie takich które oddają właściwie nastrój dziecka na telefonie/komputerze, Zapytaj się jaka jest przyczyna danej emocji, co wpływa na nastrój dziecka. Może okazać się, że dziecko odczuwa strach o kogoś bliskiego z powodu epidemii, smutek bo nie może widywać się z kolegami, złość bo straciło szansę na wyjście do kina/plac zabaw. Nie bagatelizuj doświadczeń i przeżyć dziecka. Staraj się zrozumieć przeżywane przez niego emocje. Często wystarczy wysłuchanie, towarzyszenie mu, przytulenie, zapewnienie, że razem przetrwamy ten trudny czas. Pomocne może być również czytanie bajek terapeutycznych dostępnych on-line. Jednocześnie warto zadbać, aby dziecko umiało sobie radzić z trudnymi emocjami. Można polecić sposoby na radzenie sobie ze strachem/smutkiem/złością które stosujemy osobiście, pod warunkiem, że są odpowiednie do wieku dziecka np. słuchanie muzyki, czytanie książek, ćwiczenia fizyczne, rysowanie, pisanie pamiętnika, częste rozmowy itp.
Zadbaj o przewidywalność zdarzeń, zapewnij dziecku stały plan dnia. Tak jak dotychczas powinien być w nim czas na naukę, obowiązki, zabawę, odpoczynek wspólne rozmowy. Staraj się, aby aktualny plan dnia przypominał jak najbardziej ten wcześniejszy. To da dziecku poczucie bezpieczeństwa. Przydatne może być skonstruowanie harmonogramu dnia w formie papierowej (każdy dzień rozpisany na godziny i aktywności). W jego tworzenie można zaangażować dziecko, które ozdobi go rysunkami, piktogramami, podsunie własne pomysły. To dodatkowo wzmocni poczucie sprawczości u dziecka, ważne dla jego dobrostanu psychicznego.
Czytaj razem z dzieckiem jego ulubione bajki, opowieści. Przeżycia bohaterów często uczą jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, pozwalają na odreagowanie napięć i zyskanie innej perspektywy. Oprócz czytania dobre są również wszystkie zabawy z dzieckiem, które budują bliskość, wzajemne zaufanie i dają szansę na wspólną rozmowę.
Unikaj zbytniego skupiania się na koronawirusie, częstych rozmów na jego temat, oglądania informacji telewizyjnych w obecności dziecka. Zbyt duża ilość informacji może potęgować w dziecku lęk, strach, poczucie zagrożenia i niepewność. Dzieci rozumieją mniej niż my, ale czują tak samo. Postaraj się zachować równowagę w codziennym funkcjonowaniu, tak jak wcześniej rozmawiaj z dzieckiem na bliskie mu i całej rodzinie tematy.
Opracowała Ewa Wilk-Zgłobicka – psycholog szkolny