บทที่ 1 สิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต
...สิ่งต่าง ๆ รอบตัวมีหลายชนิด แต่ละชนิดมีรูปร่างลักษณะที่แตกต่างกัน ซึ่งมีทั้งสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต
สิ่งมีชีวิต เป็นสิ่งที่ต้องการอาหาร มีการหายใจ เจริญเติบโต ขับถ่าย เคลื่อนไหว ตอบสนองต่อสิ่งเร้า และสืบพันธ์ุได้ สิ่งมีชีวิตที่อยู่รอบตัวเรา มีหลายชนิด ได้แก่ มนุษย์ สัตว์ และพืช มีลักษณะของการดำรงชีวิตที่ แตกต่างกัน ดังนี้
กินอาหารโดยใช้ปาก หายใจทางจมูก มีการเจริญเติบโต ขับถ่าย เคลื่อนไหวและเคลื่อนที่ได้ด้วยตนเอง มีการตอบสนองต่อสิ่งเร้า และ สืบพันธ์ุมีลูกหลานได้
กินอาหาร หายใจ มีการเจริญเติบโต ขับถ่าย เคลื่อนไหวและ เคลื่อนที่ได้ด้วยตนเอง มีการตอบสนอง ต่อสิ่งเร้า และสืบพันธ์ุได้
เป็นสิ่งมีชีวิตที่ดูดนํ้าและ แร่ธาตุทางราก เคลื่อนไหว หายใจและ สร้างอาหารทางใบ มีการเจริญเติบโต และขยายพันธ์ุได้
1.1 การกินอาหาร
สิ่งมีชีวิตต้องการอาหารเพื่อสร้างพลังงานและเจริญเติบโตที่แตกต่าง กัน มนุษย์และสัตว์ ไม่สามารถสร้างอาหารเองได้ ต้องกินพืช ผัก ผลไม้ และเนื้อสัตว์เป็นอาหาร เพื่อการดำรงชีวิต พืช สามารถสร้างอาหารเองได้ ด้วยกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง โดยใช้พลังงานจากแสงอาทิตย์ น้ำ และแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ การจำแนกสิ่งมีชีวิตตามลักษณะการกินอาหารได้เป็น 3 ประเภท คือ สิ่งมีชีวิตที่กินพืชเป็นอาหาร สิ่งมีชีวิตที่กินสัตว์เป็นอาหาร และสิ่งมีชีวิต ที่กินทั้งพืชและสัตว์เป็นอาหาร
สิ่งมีชีวิตที่กินพืช
สิ่งมีชีวิตที่กินสัตว์
สิ่งมีชีวิตที่กินทั้งพืชและสัตว์
1.2 การตอบสนองต่อสิ่งเร้า
การตอบสนองต่อสิ่งเร้าของสิ่งมีชีวิต คือ การแสดงออกของสิ่งมีชีวิต เพื่อตอบสนองต่อการสัมผัส อุณหภูมิ แสง เสียง ความชื้น เพื่อการปรับตัวของสิ่งมีชีวิต การหลบหลีกภัยจากศัตรู และการอยู่รอดของสิ่งมีชีวิตในสภาพแวดล้อมนั้น
การตอบสนองต่อแสง
ดอกทานตะวันหันเข้า รับแสงแดด
การตอบสนองต่ออุณหภูมิ
ต้นเมเปิลจะเปลี่ยนสีจากสี เขียวเป็นสีแดงหรือสีเหลือง เมื่ออุณหภูมิลดตํ่าลง
การตอบสนองต่อการสัมผัส
กิ้งกือจะม้วนตัวเมื่อถูกสัมผัส
การตอบสนองต่อเสียง
แม่ไก่จะส่งเสียงร้องเรียกให้ลูก เข้ามาหลบใต้ปีก เมื่อศัตรูเข้ามาใกล ้
โดยการแสดงออกเพื่อโต้ตอบ ต่อสิ่งเร้านั้น เช่น เมื่อดวงตาของมนุษย์ได้รับแสงจ้า จะมีพฤติกรรมการหรี่ตาเพื่อลดปริมาณแสงที่ตาได้รับ และเมื่ออากาศเย็นกล้ามเนื้อของมนุษย์ จะเกิดอาการหดเกร็งทำให้ขนลุก
1.3 การสืบพันธุ์
เมื่อสิ่งมีชีวิตเจริญเติบโตเต็มที่จนสามารถสืบพันธุ์ได้ โดยการ สืบพันธุ์นั้นต้องมีการผสมพันธุ์ระหว่างเพศผู้และเพศเมีย จนเกิดเป็นตัวอ่อนที่มีลักษณะเหมือนพ่อแม่พบได้ในมนุษย์และสัตว์ ส่วนในพืชมีการสืบพันธุ์โดยมีแมลงเป็นตัวช่วยผสมเกสรเพศผู้และเพศเมีย ทำให้เกิดเป็นตัวอ่อนและเจริญเติบโตเป็นต้นพืชที่สมบูรณ์
สิ่งไม่มีชีวิต
สิ่งไม่มีชีวิต คือ สิ่งที่ไม่กินอาหาร ไม่หายใจ ไม่ขับถ่าย ไม่เคลื่อนไหว ไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้า ไม่มีการเจริญเติบโต และไม่สืบพันธ์ุ สิ่งไม่มีชีวิต แบ่งได้ 2 ประเภท คือ สิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น ดิน ดวงอาทิตย์ ก้อนหิน และสิ่งไม่มีชีวิตที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น บ้าน รถยนต์ โทรศัพท์เคลื่อนที่ นาฬิกา แว่นตา ภาชนะเครื่องใช้ต่างๆ
สิ่งไม่มีชีวิตที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
สิ่งไม่มีชีวิตที่มนุษย์สร้างขึ้น
ความแตกต่างของสิ่งมีชีวิตและสิ่งไม่มีชีวิต
ลักษณะของสิ่งมีชีวิต ลักษณะของสิ่งไม่มีชีวิต
-เคลื่อนไหวได้ -ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ ด้วยตนเอง
-กินอาหารได้ -ไม่กินอาหาร
-ขับถ่ายได้ -ไม่ขับถ่าย
-หายใจได้ -ไม่หายใจ
-เจริญเติบโตได้ -ไม่เจริญเติบโต
-สืบพันธุ์และมีลูกได้ -ไม่สืบพันธุ์
-ตอบสนองต่อสิ่งเร้าได้ -ไม่ตอบสนองต่อสิ่งเร้า