มาตรฐาน/ตัวชี้วัด/สาระการเรียนรู้แกนกลาง

สาระที่ ๑ วิทยาศาสตร์ชีวภาพ

มาตรฐาน ว ๑.๒ เข้าใจสมบัติของสิ่งมีชีวิต หน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิต การลําเลียงสารเข้าและออกจากเซลล์ความสัมพันธ์ของโครงสร้างและหน้าที่ของระบบต่าง ๆของสัตว์และมนุษย์ที่ทํางานสัมพันธ์กัน ความสัมพันธ์ของโครงสร้างและหน้าที่ของอวัยวะต่าง ๆ ของพืชที่ทํางานสัมพันธ์กัน รวมทั้งนําความรู้ไปใช้ประโยชน์

ตัวชี้วัด

๑. ระบุสารอาหารและบอกประโยชน์ของสารอาหารแต่ละประเภทจากอาหารที่ตนเองรับประทาน

๒. บอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารให้ได้สารอาหารครบถ้วนในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและวัยรวมทั้งความปลอดภัยต่อสุขภาพ

๓. ตระหนักถึงความสําคัญของสารอาหารโดยการเลือกรับประทานอาหารที่มีสารอาหารครบถ้วนในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและวัยรวมทั้งปลอดภัยต่อสุขภาพ

๔. สร้างแบบจําลองระบบย่อยอาหารและบรรยายหน้าที่ของอวัยวะในระบบย่อยอาหารรวมทั้งอธิบายการย่อยอาหารและการดูดซึมสารอาหาร

๕. ตระหนักถึงความสําคัญของระบบย่อยอาหารโดยการบอกแนวทางในการดูแลรักษาอวัยวะในระบบย่อยอาหารให้ทํางานเป็นปกติ

สาระการเรียนรู้แกนกลาง

สารอาหารที่อยู่ในอาหารมี ๖ประเภท ได้แก่ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน เกลือแร่วิตามิน และน้ํา

• อาหารแต่ละชนิดประกอบด้วยสารอาหารที่แตกต่างกันอาหารบางอย่างประกอบด้วยสารอาหารประเภทเดียวอาหารบางอย่างประกอบด้วยสารอาหารมากกว่าหนึ่งประเภท

• สารอาหารแต่ละประเภทมีประโยชน์ต่อร่างกายแตกต่างกันโดยคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน เป็นสารอาหารที่ให้พลังงานแก่ร่างกาย ส่วนเกลือแร่ วิตามิน และน้ํา เป็นสารอาหารที่ไม่ให้พลังงาน แก่ร่างกาย แต่ช่วยให้ร่างกายทํางานได้เป็นปกติ

• การรับประทานอาหารเพื่อให้ร่างกายเจริญเติบโตมีการเปลี่ยนแปลงของร่างกายตามเพศและวัยและมีสุขภาพดีจําเป็นต้องรับประทานให้ได้พลังงานเพียงพอกับความต้องการของร่างกายและให้ได้สารอาหารครบถ้วนในสัดส่วนที่เหมาะสมกับเพศและวัยรวมทั้งต้องคํานึงถึงชนิดละปริมาณของวัตถุเจือปนในอาหารเพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพ

• ระบบย่อยอาหารประกอบด้วยอวัยวะต่างๆ ได้แก่ ปาก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลําไส้เล็ก ลําไส้ใหญ่ ทวารหนัก ตับ และตับอ่อน ซึ่งทําหน้าที่ร่วมกันในการย่อยและดูดซึมสารอาหาร

• ปากมีฟันช่วยบดเคี้ยวอาหารให้มีขนาดเล็กลงและมีลิ้นช่วยคลุกเคล้าอาหารกับน้ําลายในน้ําลายมีเอนไซม์ย่อยแป้งให้เป็นน้ําตาล

• หลอดอาหารทําหน้าที่ลําเลียงอาหารจากปากไปยังกระเพาะอาหารภายในกระเพาะอาหารมีการย่อยโปรตีนโดยกรดและเอนไซม์ที่สร้างจากกระเพาะอาหาร

• ลําไส้เล็กมีเอนไซม์ที่สร้างจากผนังลําไส้เล็กเองและจากตับอ่อนที่ช่วยย่อยโปรตีนคาร์โบไฮเดรต และไขมัน โดยโปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน ที่ผ่านการย่อยจนเป็นสารอาหารขนาดเล็กพอที่จะดูดซึมได้รวมถึงน้ํา เกลือแร่ และวิตามินจะถูกดูดซึมที่ผนังลําไส้เล็กเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อลําเลียงไปยังส่วนต่างๆ ของร่างกายซึ่งโปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมันจะถูกนําไปใช้เป็นแหล่งพลังงานสําหรับใช้ในกิจกรรมต่าง ๆส่วนน้ํา เกลือแร่ และวิตามินจะช่วยให้ร่างกายทํางานได้เป็นปกติ

• ตับสร้างน้ําดีแล้วส่งมายังลําไส้เล็กช่วยให้ไขมันแตกตัว

• ลําไส้ใหญ่ทําหน้าที่ดูดน้ําและเกลือแร่เป็นบริเวณที่มีอาหารที่ย่อยไม่ได้หรือย่อยไม่หมดเป็นกากอาหารซึ่งจะถูกกําจัดออกทางทวารหนัก

• อวัยวะต่างๆ ในระบบย่อยอาหารมีความสําคัญจึงควรปฏิบัติตนดูแลรักษาอวัยวะให้ทํางานเป็นปกติ